Zosinus schreef:Wat rechtmatig is is niet altijd rechtvaardig. Het is wel veel simpeler en geruststellender om het zo voor te stellen, maar ook zeer gevaarlijk. We kennen toch allemaal de voorbeelden van de rechters in het Derde Rijk die zich keurig aan het recht hielden. Dit is natuurlijk een extreem voorbeeld, maar wel de uiterste consequentie van deze manier van denken over het recht.
Hoho, wet en recht gaan niet over rechtvaardigheid. De samenstellers van de wet moeten zorgen dat hij rechtvaardig is, maar zoals refo al aanhaalde: wij als samenleving wilden toch strengere toelatingseisen?
Het probleem in het Derde Rijk was natuurlijk dat de rechters zich juist niet aan het
recht hielden, maar enkel aan de
wet! Het recht kent universele beginselen die moord op grond van de wet niet goedkeuren, en ook antisemitisme is tegen alle rechtsbeginselen. Het was echter niet tegen de wet, want de nazi's hadden een wet geschapen die het toestond Joden te discrimineren. Daarin werden ze gelegitimeerd door de rechters, die simpel de
wet toepasten en niet naar hogere universele
rechtsbeginselen keken. Deze uiterste consequentie zal nu overigens niet meer kunnen, want op het moment dat onze wetten omtrent uitzettingsmaatregelen en vluchtelingen in strijd zijn met het recht, zal de wetgeving ongeldig zijn. Dat is bij deze regels die AHA haar nationaliteit zouden kunnen ontnemen, niet het geval.
Wat ik echt niet snap is dat we niet beseffen dat recht ook altijd een kwestie is van de juiste maat, van proportie, van billijkheid, van redelijkheid. Het vergt dus menselijk inlevingsvermogen en oordeelsvermogen. Dat betekent dus ook onzekerheid: de eenduidigheid die voor ons geruststellend is creeren we vaak zelf.
Recht is het toepassen van een abstracte regel op individuele gevallen. Daar is dus interpretatie voor nodig. Het recht krijgt alleen concreet bestaan in deze toepassingen. Wat jij doet is pleiten voor een soort mechanische toepassing voor het recht, een regelfetisjisme. Dit is een illusie, met potentieel kwalijke gevolgen: verlies aan menselijkheid. Dit betekent niet dat we geen rekening moeten houden met precedentwerking, maar ook dit moeten we wel in een kader plaatsen. Maar dit verabsoluteren van een principe of regel (niet liegen) leidt tot onmenselijke rigiditeit.
Stel: iemand heeft een cruciaal proefwerk in havo 3 met fraude (afkijken) gehaald en kan daarom over. 11 jaar later komt de school erachter dat er toen afgekeken is. Betekent dit dat het terecht is om het diploma met terugwerkende kracht nietig te verklaren. Is dat logica? Is daarmee de kous af?
Als de Hoge Raad in een arrest uit zou spreken dat als je afgekeken hebt tijdens je examen, en tot 12 jaar na dato komt dit nog boven tafel, dat dan met terugwerkende kracht je diploma afgenomen moet worden. Dan moet dit ook. Zo simpel als wat. Ben je het er niet mee eens? Dan start je een nieuwe procedure bij de rechter, om te kijken of er in jouw specifieke geval vanaf geweken kan worden. Dit is de weg die AHA ook kan behandelen. Waarom doet ze dat niet? Waarom kiest ze de weg van de minste weerstand en verlaat ze gelijk op stel en sprong Nederland?