Inlijven en aannemen

[Luther]

Beste medeforummers,

Er moet me iets van het hart. Ik kan niet begrijpen hoe iemand zegt een kind van God te zijn, en zo liefdeloos oordeelt over medebroeders (1 Joh. 3:14). Je kunt het met ds. Moerkerken oneens zijn, zoals je wilt, maar dat geeft je niet het recht om hem zó neer te zetten.
We hebben het hier over een gewetensvolle predikant, die gedegen zijn preken voorbereidt en moeilijke vragen niet uit de weg gaat. Op mijn computer heb ik preken staan van hem vanaf 2007, ik heb ze met veel genoegen bijna allemaal beluisterd, en ik beluister nog steeds preken van hem via internet. Je kunt van alles concluderen (en het is echt niet zo dat ik zelf niet nadenk bij het beluisteren van zijn preken), maar níet dat deze predikant rust geeft buiten Christus. En níet dat hij het aannemen onnodig acht, of meer van die onzin die ik hier lees. Hij slaat idd de mensen niet naar Christus, maar hij leidt ze naar Christus. Hij besteedt idd aandacht aan de vermoeiden en belasten, en terecht, maar wél om ze naar Christus te leiden! En hij benoemt wel degelijk de eis van bekering en geloof. Vraag de preek per PB gerust bij mij op, waarin hij letterlijk zegt: "Wat moet u doen om zalig te worden?" "Bekeert u, en geloof het Evangelie". Zelfs de vraag "kent Jezus u ook? " zou hij nooit aan een kleine in de genade stellen. Hij noemt dat "het kapot snijden van de bloembol". Hieronder zal ik inhoudelijk de karikatuur trachten te weerleggen, of in ieder geval te weerspreken. Met als overkoepelende tip: oordeel niet op basis van krantenartikelen of meningen van anderen, maar lees eens zijn hele catechismusverklaring, of althans héél de verklaring van zondag 7.

Voor zover deze reactie op mij slaat, wil ik in elk geval zeggen dat ik de integriteit van ds. Moerkerken in twijfel heb willen trekken. het zijn puur theologische vragen, die Comrie in zijn tijd ook voor zijn kiezen kreeg.

[vragensteller]

Beste Huisman en Luther, ter nuancering van jullie beeld, nog wat extra citaten uit de verklaring van zondag 7 uit de verklaring van de HC van zondag 7. (En Huisman: hert verbaast me dat je hier zoveel aanvoert, als je zegt geen tijd voor en zin in deze discussie te hebben).
pp. 103, 104:

"Worden dan alle mensen wederom door Christus zalig?" Als wij het antwoord hadden moeten geven, hadden we misschien gezegd: "Nee, niet alle mensen worden door Christus zalig, maar alleen degenen die in Hem geloven." Alleen degenen die in Hem geloven. Staat dat er niet? Nee! Er staat net iets anders, luister maar: "Neen zij, maar alleen degenen die Hem door een waar geloof worden ingelijfd", en daarna "en al Zijn weldaden aannemen." (...) Ziet u dat de Catechismus hier een onderscheid maakt tussen de inlijving in Christus en het aannemen van Christus? (...) Er staat niet "allen die zichzelf inlijven", maar er staat "degenen die Hem worden ingelijfd."

Op p. 100 (onderstreping van mij):

Zondag 7 echter beschrijft ons geloof in zijn wezen. Met andere woorden: wat in Zondag 7 beleden wordt, dat zal elk kind Gods kennen. Waar dit gemist wordt, wordt het geloof gemist, daar wordt alles gemist.

Ik heb ds Moerkerken ook 9 jaar als ds gehad.
Maar je geeft een interessant citaat. Maakt het probleem duidelijk.
Maar zondag 7 HC maakt geen onderscheid tussen 'inlijven' en 'aannemen'. Dat doet ds Moerkerken.

Dat bloembolverhaal is zo belangrijk voor hem en vele andere GG-dominees, dat het altijd maar gaat om de mensen die net-wel, toch-ook-wel en misschien-uiteindelijk-toch-ook-nog het heil zullen ontvangen. Voor de bijbel is dat niet belangrijk. Wie gelooft neemt aan. De één heeft een mooi verhaal, de ander géén verhaal. Niet van belang. De toets is niet een bloembol, die mogelijk ergens in de grond zit, maar de vrucht i.c. een bloem.

Precies! De vrucht! Geloof uit zich in verschillende daden (o.a. hongeren en dorsten). Daarom is dit onderscheid m.i. houdbaar.

[Zonderling]

Jeremias Bastingius schreef een catechismusverklaring niet op persoonlijke titel, maar in opdracht van een Nationale Synode uit de 16e eeuw. Hij schreef onder meer:

De inlijving dan geschiedt door de kracht van de Heilige Geest. Maar in het antwoord wordt ook [aan]geroerd het middel, hetwel de Heilige Geest DAARTOE gebruikt, te weten, dat hij een oprecht geloof geeft, hetwelk is het enige middel of manier (zoveel ons aangaat) om de geestelijke sap en vochtigheid des levens van Christus deelachtig te worden.

Met andere woorden: zonder geloof is er géén inlijving in Christus.

In deze verklaring en in geen enkele verklaring van een oudvader in de 16e en 17e eeuw wordt de inlijving enerzijds en het geloven of aannemen van Christus anderzijds vaneengescheiden als twee verschillende zaken, maar altijd wordt dit samengevoegd als verschillende kanten van dezelfde zaak. En zo doet ook de Heidelbergse Catechismus zelf inclusief de uitleggingen van de opstellers ervan. Wie anders leert, kan dat beslist nooit en te nimmer baseren op de Heidelbergse Catechismus.

[Luther]

Jeremias Bastingius schreef een catechismusverklaring niet op persoonlijke titel, maar in opdracht van een Nationale Synode uit de 16e eeuw. Hij schreef onder meer:

De inlijving dan geschiedt door de kracht van de Heilige Geest. Maar in het antwoord wordt ook [aan]geroerd het middel, hetwel de Heilige Geest DAARTOE gebruikt, te weten, dat hij een oprecht geloof geeft, hetwelk is het enige middel of manier (zoveel ons aangaat) om de geestelijke sap en vochtigheid des levens van Christus deelachtig te worden.

Met andere woorden: zonder geloof is er géén inlijving in Christus.

In deze verklaring en in geen enkele verklaring van een oudvader in de 16e en 17e eeuw wordt de inlijving enerzijds en het geloven of aannemen van Christus anderzijds vaneengescheiden als twee verschillende zaken, maar altijd wordt dit samengevoegd als verschillende kanten van dezelfde zaak. En zo doet ook de Heidelbergse Catechismus zelf inclusief de uitleggingen van de opstellers ervan. Wie anders leert, kan dat beslist nooit en te nimmer baseren op de Heidelbergse Catechismus.

Dank voor dit citaat. Heel helder!

@vragensteller: ds. Moerkerken onderscheidt inderdaad inlijving en aanneming, en ik wil ook wel meegaan in het feit dat je de Heid. cat. zo kunt lezen. Maar er staat niet dat daar een tijdspanne tussen ligt. Dát is nu juist het verschil van inzicht.

[Zonderling]

Voor je overige opmerkingen, verwijs ik je naar de citaten uit Het Schatboek (over zondag 20) in de discussie, die ik met Afgewezen heb gevoerd. Zie o.a. http://www.refoforum.nl/forum/viewtopic ... 11#p577111

Ursinus leert (zie jouw link) dat de Goddelijke toerekening en de menselijke toe-eigening samengaan. Het ene kan niet bestaan zonder het andere.
Ds. Moerkerken leert nu juist dat dit NIET samengaat en dat het ene wel (lange tijd) kan bestaan zonder het ander.
Dat is toch echt een heel groot verschil.

[vragensteller]

Jeremias Bastingius schreef een catechismusverklaring niet op persoonlijke titel, maar in opdracht van een Nationale Synode uit de 16e eeuw. Hij schreef onder meer:

De inlijving dan geschiedt door de kracht van de Heilige Geest. Maar in het antwoord wordt ook [aan]geroerd het middel, hetwel de Heilige Geest DAARTOE gebruikt, te weten, dat hij een oprecht geloof geeft, hetwelk is het enige middel of manier (zoveel ons aangaat) om de geestelijke sap en vochtigheid des levens van Christus deelachtig te worden.

Met andere woorden: zonder geloof is er géén inlijving in Christus.

In deze verklaring en in geen enkele verklaring van een oudvader in de 16e en 17e eeuw wordt de inlijving enerzijds en het geloven of aannemen van Christus anderzijds vaneengescheiden als twee verschillende zaken, maar altijd worden deze zaken samengevoegd. En zo doet ook de Heidelbergse Catechismus zelf inclusief de uitleggingen van de opstellers ervan. Wie anders leert, kan dat beslist nooit en te nimmer baseren op de Heidelbergse Catechismus.

Dat klopt, nu ga je inhoudelijk opnieuw de discussie voeren die ik met Afgwezen heb gevoerd. Lees nu eerst eens de citaten van Ursinus terug, anders moet ik mezelf zoveel gaan herhalen.

Het is wel degelijk te baseren op de HC (ook gericht aan hervormde).
Pak nu eens de oorspronkelijke versie van zondag 23:
En lees de zin:
modo haec beneficia vera animi fiducia amplectar.
Eerst een letterlijke vertaling:
Mits ik deze weldaden met een waar vertrouwen (verwachting) in (letterlijk 'van') het hart omhels.
Je ziet: er is een waar vertrouwen (geloof) in het hart. Daarna worden er weldaden aangenomen.

Ten tweede @hervormde is amplectar geen actief ww., zoals je zegt, maar een deponens, een ww. met passieve vorm, actieve vertaling. Waarom is hier niet voor het volgens jullie theorie passender, actieve comprehendere gekozen? Of credere?

Ten derde staat deze zin in he oorspronkelijke tussen haakjes. Alle nadruk valt op:

(...), nochtans God, zonder enige verdienste mijnerzijds (d), uit louter genade (e) mij de volkomen genoegdoening (f), gerechtigheid en heiligheid van Christus (g) schenkt en toerekent (h), evenals had ik nooit zonde gehad noch gedaan, ja, als had ik zelf al de gehoorzaamheid volbracht die Christus voor mij volbracht heeft (i), zoverre ik zulke weldaad met een gelovig hart aanneem (k).

[Afgewezen]

Pak nu eens de oorspronkelijke versie van zondag 23:
En lees de zin:
modo haec beneficia vera animi fiducia amplectar.
Eerst een letterlijke vertaling:
Mits ik deze weldaden met een waar vertrouwen (verwachting) in (letterlijk 'van') het hart omhels.
Je ziet: er is een waar vertrouwen (geloof) in het hart. Daarna worden er weldaden aangenomen.

Ja, dat is net zoiets als dat je zegt dat aan een blinde eerst het gezicht wordt teruggegeven en daarna gaat hij zien. En aan een verlamde wordt eerst het loopvermogen teruggegeven en dan gaat hij lopen. Enz.
Dit gaat een beetje de kant op van sofisterij.

[vragensteller]

Pak nu eens de oorspronkelijke versie van zondag 23:
En lees de zin:
modo haec beneficia vera animi fiducia amplectar.
Eerst een letterlijke vertaling:
Mits ik deze weldaden met een waar vertrouwen (verwachting) in (letterlijk 'van') het hart omhels.
Je ziet: er is een waar vertrouwen (geloof) in het hart. Daarna worden er weldaden aangenomen.

Ja, dat is net zoiets als dat je zegt dat aan een blinde eerst het gezicht wordt teruggegeven en daarna gaat hij zien. En aan een verlamde wordt eerst het loopvermogen teruggegeven en dan gaat hij lopen. Enz.
Dit gaat een beetje de kant op van sofisterij.

Ds Moerkerken noemt een baby, een prachtig (Bijbels) voorbeeld!

[Zonderling]

5. Ik ben bereid met je de discussie aan te gaan, waarbij ik graag zou willen zien, waar Comrie ingaat tegen Ursinus (en Olevianus), volgens jou. Nu roep je het e.e.a. en je maakt weinig concreet.

Wat mij betreft houden we het nu vooral bij ds. Moerkerken en hoe hij zondag 7 interpreteert. M.i. is het heel concreet:

- Ds. Moerkerken leert dat het geloven of aannemen van Christus iets anders is dan de inlijving in Christus. Hij denkt dat hij dat kan lezen uit antwoord 20 van de HC (maar dat staat er in de verste verte niet).

- Daarentegen vind je wat ds. Moerkerken meent te kunnen lezen uit antwoord 20 nergens in de verklaringen van Ursinus en Olevianus. Integendeel, zij verklaren dat het geloof het middel is aan 's mensen zijde voor de inlijving en dat zonder dit geloof er geen inlijving is. En dit geloof heeft Christus en Zijn weldaden als voorwerp. Nogmaals: zonder dit zaligmakend geloof dat Christus en Zijn weldaden als voorwerp heeft, is er geen inlijving. (En dat staat haaks op wat ds. Moerkerken zegt in het citaat dat je zelf naar voren bracht.)

[vragensteller]

Voor je overige opmerkingen, verwijs ik je naar de citaten uit Het Schatboek (over zondag 20) in de discussie, die ik met Afgewezen heb gevoerd. Zie o.a. http://www.refoforum.nl/forum/viewtopic ... 11#p577111

Ursinus leert (zie jouw link) dat de Goddelijke toerekening en de menselijke toe-eigening samengaan. Het ene kan niet bestaan zonder het andere.
Ds. Moerkerken leert nu juist dat dit NIET samengaat en dat het ene wel (lange tijd) kan bestaan zonder het ander.
Dat is toch echt een heel groot verschil.

Wacht even.
Ds. Moerkerken leert (m.i.) terecht, dat bij de Goddelijke toerekening de mens deel heeft aan alle weldaden. Dat elk kind van God gelooft wat er in zondag 7 staat. Wat ds. Moerkerken m.i. bedoelt is wat Ursinus ook zegt in de inmiddels door jou gelezen citaten. Ik breng ze nogmaals naar voren:
Ik vat kort wat samen uit deel I, over zondag 20, maar eigenlijk moet je dit in zijn geheel lezen.

In paragraaf 7 (getiteld: Hoe de Heilige Geest gegeven en ontvangen wordt) haalt Ursinus Rom. 1:16 aan, dat het Evangelie een kracht Gods is voor allen die geloven. Hij legt het uit met dat het Evangelie een krachtig middel is, dat de Heilige Geest gebruikt om de harten der uitverkorenen te bewegen. Verder noemt hij op deze pagina Hand. 2:37, Hand. 10:44 en Hand. 16:14. De Heilige Geest heeft de bekering gewerkt door de woorden van Petrus en Paulus.
Het vervolg citeer ik even (deel I, p. 426):

Dit is de gewone weg, waarlangs ieder lid der Gemeente gegeven wordt wat hem tot zaligheid nodig is; waarvan het heet: "God heeft de Geest Zijns Zoons uitgezonden in uwe harten", Gal. 4:6. En toch is de Heilige Geest niet zo aan deze middelen gebonden dat Hij zonder die niets zou kunnen doen; maar Hij werkt vrij, d.w.z. zonder (die) middelen, en ook dóór die (middelen), al naardat het Hem behaagt. Want Hij bekeert niet alle hoorders, maar alleen de uitverkorenen. Ook bekeert Hij ze niet alleen door de bediening, maar sommigen ook door andere middelen: b.v. Paulus op weg naar Damascus, Johannes de Doper heiligde Hij al in de schoot van zijn moeder (...)

Ds. Moerkerken legt net als Ursinus het begin van Gods werk bij de stilzetting van Saulus.

[Zonderling]

Het is wel degelijk te baseren op de HC (ook gericht aan hervormde).
Pak nu eens de oorspronkelijke versie van zondag 23:
En lees de zin:
modo haec beneficia vera animi fiducia amplectar.
Eerst een letterlijke vertaling:
Mits ik deze weldaden met een waar vertrouwen (verwachting) in (letterlijk 'van') het hart omhels.
Je ziet: er is een waar vertrouwen (geloof) in het hart. Daarna worden er weldaden aangenomen.

Ten tweede @hervormde is amplectar geen actief ww., zoals je zegt, maar een deponens, een ww. met passieve vorm, actieve vertaling. Waarom is hier niet voor het volgens jullie theorie passender, actieve comprehendere gekozen? Of credere?

Ten derde staat deze zin in he oorspronkelijke tussen haakjes. Alle nadruk valt op:

(...), nochtans God, zonder enige verdienste mijnerzijds (d), uit louter genade (e) mij de volkomen genoegdoening (f), gerechtigheid en heiligheid van Christus (g) schenkt en toerekent (h), evenals had ik nooit zonde gehad noch gedaan, ja, als had ik zelf al de gehoorzaamheid volbracht die Christus voor mij volbracht heeft (i), zoverre ik zulke weldaad met een gelovig hart aanneem (k).

Vragensteller:

1. We hadden het over Zondag 7, niet over Zondag 23.

2. Ook als het gaat over Zondag 23 heb je geen gelijk. Ik ben met je eens dat de betekenis van 'in zoverre' een 'mits' is. Er zijn geen trappen in de rechtvaardigmaking. Wat hier eenvoudigweg staat is dat het geloof noodzakelijk is in het stuk van rechtvaardigmaking. Het geloof kan nooit en te nimmer gemist worden.

3. Verder, met het beeld van een 'baby' (zie je mail aan Afgewezen) heeft dit niets te maken. Het woord 'baby' mag je toepassen op het geestelijk leven, maar mag je nooit en te nimmer toepassen op de rechtvaardigmaking. Er is geen verschil tussen het zwakste en het sterkste geloof als het gaat om de rechtvaardigmaking.

[Bazuin]

1. De toe-eigening van God geschiedt van Godswege, wanneer Hij ons toe- eigent,
d.w.z. schenkt en toerekent: de voldoening van Zijn Zoon, en Hij ons om Hem
rechtvaardigt, d.w.z, vrijspreekt van de schuld en van alle misdaden, en ons voor
rechtvaardig verklaart, precies alsof wij nooit gezondigd hadden, Deze toeeigening
wordt genoemd: de toerekening van Christus' gerechtigheid, en de
rechtvaardiging des Evangelies, d.w. z, de genadige kwijtschelding der zonden
omwille van de voldoening van Christus (vgl. N.G.B., art. 23).
2. Onze toe-eigening is het aannemen van Christus' gerechtigheid, zoals ons die
door God geschonken en toegerekend wordt door het geloof; zoals iemand met de
hand het kleed aangrijpt, en dat, door het om zijn lichaam te slaan, tot het zijne
maakt; of het is zoals een bedelaar met de hand een aalmoes van een rijke ontvangt
en die tot de zijne maakt. Of het is het geloof of de daad zelf, wanneer men
metterdaad gelooft en vast vertrouwt, dat Christus' verdiensten ons door God
toegerekend, geschonken en toegeëigend worden, en dat wij daarom van de schuld
vrijgesproken en voor rechtvaardig gerekend worden, Deze toe-eigening geschiedt
onzerzijds door de ge lovige aanvaarding van de gerechtigheid van Jezus Christus
(vgl. N.G.B., art. 22 en 26: „De rechtvaardigheid van Jezus Christus is de onze
door het geloof").
Zonder deze toe-eigening onzerzijds geschiedt de Goddelijke ook niet, maar het is
noodzakelijk dat ze beide samengaan. Want zoals het niet voldoende is, dat u een
weldaad aangeboden wordt, maar het ook nodig is dat die aangeboden weldaad
door u aangenomen wordt, evenmin is het voldoende, dat God ons de voldoening
van Zijn Zoon schenkt en aanbiedt, indien wij niet ook deze gave, door het geloof
ontvangen, ons toeëigenen. Ja, God wil de gerechtigheid van Zijn Zoon alleen
toerekenen aan hen, die ze begeren, die erom bidden en ze zich door het geloof
toeëigenen.

Als men anders leert, kan men dat niet door middel van inlegkunde uit de Catechismus halen. Het is namelijk niet in lijn met Ursinus (en Olevianus een leerling van Calvijn!).

[vragensteller]

5. Ik ben bereid met je de discussie aan te gaan, waarbij ik graag zou willen zien, waar Comrie ingaat tegen Ursinus (en Olevianus), volgens jou. Nu roep je het e.e.a. en je maakt weinig concreet.

Wat mij betreft houden we het nu vooral bij ds. Moerkerken en hoe hij zondag 7 interpreteert. M.i. is het heel concreet:

- Ds. Moerkerken leert dat het geloven of aannemen van Christus iets anders is dan de inlijving in Christus. Hij denkt dat hij dat kan lezen uit antwoord 20 van de HC (maar dat staat er in de verste verte niet).

- Daarentegen vind je wat ds. Moerkerken meent te kunnen lezen uit antwoord 20 nergens in de verklaringen van Ursinus en Olevianus. Integendeel, zij verklaren dat het geloof het middel is aan 's mensen zijde voor de inlijving en dat zonder dit geloof er geen inlijving is. En dit geloof heeft Christus en Zijn weldaden als voorwerp. Nogmaals: zonder dit zaligmakend geloof dat Christus en Zijn weldaden als voorwerp heeft, is er geen inlijving. (En dat staat haaks op wat ds. Moerkerken zegt in het citaat dat je zelf naar voren bracht.)

- Dat is niet helemaal waar. Ds. Moerkerken ziet de inlijving in Christus als wedergeboorte en het deel krijgen aan Christus en Zijn weldaden. Geloven en aannemen zijn geen synoniemen, geloven is een breder begrip. Het 2e helft van je eerste streepje vind ik niet respectvol klinken. Ds. Moerkerken leest prima. Bij ds. Moerkerken doet de mens i.e.g. geen mm. aan zijn zaligheid toe. In jouw optiek wel.

- Dat vind je wel terug in Het Schatboek, men leze de verklaring van zondag 20 en zondag 23. Zie nogmaals de discussie met Afg. waar ik eerder naar verwees, en waar ik daaruit heb geciteerd.

[Zonderling]

Wacht even...

Dit leidt alleen maar van het kardinale punt af.
Het kardinale punt is of er een INLIJVING IN CHRISTUS is ZONDER DAT HET GELOOF ER IS DAT CHRISTUS EN ZIJN WELDADEN AANNEEMT. (Of dit geloof sterk of zwak is en op welk moment het gewerkt wordt, daar hebben we het nu niet over.)

Ds. Moerkerken zegt: Ja.
De Heidelbergse Catechismus zegt: Nee.
Idem Ursinus, Olevianus, Bastingius, enzovoort enzovoort.

[Bazuin]

- Dat vind je wel terug in Het Schatboek, men leze de verklaring van zondag 20 en zondag 23.

Zie mijn citaat hierboven. Ursinus schrijft duidelijk dat het noodzakelijk is dat de toe-eigening van Gods kant en de toe-eigening van onze kant (aanneming) samengaat. Het één kan niet zonder het ander volgens hem.

Het kardinale punt is of er een INLIJVING IN CHRISTUS is ZONDER DAT HET GELOOF ER IS DAT CHRISTUS EN ZIJN WELDADEN AANNEEMT. (Of dit geloof sterk of zwak is en op welk moment het gewerkt wordt, daar hebben we het nu niet over.)

Ds. Moerkerken zegt: Ja.
De Heidelbergse Catechismus zegt: Nee.
Idem Ursinus, Olevianus, Bastingius, enzovoort enzovoort.

Correct. Hierbij verwijs ik nogmaals naar het door mij geplaatste citaat.