Zacheüs (uit: Schriftuurlijk bevindelijke prediking)

[Willem]

Ik kan je aanraden een handboek gereformeerde exegese te lezen. Want je verwart de gereformeerde exegese nu met de tekstkritische exegese. De gereformeerde exegese komt wel degelijk tot geestelijke lessen. Alleen die geestelijke lessen komen uit de letterlijke betekenis van de tekst, niet uit een mysterieuze verborgen betekenis áchter de tekst.

Is er een handboek gereformeerde exegese zoals deze gebruikt werd in de 16e/17e eeuw?

[memento]

Alleen die geestelijke lessen komen uit de letterlijke betekenis van de tekst, niet uit een mysterieuze verborgen betekenis áchter de tekst.

Klinkt een beetje stemmingmakerig. Niemand hier gaat ervan uit dat er een "mysterieuze verborgen betekenis áchter de tekst" ligt, ook zij niet die 'verder' gaan dan Calvijn.

Het probleem is, dat m.i. met de methode die ds. Schot hanteert, er geen sprake is van de helderheid en klaarheid van de Schrift. Achter de genezingsgeschiedenis gaan geestelijke kenmerken schuil. Hoe weet ik, of die kenmerken wel door de Heilige Geest in die tekst bedoeld zijn?

Een voorbeeldje: Neem het kinderliedje:

Moriaantje, zo zwart als roet,
Ging eens wandelen zonder hoed,
En de zon scheen op zijn bolletje,
Daarom droeg hij een parasolletje

Men kan met een beetje fantasie zo allerlei bevindelijke gangen uitgebeeld zien in dit liedje. Toch kunnen we met grote zekerheid zeggen, dat dit zeker niet de bedoeling is geweest van de liedjesschrijver. Hoe weet ik nu, dat de uitleg die kenmerken in de werkelijkheid achter de Bijbeltekst zien, wél de bedoeling zijn van de Schrijver? Hoe weet ik, dat ik met het Woord van God te doen heb, en niet met iets wat mensen in de tekst gelegd hebben?

[learsi]

De gereformeerde exegese komt wel degelijk tot geestelijke lessen. Alleen die geestelijke lessen komen uit de letterlijke betekenis van de tekst, niet uit een mysterieuze verborgen betekenis áchter de tekst..

Ook aan jou de vraag om dat even met een overduidelijk voorbeeld aan te geven (uit de gereformeerde exegese) zodat het volkomen duidelijk is wat je bedoelt. Anders gezegd, hoe komt een geestelijke les uit de letterlijke tekst. Dan weet ik tenminste wat ik me er bij voor moet stellen.

b.v.d. Learsi

[Afgewezen]

Alleen die geestelijke lessen komen uit de letterlijke betekenis van de tekst, niet uit een mysterieuze verborgen betekenis áchter de tekst.

Klinkt een beetje stemmingmakerig. Niemand hier gaat ervan uit dat er een "mysterieuze verborgen betekenis áchter de tekst" ligt, ook zij niet die 'verder' gaan dan Calvijn.

Het probleem is, dat m.i. met de methode die ds. Schot hanteert, er geen sprake is van de helderheid en klaarheid van de Schrift. Achter de genezingsgeschiedenis gaan geestelijke kenmerken schuil. Hoe weet ik, of die kenmerken wel door de Heilige Geest in die tekst bedoeld zijn?

Een voorbeeldje: Neem het kinderliedje:

Moriaantje, zo zwart als roet,
Ging eens wandelen zonder hoed,
En de zon scheen op zijn bolletje,
Daarom droeg hij een parasolletje

Men kan met een beetje fantasie zo allerlei bevindelijke gangen uitgebeeld zien in dit liedje. Toch kunnen we met grote zekerheid zeggen, dat dit zeker niet de bedoeling is geweest van de liedjesschrijver. Hoe weet ik nu, dat de uitleg die kenmerken in de werkelijkheid achter de Bijbeltekst zien, wél de bedoeling zijn van de Schrijver? Hoe weet ik, dat ik met het Woord van God te doen heb, en niet met iets wat mensen in de tekst gelegd hebben?

Ik ben niet dom of zo, ik weet echt wel wat je bedoelt. Maar ik vind je opmerking - zeker uitgebreid met dit banale voorbeeld - nogal stemmingmakerig. Alsof anderen zich met dit soort ridicule zaken bezighouden.

[Tiberius]

Neehoor, tegenwoordig is de tekstkritische methode in zwang, die meer kijkt naar de feitelijke tekst, dan nadenkt over de betekenis ervan. De letterlijke exegese die ik bedoel gaat terug op Calvijn en bepaalde Kerkvaders.

Nee, dat klopt niet. Juist de nadruk op de letterlijke uitleg, dus met nauwelijks of geen geestelijke lessen, is een product van de moderne bijbelwetenschap van de laatste eeuwen, inderdaad in het kielzog van de tekstkritische methode.

Ik kan je aanraden een handboek gereformeerde exegese te lezen. Want je verwart de gereformeerde exegese nu met de tekstkritische exegese. De gereformeerde exegese komt wel degelijk tot geestelijke lessen. Alleen die geestelijke lessen komen uit de letterlijke betekenis van de tekst, niet uit een mysterieuze verborgen betekenis áchter de tekst.

De punten die Schot in navolging van Calvijn en Henry noemt, komen ook alle op uit de letterlijke betekenis van de tekst.

[memento]

Alleen die geestelijke lessen komen uit de letterlijke betekenis van de tekst, niet uit een mysterieuze verborgen betekenis áchter de tekst.

Klinkt een beetje stemmingmakerig. Niemand hier gaat ervan uit dat er een "mysterieuze verborgen betekenis áchter de tekst" ligt, ook zij niet die 'verder' gaan dan Calvijn.

Het probleem is, dat m.i. met de methode die ds. Schot hanteert, er geen sprake is van de helderheid en klaarheid van de Schrift. Achter de genezingsgeschiedenis gaan geestelijke kenmerken schuil. Hoe weet ik, of die kenmerken wel door de Heilige Geest in die tekst bedoeld zijn?

Een voorbeeldje: Neem het kinderliedje:

Moriaantje, zo zwart als roet,
Ging eens wandelen zonder hoed,
En de zon scheen op zijn bolletje,
Daarom droeg hij een parasolletje

Men kan met een beetje fantasie zo allerlei bevindelijke gangen uitgebeeld zien in dit liedje. Toch kunnen we met grote zekerheid zeggen, dat dit zeker niet de bedoeling is geweest van de liedjesschrijver. Hoe weet ik nu, dat de uitleg die kenmerken in de werkelijkheid achter de Bijbeltekst zien, wél de bedoeling zijn van de Schrijver? Hoe weet ik, dat ik met het Woord van God te doen heb, en niet met iets wat mensen in de tekst gelegd hebben?

Ik ben niet dom of zo, ik weet echt wel wat je bedoelt. Maar ik vind je opmerking - zeker uitgebreid met dit banale voorbeeld - nogal stemmingmakerig. Alsof anderen zich met dit soort ridicule zaken bezighouden.

Ik bedoel het niet als stemmingmakerij, maar als een serieuze vraag. Hoe waarborg je met zo'n exegesemethode dat hetgeen je als uitleg presenteert ook daadwerkelijk is wat de Schrijver bedoelt heeft? Bij de letterlijke exegese kan iedereen je uitleg controleren. Hoe waarborg je dat, als je spreekt van een diepere, geestelijke betekenis van de tekst?

Bv de uitleg van ds. Schot:

Het eerste wat Christus doet, is slijk leggen op de ogen van deze blindgeborene. Dit is echt geen overbodige handeling. Christus maakt het eerst nood in zijn leven. Hij ontdekt de blindgeborene op zon wijze aan zijn blindheid als hij nimmer had ervaren. Jarenlang kon de blindgeborene ermee leven, maar nu wordt zijn toestand onhoudbaar. Bovendien is zijn blindheid niet ineens geheel ge- weken, maar hij gevoelt juist dat het zicht hem belemmerd wordt.

Hoe is die uitleg controleerbaar? Hoe weet ik, of dit is wat bedoelt is door de Schrijver?

[Afgewezen]

Ik bedoel het niet als stemmingmakerij, maar als een serieuze vraag. Hoe waarborg je met zo'n exegesemethode dat hetgeen je als uitleg presenteert ook daadwerkelijk is wat de Schrijver bedoelt heeft? Bij de letterlijke exegese kan iedereen je uitleg controleren. Hoe waarborg je dat, als je spreekt van een diepere, geestelijke betekenis van de tekst?

Ik heb hier maar één antwoord op: probeer je lezer te overtuigen met argumenten uit de tekst zelf, niet vanuit een exegesemethode.
"Opdat", om met Brakel te spreken, "de onderwezene zelf zie dat de Schrift dit of dat zegt en hoedanig de zaak is". Dát overtuigt, niet allerlei uiteenzettingen over de exegese van Calvijn en weet ik niet al. Laten we maar gewoon blijven doen.

Edit> Ik ben het met deze exegese van ds. Schot ook niet eens. Ik vind er geen argumenten voor in de tekst, noch in het geheel van de Schrift. Maar ik heb geen Calvijn nodig om tot die conclusie te komen, noch een uitgewerkte hermeneutiek.

[memento]

Ik bedoel het niet als stemmingmakerij, maar als een serieuze vraag. Hoe waarborg je met zo'n exegesemethode dat hetgeen je als uitleg presenteert ook daadwerkelijk is wat de Schrijver bedoelt heeft? Bij de letterlijke exegese kan iedereen je uitleg controleren. Hoe waarborg je dat, als je spreekt van een diepere, geestelijke betekenis van de tekst?

Ik heb hier maar één antwoord op: probeer je lezer te overtuigen met argumenten uit de tekst zelf, niet vanuit een exegesemethode.
"Opdat", om met Brakel te spreken, "de onderwezene zelf zie dat de Schrift dit of dat zegt en hoedanig de zaak is". Dát overtuigt, niet allerlei uiteenzettingen over de exegese van Calvijn en weet ik niet al. Laten we maar gewoon blijven doen.

Je maakt hier een oneigenlijke tegenstelling. Juist de gereformeerde exegese wil alles wat ze uitlegt vanuit de tekst onderbouwen.

Maar neem bv deze uitleg van ds. Schot:

Het eerste wat Christus doet, is slijk leggen op de ogen van deze blindgeborene. Dit is echt geen overbodige handeling. Christus maakt het eerst nood in zijn leven. Hij ontdekt de blindgeborene op zon wijze aan zijn blindheid als hij nimmer had ervaren. Jarenlang kon de blindgeborene ermee leven, maar nu wordt zijn toestand onhoudbaar. Bovendien is zijn blindheid niet ineens geheel ge- weken, maar hij gevoelt juist dat het zicht hem belemmerd wordt.

Hoe is die uitleg controleerbaar? Hoe weet ik, of dit is wat bedoelt is door de Schrijver? Hoe weet ik, of hier God spreekt, of slechts de mening van een predikant? Want daar gaat het om. Voor Gods Woord moet je onvoorwaardelijk buigen, voor een mensenwoord niet.

[Afgewezen]

Ik bedoel het niet als stemmingmakerij, maar als een serieuze vraag. Hoe waarborg je met zo'n exegesemethode dat hetgeen je als uitleg presenteert ook daadwerkelijk is wat de Schrijver bedoelt heeft? Bij de letterlijke exegese kan iedereen je uitleg controleren. Hoe waarborg je dat, als je spreekt van een diepere, geestelijke betekenis van de tekst?

Ik heb hier maar één antwoord op: probeer je lezer te overtuigen met argumenten uit de tekst zelf, niet vanuit een exegesemethode.
"Opdat", om met Brakel te spreken, "de onderwezene zelf zie dat de Schrift dit of dat zegt en hoedanig de zaak is". Dát overtuigt, niet allerlei uiteenzettingen over de exegese van Calvijn en weet ik niet al. Laten we maar gewoon blijven doen.

Je maakt hier een oneigenlijke tegenstelling. Juist de gereformeerde exegese wil alles wat ze uitlegt vanuit de tekst onderbouwen.

Maar neem bv deze uitleg van ds. Schot:

Het eerste wat Christus doet, is slijk leggen op de ogen van deze blindgeborene. Dit is echt geen overbodige handeling. Christus maakt het eerst nood in zijn leven. Hij ontdekt de blindgeborene op zon wijze aan zijn blindheid als hij nimmer had ervaren. Jarenlang kon de blindgeborene ermee leven, maar nu wordt zijn toestand onhoudbaar. Bovendien is zijn blindheid niet ineens geheel ge- weken, maar hij gevoelt juist dat het zicht hem belemmerd wordt.

Hoe is die uitleg controleerbaar? Hoe weet ik, of dit is wat bedoelt is door de Schrijver? Hoe weet ik, of hier God spreekt, of slechts de mening van een predikant? Want daar gaat het om. Voor Gods Woord moet je onvoorwaardelijk buigen, voor een mensenwoord niet.

Ik heb mijn post inmiddels óók aangevuld.

[Tiberius]

Ik bedoel het niet als stemmingmakerij, maar als een serieuze vraag. Hoe waarborg je met zo'n exegesemethode dat hetgeen je als uitleg presenteert ook daadwerkelijk is wat de Schrijver bedoelt heeft? Bij de letterlijke exegese kan iedereen je uitleg controleren. Hoe waarborg je dat, als je spreekt van een diepere, geestelijke betekenis van de tekst?

Ik heb hier maar één antwoord op: probeer je lezer te overtuigen met argumenten uit de tekst zelf, niet vanuit een exegesemethode.
"Opdat", om met Brakel te spreken, "de onderwezene zelf zie dat de Schrift dit of dat zegt en hoedanig de zaak is". Dát overtuigt, niet allerlei uiteenzettingen over de exegese van Calvijn en weet ik niet al. Laten we maar gewoon blijven doen.

Je maakt hier een oneigenlijke tegenstelling. Juist de gereformeerde exegese wil alles wat ze uitlegt vanuit de tekst onderbouwen.

Maar neem bv deze uitleg van ds. Schot:

Het eerste wat Christus doet, is slijk leggen op de ogen van deze blindgeborene. Dit is echt geen overbodige handeling. Christus maakt het eerst nood in zijn leven. Hij ontdekt de blindgeborene op zon wijze aan zijn blindheid als hij nimmer had ervaren. Jarenlang kon de blindgeborene ermee leven, maar nu wordt zijn toestand onhoudbaar. Bovendien is zijn blindheid niet ineens geheel ge- weken, maar hij gevoelt juist dat het zicht hem belemmerd wordt.

Hoe is die uitleg controleerbaar? Hoe weet ik, of dit is wat bedoelt is door de Schrijver? Hoe weet ik, of hier God spreekt, of slechts de mening van een predikant? Want daar gaat het om. Voor Gods Woord moet je onvoorwaardelijk buigen, voor een mensenwoord niet.

Denk je dan wel dat het een overbodige handeling was?

[memento]

Ik bedoel het niet als stemmingmakerij, maar als een serieuze vraag. Hoe waarborg je met zo'n exegesemethode dat hetgeen je als uitleg presenteert ook daadwerkelijk is wat de Schrijver bedoelt heeft? Bij de letterlijke exegese kan iedereen je uitleg controleren. Hoe waarborg je dat, als je spreekt van een diepere, geestelijke betekenis van de tekst?

Ik heb hier maar één antwoord op: probeer je lezer te overtuigen met argumenten uit de tekst zelf, niet vanuit een exegesemethode.
"Opdat", om met Brakel te spreken, "de onderwezene zelf zie dat de Schrift dit of dat zegt en hoedanig de zaak is". Dát overtuigt, niet allerlei uiteenzettingen over de exegese van Calvijn en weet ik niet al. Laten we maar gewoon blijven doen.

Je maakt hier een oneigenlijke tegenstelling. Juist de gereformeerde exegese wil alles wat ze uitlegt vanuit de tekst onderbouwen.

Maar neem bv deze uitleg van ds. Schot:

Het eerste wat Christus doet, is slijk leggen op de ogen van deze blindgeborene. Dit is echt geen overbodige handeling. Christus maakt het eerst nood in zijn leven. Hij ontdekt de blindgeborene op zon wijze aan zijn blindheid als hij nimmer had ervaren. Jarenlang kon de blindgeborene ermee leven, maar nu wordt zijn toestand onhoudbaar. Bovendien is zijn blindheid niet ineens geheel ge- weken, maar hij gevoelt juist dat het zicht hem belemmerd wordt.

Hoe is die uitleg controleerbaar? Hoe weet ik, of dit is wat bedoelt is door de Schrijver? Hoe weet ik, of hier God spreekt, of slechts de mening van een predikant? Want daar gaat het om. Voor Gods Woord moet je onvoorwaardelijk buigen, voor een mensenwoord niet.

Denk je dan wel dat het een overbodige handeling was?

Overbodig is het zeker niet. Mijn eerste indruk is: Het vergroot het wonder van de lichamelijke genezing die Jezus gaat verrichten. Maar vragen die eerst gesteld moeten worden zijn: betekende zalven in die tijd (of in de Schrift) iets bijzonders, en is dat hier van toepassing? Had slijk een bijzondere betekenis, en is dat hier van toepassing? Geeft de tekst hints in de richting, waarom Jezus zijn ogen met slijk insmeert?

Maar misschien kan je een antwoord geven op mijn vraag: Hoe is deze concrete uitleg van ds. Schot (zoals hierboven geciteerd) controleerbaar? Hoe weet ik, of dit is wat bedoelt is door de Schrijver? Hoe weet ik, of hier God spreekt, of slechts de mening van een predikant? Want daar gaat het om. Voor Gods Woord moet je onvoorwaardelijk buigen, voor een mensenwoord niet.

[Ander]

volgens mij lopen er weer twee discussies door elkaar.

[GJdeBruijn]

Hoe waarborg je dat, als je spreekt van een diepere, geestelijke betekenis van de tekst?

Calvijn heeft in ieder geval geen problemen met een geestelijke betekenis te zien in geschiedenissen.
Bijvoorbeeld zijn commentaar op Lukas, een fragmentje:

Het geschiedde nu dat hij vertrok, enz. Naardien wij bij al de wonderen van Christus acht moeten geven op de overeenkomst, die Mattheüs aangeeft, behooren wij indachtig te zijn, dat deze jongeling, dien Christus uit den DE JONGELING VAN NAÏN, dood heeft opgewekt, een beeld is van het geestelijk leven, dat Hij ons hergeeft.

[refo]

Hoe waarborg je dat, als je spreekt van een diepere, geestelijke betekenis van de tekst?

Calvijn heeft in ieder geval geen problemen met een geestelijke betekenis te zien in geschiedenissen.
Bijvoorbeeld zijn commentaar op Lukas, een fragmentje:

Het geschiedde nu dat hij vertrok, enz. Naardien wij bij al de wonderen van Christus acht moeten geven op de overeenkomst, die Mattheüs aangeeft, behooren wij indachtig te zijn, dat deze jongeling, dien Christus uit den DE JONGELING VAN NAÏN, dood heeft opgewekt, een beeld is van het geestelijk leven, dat Hij ons hergeeft.

Einde citaat.

[Ander]

Maar misschien kan je een antwoord geven op mijn vraag: Hoe is deze concrete uitleg van ds. Schot (zoals hierboven geciteerd) controleerbaar? Hoe weet ik, of dit is wat bedoelt is door de Schrijver? Hoe weet ik, of hier God spreekt, of slechts de mening van een predikant? Want daar gaat het om. Voor Gods Woord moet je onvoorwaardelijk buigen, voor een mensenwoord niet.

Eigenlijk is dit een bijzondere redenering. Welke predikant moet ik geloven die méér zegt dan wat letterlijk in de Bijbel staat?
Maar goed, Calvijn gaat gelukkig een spaatje dieper, gezien het citaat van GJdebruijn.