SGP: Waar staan we?

[Simon]

Oh, dat is jammer. Want als we aan iets behoefte hebben in deze maatschappij, dan is het wel het besef dat culturele historische verworteling noodzakelijk zijn voor het bestuur van het land in 2013.

Dat geloof ik wel.
Maar mijn probleem met conservatisme is dat het vaak wat in het luchtledige blijft hangen waarnáár men eigenlijk terug verlangt; dus welke gedeelde waarden van belang zijn.
Ik vond aanvankelijk bijvoorbeeld Kinneging's boek 'Geografie van goed en kwaad' erg inspirerend om te lezen. Bijzonder ook om bij zo iemand een pleidooi voor bijvoorbeeld het gezin aan te treffen.
Maar later dacht ik; is het christendom niet iets fundamenteel anders? Zeker als blijkt uit interviews met Kinneging dat hij op cruciale punten juist afstand neemt van de kernboodschap van het christendom. Het christendom is in zijn wezen niet conservatief maar progressief; wij verwachten nieuwe hemelen en een nieuwe aarde.
Dat mag wellicht vaag klinken politiek gezien; maar dat hoeft het absoluut niet te zijn. We verlangen niet terug naar allerlei ideale samenlevingen; zoals Kinneging die in de Klassieke Oudheid ziet. We verlangen vooruit naar een godsrijk.

Wil je christelijk politiek bedrijven; dan vraag ik me juist dán af of een verbond met seculier conservatisme wel zo heilzaam is, omdat de christelijke uitgangspunten ten diepste fundamenteel anders zijn. En het gesprek staat stil als het dáárover gaat; terwijl juist zulke visies grote verschillen kunnen maken.
De andere optie is om als christen geen christelijke politiek te bedrijven. Dat klinkt uiteraard tegenstrijdig, maar ik voel er toch misschien nog wel meer voor. Dan in de zin van Luthers tweerijkenleer. Het rijk van God is van fundamenteel andere orde dan het rijk van de wereld - maar dat laatste moet wel bestuurd worden. En liefst ook door christenen, die weet hebben van de wetten van Gods rijk. Maar die gedachte verdraagt zich niet met het theocratische ideaal van de SGP; al weet ik ook niet meer in hoeverre men daar nu nog achter staat.

Een theocratisch ideaal van een partij die ritueel slachten van Joden en zelfs het offer der moslims beschermt (ipv getuigt dat Christus de plaats van dit offer heeft ingenomen en ze daarom dit NIET kan verdedigen), en bovendien de Eucharistie der roomsen verdedigd (hostie-rel), ondanks dat de HC het een vervloekte dienst noemt....
Ben benieuwd hoe een dergelijke theocratie er dan uit ziet.
Ja, ik wacht nog steeds op een reactie, want ik had dit al 2 keer eerder aangegeven, maar niemand reageert.
Ik zal toch geen gelijk hebben?
Leg me dan aub uit hoe ik het wel moet zien.

[Curatorium]

Een theocratisch ideaal van een partij die ritueel slachten van Joden en zelfs het offer der moslims beschermt (ipv getuigt dat Christus de plaats van dit offer heeft ingenomen en ze daarom dit NIET kan verdedigen), en bovendien de Eucharistie der roomsen verdedigd (hostie-rel), ondanks dat de HC het een vervloekte dienst noemt....
Ben benieuwd hoe een dergelijke theocratie er dan uit ziet.
Ja, ik wacht nog steeds op een reactie, want ik had dit al 2 keer eerder aangegeven, maar niemand reageert.
Ik zal toch geen gelijk hebben?
Leg me dan aub uit hoe ik het wel moet zien.

Omdat het daar ging op de beperking van godsdienstvrijheid. Nee, nog niet over de 'onze refo' vrijheid, want die is in Nederland enorm groot. De SGP is tegen iedere vorm van beperking van godsdienstvrijheid, en dat is logisch. Gelukkig is men niet zo hypocriet om de vrijheid van Joden te beperken (er wordt altijd gebeden voor een vrij Israel, maar Joden zouden hier niet vrij mogen leven?). En dat ze ook opkomen voor RK'e idealen is al helemaal normaal, het zijn onze christenbroeders, ondanks alle (grote) verschillen.

[Luther]

Oh, dat is jammer. Want als we aan iets behoefte hebben in deze maatschappij, dan is het wel het besef dat culturele historische verworteling noodzakelijk zijn voor het bestuur van het land in 2013.

Dat geloof ik wel.
Maar mijn probleem met conservatisme is dat het vaak wat in het luchtledige blijft hangen waarnáár men eigenlijk terug verlangt; dus welke gedeelde waarden van belang zijn.
Ik vond aanvankelijk bijvoorbeeld Kinneging's boek 'Geografie van goed en kwaad' erg inspirerend om te lezen. Bijzonder ook om bij zo iemand een pleidooi voor bijvoorbeeld het gezin aan te treffen.
Maar later dacht ik; is het christendom niet iets fundamenteel anders? Zeker als blijkt uit interviews met Kinneging dat hij op cruciale punten juist afstand neemt van de kernboodschap van het christendom. Het christendom is in zijn wezen niet conservatief maar progressief; wij verwachten nieuwe hemelen en een nieuwe aarde.
Dat mag wellicht vaag klinken politiek gezien; maar dat hoeft het absoluut niet te zijn. We verlangen niet terug naar allerlei ideale samenlevingen; zoals Kinneging die in de Klassieke Oudheid ziet. We verlangen vooruit naar een godsrijk.

Wil je christelijk politiek bedrijven; dan vraag ik me juist dán af of een verbond met seculier conservatisme wel zo heilzaam is, omdat de christelijke uitgangspunten ten diepste fundamenteel anders zijn. En het gesprek staat stil als het dáárover gaat; terwijl juist zulke visies grote verschillen kunnen maken.
De andere optie is om als christen geen christelijke politiek te bedrijven. Dat klinkt uiteraard tegenstrijdig, maar ik voel er toch misschien nog wel meer voor. Dan in de zin van Luthers tweerijkenleer. Het rijk van God is van fundamenteel andere orde dan het rijk van de wereld - maar dat laatste moet wel bestuurd worden. En liefst ook door christenen, die weet hebben van de wetten van Gods rijk. Maar die gedachte verdraagt zich niet met het theocratische ideaal van de SGP; al weet ik ook niet meer in hoeverre men daar nu nog achter staat.

Dat theocratisch ideaal is nooit goed uitgelegd. Theocratie is namelijk geen staatsvorm, maar een belijdenis. In die zin leven we al in een theocratie, want God regeert!

[Simon]

Een theocratisch ideaal van een partij die ritueel slachten van Joden en zelfs het offer der moslims beschermt (ipv getuigt dat Christus de plaats van dit offer heeft ingenomen en ze daarom dit NIET kan verdedigen), en bovendien de Eucharistie der roomsen verdedigd (hostie-rel), ondanks dat de HC het een vervloekte dienst noemt....
Ben benieuwd hoe een dergelijke theocratie er dan uit ziet.
Ja, ik wacht nog steeds op een reactie, want ik had dit al 2 keer eerder aangegeven, maar niemand reageert.
Ik zal toch geen gelijk hebben?
Leg me dan aub uit hoe ik het wel moet zien.

Omdat het daar ging op de beperking van godsdienstvrijheid. Nee, nog niet over de 'onze refo' vrijheid, want die is in Nederland enorm groot. De SGP is tegen iedere vorm van beperking van godsdienstvrijheid, en dat is logisch. Gelukkig is men niet zo hypocriet om de vrijheid van Joden te beperken (er wordt altijd gebeden voor een vrij Israel, maar Joden zouden hier niet vrij mogen leven?). En dat ze ook opkomen voor RK'e idealen is al helemaal normaal, het zijn onze christenbroeders, ondanks alle (grote) verschillen.

Als dat alles is zoals je schrijft, zal het nauwelijks moeite kosten voor de meesten om CDA te gaan stemmen.
Wat is nog het verschil?
Wat SGP's beginselprogramma dan verder nog voor waarde heeft, is me een raadsel.
Joden die kosher slachten, daar ben ik ook niet tegen, evenals de besnijdenis, Paulus besneed Timotheus tenslotte ook nog.
Het offerschaap der moslims is echter een gruwel, want Jezus heeft dat offer vervuld.
Hetzelfde geldt voor de RK priesters, want wij hebben 1 Hogepriester, die in de Hemel voor ons is.
En dat zou een partij als SGP gerust eens mogen zeggen, ipv alleen de technische kanten te behandelen.

Als wij onze refo-vrijheid moeten beschermen door te heulen met babylon, waarbij we op onze eigen capaciteiten vertrouwen, voorspel ik weinig succes, Israel deed hetzelfde, en dat was ons ten voorbeeld!(dat we dat NIET ook zouden doen)
Snijd alsjeblieft echter art 36 uit je programma, SGP.
Of kom het na.

[jan34willem]

Dat theocratisch ideaal is nooit goed uitgelegd. Theocratie is namelijk geen staatsvorm, maar een belijdenis. In die zin leven we al in een theocratie, want God regeert!

Als volgens jou het theocratische ideaal al bereikt is, kunnen we de SGP dus wel opheffen. Ik zou het beginselprogramma van de SGP nog maar eens doorlezen. Natuurlijk regeert God, maar de praktische besturing van het land laat Hij aan ons over en het is nu juist de vraag hoe wat dat aanpakken. Ik ben het daarin wel het eens met de strekking van Jongeres bijdrage. Ik durf het nog wel scherper te stellen: Nederland kan niet zonder de getuigenis van Christenen in het openbare en politieke leven, maar Nederland kan best zonder de SGP.

[-DIA-]

Bij de ingezonden stukjes in het RD is de eerste meteen een treffer!
Die is van dhr. L.M.P. Scholten. Kort maar krachtig.

[Luther]

Bij de ingezonden stukjes in het RD is de eerste meteen een treffer!
Die is van dhr. L.M.P. Scholten. Kort maar krachtig.

Die van meneer Spanjersberg sneed ook hout.

[freek]

Oh, dat is jammer. Want als we aan iets behoefte hebben in deze maatschappij, dan is het wel het besef dat culturele historische verworteling noodzakelijk zijn voor het bestuur van het land in 2013.

Dat geloof ik wel.
Maar mijn probleem met conservatisme is dat het vaak wat in het luchtledige blijft hangen waarnáár men eigenlijk terug verlangt; dus welke gedeelde waarden van belang zijn.
Ik vond aanvankelijk bijvoorbeeld Kinneging's boek 'Geografie van goed en kwaad' erg inspirerend om te lezen. Bijzonder ook om bij zo iemand een pleidooi voor bijvoorbeeld het gezin aan te treffen.
Maar later dacht ik; is het christendom niet iets fundamenteel anders? Zeker als blijkt uit interviews met Kinneging dat hij op cruciale punten juist afstand neemt van de kernboodschap van het christendom. Het christendom is in zijn wezen niet conservatief maar progressief; wij verwachten nieuwe hemelen en een nieuwe aarde.
Dat mag wellicht vaag klinken politiek gezien; maar dat hoeft het absoluut niet te zijn. We verlangen niet terug naar allerlei ideale samenlevingen; zoals Kinneging die in de Klassieke Oudheid ziet. We verlangen vooruit naar een godsrijk.

Wil je christelijk politiek bedrijven; dan vraag ik me juist dán af of een verbond met seculier conservatisme wel zo heilzaam is, omdat de christelijke uitgangspunten ten diepste fundamenteel anders zijn. En het gesprek staat stil als het dáárover gaat; terwijl juist zulke visies grote verschillen kunnen maken.
De andere optie is om als christen geen christelijke politiek te bedrijven. Dat klinkt uiteraard tegenstrijdig, maar ik voel er toch misschien nog wel meer voor. Dan in de zin van Luthers tweerijkenleer. Het rijk van God is van fundamenteel andere orde dan het rijk van de wereld - maar dat laatste moet wel bestuurd worden. En liefst ook door christenen, die weet hebben van de wetten van Gods rijk. Maar die gedachte verdraagt zich niet met het theocratische ideaal van de SGP; al weet ik ook niet meer in hoeverre men daar nu nog achter staat.

Wat ben ik het ontzettend met je eens.

[Erasmiaan]

Dat theocratisch ideaal is nooit goed uitgelegd. Theocratie is namelijk geen staatsvorm, maar een belijdenis. In die zin leven we al in een theocratie, want God regeert!

Als volgens jou het theocratische ideaal al bereikt is, kunnen we de SGP dus wel opheffen. Ik zou het beginselprogramma van de SGP nog maar eens doorlezen. Natuurlijk regeert God, maar de praktische besturing van het land laat Hij aan ons over en het is nu juist de vraag hoe wat dat aanpakken. Ik ben het daarin wel het eens met de strekking van Jongeres bijdrage. Ik durf het nog wel scherper te stellen: Nederland kan niet zonder de getuigenis van Christenen in het openbare en politieke leven, maar Nederland kan best zonder de SGP.

Je stelt het scherper, maar het is een dooddoener: uiteraard kan Nederland zonder de SGP. Maar, en volgens mij bedoel je dat meer, van jou hoeft de SGP niet zo, je bent het er niet zo mee eens.

Het rijk van God is van fundamenteel andere orde dan het rijk van de wereld - maar dat laatste moet wel bestuurd worden. En liefst ook door christenen, die weet hebben van de wetten van Gods rijk. Maar die gedachte verdraagt zich niet met het theocratische ideaal van de SGP; al weet ik ook niet meer in hoeverre men daar nu nog achter staat.

Waarom verdraagt zich die gedachte niet met het theocratisch ideaal? Freek mag er ook op antwoorden, want die is het "ontzettend met je eens".

[freek]

Dat theocratisch ideaal is nooit goed uitgelegd. Theocratie is namelijk geen staatsvorm, maar een belijdenis. In die zin leven we al in een theocratie, want God regeert!

Als volgens jou het theocratische ideaal al bereikt is, kunnen we de SGP dus wel opheffen. Ik zou het beginselprogramma van de SGP nog maar eens doorlezen. Natuurlijk regeert God, maar de praktische besturing van het land laat Hij aan ons over en het is nu juist de vraag hoe wat dat aanpakken. Ik ben het daarin wel het eens met de strekking van Jongeres bijdrage. Ik durf het nog wel scherper te stellen: Nederland kan niet zonder de getuigenis van Christenen in het openbare en politieke leven, maar Nederland kan best zonder de SGP.

Je stelt het scherper, maar het is een dooddoener: uiteraard kan Nederland zonder de SGP. Maar, en volgens mij bedoel je dat meer, van jou hoeft de SGP niet zo, je bent het er niet zo mee eens.

Het rijk van God is van fundamenteel andere orde dan het rijk van de wereld - maar dat laatste moet wel bestuurd worden. En liefst ook door christenen, die weet hebben van de wetten van Gods rijk. Maar die gedachte verdraagt zich niet met het theocratische ideaal van de SGP; al weet ik ook niet meer in hoeverre men daar nu nog achter staat.

Waarom verdraagt zich die gedachte niet met het theocratisch ideaal? Freek mag er ook op antwoorden, want die is het "ontzettend met je eens".

Het theocratisch ideaal neigt er naar het wezenlijke verschil tussen Gods rijk en het rijk van de wereld te nuanceren.

[Simon]

Dat theocratisch ideaal is nooit goed uitgelegd. Theocratie is namelijk geen staatsvorm, maar een belijdenis. In die zin leven we al in een theocratie, want God regeert!

Als volgens jou het theocratische ideaal al bereikt is, kunnen we de SGP dus wel opheffen. Ik zou het beginselprogramma van de SGP nog maar eens doorlezen. Natuurlijk regeert God, maar de praktische besturing van het land laat Hij aan ons over en het is nu juist de vraag hoe wat dat aanpakken. Ik ben het daarin wel het eens met de strekking van Jongeres bijdrage. Ik durf het nog wel scherper te stellen: Nederland kan niet zonder de getuigenis van Christenen in het openbare en politieke leven, maar Nederland kan best zonder de SGP.

Je stelt het scherper, maar het is een dooddoener: uiteraard kan Nederland zonder de SGP. Maar, en volgens mij bedoel je dat meer, van jou hoeft de SGP niet zo, je bent het er niet zo mee eens.

Het rijk van God is van fundamenteel andere orde dan het rijk van de wereld - maar dat laatste moet wel bestuurd worden. En liefst ook door christenen, die weet hebben van de wetten van Gods rijk. Maar die gedachte verdraagt zich niet met het theocratische ideaal van de SGP; al weet ik ook niet meer in hoeverre men daar nu nog achter staat.

Waarom verdraagt zich die gedachte niet met het theocratisch ideaal? Freek mag er ook op antwoorden, want die is het "ontzettend met je eens".

Het theocratisch ideaal neigt er naar het wezenlijke verschil tussen Gods rijk en het rijk van de wereld te nuanceren.

Mooi omschreven, geheel mee eens.

[Erasmiaan]

Dat theocratisch ideaal is nooit goed uitgelegd. Theocratie is namelijk geen staatsvorm, maar een belijdenis. In die zin leven we al in een theocratie, want God regeert!

Als volgens jou het theocratische ideaal al bereikt is, kunnen we de SGP dus wel opheffen. Ik zou het beginselprogramma van de SGP nog maar eens doorlezen. Natuurlijk regeert God, maar de praktische besturing van het land laat Hij aan ons over en het is nu juist de vraag hoe wat dat aanpakken. Ik ben het daarin wel het eens met de strekking van Jongeres bijdrage. Ik durf het nog wel scherper te stellen: Nederland kan niet zonder de getuigenis van Christenen in het openbare en politieke leven, maar Nederland kan best zonder de SGP.

Je stelt het scherper, maar het is een dooddoener: uiteraard kan Nederland zonder de SGP. Maar, en volgens mij bedoel je dat meer, van jou hoeft de SGP niet zo, je bent het er niet zo mee eens.

Het rijk van God is van fundamenteel andere orde dan het rijk van de wereld - maar dat laatste moet wel bestuurd worden. En liefst ook door christenen, die weet hebben van de wetten van Gods rijk. Maar die gedachte verdraagt zich niet met het theocratische ideaal van de SGP; al weet ik ook niet meer in hoeverre men daar nu nog achter staat.

Waarom verdraagt zich die gedachte niet met het theocratisch ideaal? Freek mag er ook op antwoorden, want die is het "ontzettend met je eens".

Het theocratisch ideaal neigt er naar het wezenlijke verschil tussen Gods rijk en het rijk van de wereld te nuanceren.

Wat is dan het wezenlijke verschil volgens jou? (als ik dat weet kan ik er op in gaan) Dat het ene geestelijk is en het andere aards?

[freek]

Als volgens jou het theocratische ideaal al bereikt is, kunnen we de SGP dus wel opheffen. Ik zou het beginselprogramma van de SGP nog maar eens doorlezen. Natuurlijk regeert God, maar de praktische besturing van het land laat Hij aan ons over en het is nu juist de vraag hoe wat dat aanpakken. Ik ben het daarin wel het eens met de strekking van Jongeres bijdrage. Ik durf het nog wel scherper te stellen: Nederland kan niet zonder de getuigenis van Christenen in het openbare en politieke leven, maar Nederland kan best zonder de SGP.

Je stelt het scherper, maar het is een dooddoener: uiteraard kan Nederland zonder de SGP. Maar, en volgens mij bedoel je dat meer, van jou hoeft de SGP niet zo, je bent het er niet zo mee eens.

Het rijk van God is van fundamenteel andere orde dan het rijk van de wereld - maar dat laatste moet wel bestuurd worden. En liefst ook door christenen, die weet hebben van de wetten van Gods rijk. Maar die gedachte verdraagt zich niet met het theocratische ideaal van de SGP; al weet ik ook niet meer in hoeverre men daar nu nog achter staat.

Waarom verdraagt zich die gedachte niet met het theocratisch ideaal? Freek mag er ook op antwoorden, want die is het "ontzettend met je eens".

Het theocratisch ideaal neigt er naar het wezenlijke verschil tussen Gods rijk en het rijk van de wereld te nuanceren.

Wat is dan het wezenlijke verschil volgens jou? (als ik dat weet kan ik er op in gaan) Dat het ene geestelijk is en het andere aards?

De tegenstelling geestelijk vs. aards vind ik te kort door de bocht. Zo bedoel ik het in elk geval niet. Overigens heb ik me bewust voorzichtig uitgedrukt ('het neigt ernaar'), want ik heb hier nog geen afgeronde mening over.

Wat Jezus zegt in Johannes 18 heeft een belangrijke plaats in deze discussie, denk ik: "Mijn Koninkrijk is niet van deze wereld. Indien Mijn Koninkrijk van deze wereld ware, zo zouden Mijn dienaren gestreden hebben, opdat Ik den Joden niet ware overgeleverd; maar nu is Mijn Koninkrijk niet van hier." In het Koninkrijk gelden dus andere principes en uitgangspunten dan in de wereld. Op basis van wereldse principes zou je denken voor Gods zaak te moeten strijden, in het Koninkrijk wordt dit blijkbaar niet van onderdanen verwacht.

In het vervolg staat ook nog: "hiertoe ben Ik in de wereld gekomen, opdat Ik der waarheid getuigenis geven zou." Op grond van het verschil tussen Gods rijk en het aardse rijk en de bijbelse gedachte dat gelovigen Hem navolgen, zou ik eerder nog van mening zijn dat zoiets als 'getuigenispolitiek' betere papieren heeft. We hoeven niet te strijden voor de voortgang van Gods zaak, constateer ik op basis van deze gegevens. Zeker niet door strijd (dat staat hier expliciet), maar m.i. ook niet door middel van de macht.

Bij de SGP krijg ik soms toch het idee dat ze Gods Koninkrijk (Zijn eer, Zijn geboden, Zijn werk) via machtspolitieke middelen willen bevorderen. Niet dat ik veel standpunten van de SGP verwerp (abortus, euthanasie, huwelijk, noem maar op), maar de motivatie achter de standpunten heeft vaak een hoge mate van: Gods zaak is in het geding, wij moeten daarvoor strijden, want Hij heeft er recht op.

Feitelijk heb ik nu niet verwoord wat het 'wezenlijke' verschil is. Maar ik hoop dat je m'n denkrichting beetje snapt en de vragen die dit bij me oproept.

[Erasmiaan]

@Freek: interessant. Maar ik ben eerst nog even benieuwd naar het antwoord van Jongere. Want deze discussie begon met het feit dat hij vindt dat de gedachte dat het land bestuurd wordt door christenen die weet hebben van de wetten van Gods rijk, zich niet verdraagt met het theocratisch ideaal van de SGP.

[Jongere]

@Freek: interessant. Maar ik ben eerst nog even benieuwd naar het antwoord van Jongere. Want deze discussie begon met het feit dat hij vindt dat de gedachte dat het land bestuurd wordt door christenen die weet hebben van de wetten van Gods rijk, zich niet verdraagt met het theocratisch ideaal van de SGP.

Dat heb ik niet gezegd; je hebt ook maar de halve alinea geciteerd. Ik zie dat je daaruit inderdaad zo'n conclusie zou kunnen trekken.

Ik zal even uitleggen wat ik bedoelde; dat had vooral te maken met mijn opmerking dat ik niet zo enthousiast ben over de hang binnen de SGP naar het conservatisme en Luthers reactie daarop.

Ik zette twee opties tegenover elkaar:
(1) Men bedrijft expliciet christelijke politiek (zoals de SGP wil). In dat geval lijkt een verbond met het (deels seculiere) conservatisme me geen goede weg, omdat christelijke politiek een heel eigen agenda heeft. Christelijk gedachtengoed is iets fundamenteel anders als conservatieve idealen.

Als tweede optie noemde ik:
(2) Men bedrijft niet expliciet christelijke politiek, maar men bedrijft wel 'als christen politiek'. Dus: er is geen expliciet christelijke agenda (waarmee bijv. zondagsrust wordt geboden door middel van de wet), maar het is wél heilzaam als de mensen die politiek bedrijven weet hebben van Gods wet. Ik bedoel daarmee een verwezenlijking van Luthers tweerijkenleer (zie: http://www.protestant.nu/Encyclopedie/t ... fault.aspx).

Dat formuleerde ik als volgt:

De andere optie is om als christen geen christelijke politiek te bedrijven. Dat klinkt uiteraard tegenstrijdig, maar ik voel er toch misschien nog wel meer voor. Dan in de zin van Luthers tweerijkenleer. Het rijk van God is van fundamenteel andere orde dan het rijk van de wereld - maar dat laatste moet wel bestuurd worden. En liefst ook door christenen, die weet hebben van de wetten van Gods rijk. Maar die gedachte verdraagt zich niet met het theocratische ideaal van de SGP; al weet ik ook niet meer in hoeverre men daar nu nog achter staat.

In deze tweede optie is een verbinding met het conservatisme wel aannemelijk.
Maar déze tweede optie verdraagt zich niet met het theocratisch ideaal van de SGP, dat zich meer baseert op de visie van Calvijn ipv Luther.
Ik bedoel dan uiteraard niet de gedachte dat christenen weet hebben van de wetten van Gods rijk; maar ik bedoel de gedachte dat de politiek geen specifiek christelijke agenda zou moeten hebben.

Overigens heb ik misschien wel iets te makkelijk gezegd dat ik daar "meer voor voel"; de waarheid ligt er dichter bij dat ik het niet goed weet. Ik heb me ook te weinig verdiept in christelijke politiek om er echt een goede visie op te hebben.