Vertaling "jaadah" in SV: Kennis of kennen

[Zonderling]

Even nog een kleine correctie.
Je kunt niet zomaar zeggen dat de SV in Jesaja 1:3 met een zelfstandig naamwoord vertaald heeft, terwijl er een werkwoord staat. De SV vertaalt het werkwoord namelijk niet met 'kennis', maar met 'kennis hebben'.
Het gebeurt heel dikwijls in het Oude Testament dat een werkwoord weergegeven wordt in het Nederlands (of een andere taal) door een combinatie van werkwoord + naamwoord.
Bv. 'groot zijn' is in het Hebreeuws ook een werkwoord, terwijl wij twee woorden gebruiken (en 'groot' een bijvoeglijk nw is).
Dus: zonder meer zeggen dat dit een slechte vertaling is omdat een werkwoord door een zelfstandig naamwoord vertaald is, gaat als argument niet op.

Wel doet zich de vraag voor of 'kennis hebben' het beste de betekenis weergeeft en het beste past in de tekst. Om de herhaling van het woord + de tegenstelling beter uit te laten komen, had m.i. inderdaad beter met 'kent' kunnen worden vertaald dan met 'kennis hebben'. Dat geldt ook voor de parallel kennen / verstaan, die beter tot uitdrukking komt met 'kent':

"Een os (rund) KENT zijn bezitter, en een ezel de krib zijns heren; maar Israël KENT niet, Mijn volk VERSTAAT niet.

Het object (wat kent Israël niet? wat verstaat Israël niet?) wordt weliswaar niet genoemd, maar blijkt toch uit de tegenstelling, namelijk: zijn bezitter / de krib zijns heren. Israël kent dus ook zijn bezitter niet, namelijk de Heere, en kent de kribbe zijns heren niet, namelijk de inzettingen en wegen des Heeren. Er is dus wel degelijk een object bij dit 'kennen' en 'verstaan', namelijk de Heere en Zijn inzettingen en wegen, alleen wordt dat op een dichterlijke wijze overgebracht.

De betekenis van het Hebreeuwse woord is trouwens een combinatie van 'kennen' en 'zien', dus een kennen bij ondervinding. Het mag ook met 'weten' vertaald worden.

Aanvulling:
Verder nog een tweede correctie. Terecht wordt gewaarschuwd tegen het gevaar om 'kennis' in de SV op te vatten als verstandelijk inzicht of een feitelijke kennis. Echter, dit gevaar manifesteert zich juist VEEL MEER in de HSV, waarin vertaald is:
'...Israël heeft geen kennis, Mijn volk heeft geen INZICHT.' In de SV was dit zo niet bedoeld, daar gaat het wel degelijk om een kennen (kennis) en verstaan bij ondervinding, een kennen met het hart. Bovendien is het zeer vreemde tegenstelling in de HSV. Alsof een rund en ezel wel inzicht hebben...

Z.

[memento]

@Zonderling: Dank je voor je post. Ik ben het grotendeels met je eens.

]Verder nog een tweede correctie. Terecht wordt gewaarschuwd tegen het gevaar om 'kennis' in de SV op te vatten als verstandelijk inzicht of een feitelijke kennis. Echter, dit gevaar manifesteert zich juist VEEL MEER in de HSV, waarin vertaald is:
'...Israël heeft geen kennis, Mijn volk heeft geen INZICHT.' In de SV was dit zo niet bedoeld, daar gaat het wel degelijk om een kennen (kennis) en verstaan bij ondervinding, een kennen met het hart. Bovendien is het zeer vreemde tegenstelling in de HSV. Alsof een rund en ezel wel inzicht hebben...

Persoonlijk begrijp ik wel waar de vertaling "inzicht hebben" vandaan komt, zeker wanneer je de LXX ernaast neemt. "Inzicht hebben", in de betekenis van "begrijpen, doorhebben waar het om gaat" is ook een vorm van de kennis die jdh omschrijft. Dat wordt ook ondersteund door de LXX, door het Griekse gnoosko. Ook staat het parallel aan bn in de hitpoel ("to behave intelligently", HALOT), wat pleit voor een link met bepaald (dom) gedrag.

Opzich past het ook bij de tekst: De rund en ezel snappen tenminste er nog iets van, maar het volk Israel is totaal het spoor bijster. Probleem wat ik met "inzicht hebben" heb, is dat het nu niet echt helder Nederlands is, en daarom niet meer inzicht verschaft in de grondtekst dan het Nederlandse "kennen".

Mijn voorkeurvertaling zou zijn:

Een os kent zijn bezitter,
een ezel de krib zijns heren;
maar Israël kent niet,
Mijn volk begrijpt niet.

[Zonderling]

@memento, inderdaad.
Ik begreep eveneens wel waar het vandaan komt. Het werkwoord BIN staat hier inderdaad in de hithpolel, maar heeft enkele betekenissen gemeenschappelijk met de qal. Naast begrijpen, betekent het ook: (verstandig) letten op.

Het gaat hier inderdaad om gebrek aan kennis (kennen) en verstand (verstaan). En inderdaad wordt daarmee gezegd dat Israël nog minder verstand heeft dan het rund en de ezel en dit ook blijkt uit de zonden in de praktijk zoals Jesaja vervolgens laat zien. Het woord inzicht wijst veel meer naar het logisch denken, het intellect, en dat is hier echt niet bedoeld.