Orgelmuziek in de eredienst

[Herman]

...maar af en toe een geluidseffect, bijvoorbeeld bij de loeiende kolk en afgrond, gebruik ik nog wel eens.

Hoe moet ik bovenstaande geluidseffect voor me zien? Wat doe je dan precies?

Orgel aan en uit... elleboog op klavieren...

Even alleen met 32 voeten knallen op de pedalen.

[Hendrikus]

Even alleen met 32 voeten knallen op de pedalen.

Ik heb er maar twee. Ben jij duizendpoot of zo?

[Herman]

Even alleen met 32 voeten knallen op de pedalen.

Ik heb er maar twee. Ben jij duizendpoot of zo?

[Leon]

Ik ben overigens zeer terughoudend in het gebruik van effecten, maar probeer wel door registratie mensen te laten nadenken bij wat ze zingen.

Heel goed. Je zit er om de gemeentezang in goede banen te leiden, niet om de woorden met geluidseffecten te illustreren.

Maar de discussie blijft wel, in hoeverre kan dit wel?
Ik begrijp ook wel dat het niet de bedoeling is dat je psalm 108 in FF speelt, en bij de zachte harp ineens naar PP registreren, maar af en toe een geluidseffect, bijvoorbeeld bij de loeiende kolk en afgrond, gebruik ik nog wel eens.

Sorry, maar dit moet ik even kwijt, omdat ik dit regelmatig hoor: Dan heb je ook nog een groep organisten die bij 'gij schelle luit' weer volle bak open trekken. Volgens mij mag je dan 1. uit gaan zoeken wat 'schel' betekent en 2. wat een luit is. Er worden in die ene regel twee zachte snaarinstrumenten genoemd.

[Tiberius]

Mogelijk een organist die 'luit' associeert met 'luid'.

[Hendrikus]

Sorry, maar dit moet ik even kwijt, omdat ik dit regelmatig hoor: Dan heb je ook nog een groep organisten die bij 'gij schelle luit' weer volle bak open trekken. Volgens mij mag je dan 1. uit gaan zoeken wat 'schel' betekent en 2. wat een luit is. Er worden in die ene regel twee zachte snaarinstrumenten genoemd.

Jawel, en ze worden allebei opgeroepen om óp te waken, "dat niets uw klanken stuite". Dus laat ze maar komen!
Alleen hoef je als organist de sterkte van die instrumenten niet te imiteren. Je zit er niet om harpen of luiten na te bootsen, je zit er om de gemeente te ondersteunen. En dat lukt met een zachte harp niet (met een zachte luit evenmin). Dus: geen pp, please

[eilander]

In hoeverre is er nog wel ruimte voor verschil in interpretatie? Het hoeft toch niet allemaal hetzelfde te zijn...

[Maanenschijn]

Ach, ik heb op de paasmorgen heerlijk gespeeld, de gemeente heeft heerlijk gezongen.

Technisch ongetwijfeld wat op aan te merken, maar wel met de vreugde van de organist in het hart.

Voor zover te kunnen spreken bij een electronisch surrogaat: soms met het volle werk. En bij gebrek aan meer voeten, de bazuin geblazen met een dubbel pedaal.

De psalmen een beetje kleur meegeven door registratie en harmonisatie is niks mis mee. En als de gemeente gewend is aan verschillen in registratie, bemerk je dat ze daar ook naar zingen. Soms wat zachter, soms wat luider, en een enkele als een schelle luit

[Leon]

Ik heb er geen moeite mee hoor als een organist zijn eigen interpretatie heeft. Het moet niet te gek worden natuurlijk. Het punt wat ik wil meegeven, is dat ik soms het idee krijg dat een organist bij een luit denkt aan een soort trompet of bazuin.

Nog een vraag die bij pas naar boven kwam. Hoort misschien niet helemaal in dit topic thuis, maar komt bij mij nu wel weer boven drijven.
In het psalmboek (berijming uit 1773) staat bij 'Het gebed des Heeren' in vers 8 de regel: 'wij zijn toch zwak, Zijn sterkt' is groot; dus zijn w'elk ogenblik in nood'
Echter als ik de context van het vers lees bedoeld de dichter mijns inziens de grote kracht van 'des bozen macht'. Daar hoort volgens mij een kleine letter. Want als Zijn sterkte groot is, is het volgens mij niet logisch om dan de conclusie eraan te verbinden 'dus zijn w'elk ogenblik in nood'.

Sorry hoor, ik ben niet helemaal een taalfanaat, maar soms kriebelt het een beetje als het niet helemaal klopt.

[eilander]

Ik denk dat je helemaal gelijk hebt. Daarna komt nog: dus zijn w'elk ogenblik in nood.

[Hendrikus]

In hoeverre is er nog wel ruimte voor verschil in interpretatie? Het hoeft toch niet allemaal hetzelfde te zijn...

Mag ik even voordragen uit eigen werk?

Zolang je primaire taak, het in goede banen leiden van de gemeentezang, er niet onder lijdt, kun je als plus op z'n tijd best eens iets aan tekstuitbeelding doen. Doe je dat een enkele keer, dan heeft het ook echt een toegevoegde waarde. Anders wordt het 'dat kunstje wat 'ie elke week doet' en werkt het dus niet meer.

[eilander]

In hoeverre is er nog wel ruimte voor verschil in interpretatie? Het hoeft toch niet allemaal hetzelfde te zijn...

Mag ik even voordragen uit eigen werk?

Zolang je primaire taak, het in goede banen leiden van de gemeentezang, er niet onder lijdt, kun je als plus op z'n tijd best eens iets aan tekstuitbeelding doen. Doe je dat een enkele keer, dan heeft het ook echt een toegevoegde waarde. Anders wordt het 'dat kunstje wat 'ie elke week doet' en werkt het dus niet meer.

Daar ben ik het mee eens, maar het is niet helemaal het antwoord op mijn vraag. Een voorbeeld: de ene organist zal bij psalm 68:10 de regel "Zelfs bij het naad'ren van de dood" even uitbundig spelen als de rest van dit vers. Dat klopt feitelijk ook natuurlijk, het gaat erom dat de Heere zelfs dan volkomen uitkomst zal geven! Ik speel die regel meestal iets meer ingetogen, om de 'volkomen uitkomst' meer uit te laten komen.

Wat mij betreft mag er toch wel ruimte zijn voor dit soort interpretaties? En dat ik of anderen daarbij wel eens iets fout interpreteren, nu ja... als het opgemerkt wordt is dat in elk geval een teken dat er goed nagedacht wordt over de psalm die gezongen wordt. En dat is al winst, vind ik. Horende hoe er soms gegalmd wordt bij de meest treurige psalmen.

[ejvl]

...maar af en toe een geluidseffect, bijvoorbeeld bij de loeiende kolk en afgrond, gebruik ik nog wel eens.

Hoe moet ik bovenstaande geluidseffect voor me zien? Wat doe je dan precies?

Bijvoorbeeld door met de linkerhand, of het pedaal, een constante triller te laten horen, of door met de trompet de laagste tonen te gebruiken met de linkerhand met allemaal losse nootjes, al dan niet in bepaalde akkoorden die niet altijd even zuiver klinken.
Uiteraard de melodie met de rechterhand wel blijven volgen zodat de ondersteuning aan de gemeente blijft.

[Mara]

Technisch ongetwijfeld wat op aan te merken, maar wel met de vreugde van de organist in het hart.

Ik let nooit op de techniek, omdat ik er geen verstand van heb. Wel kan ik horen als iemand door Asma of andere compnonist is geinsipireerd.
Een gammelig kerkorgeltje, een amateur organist, ik vind het ontroerend soms.
Het is me liever dan zo'n fancy bandje vóórin de kerk, met piano en gitaar.
Muziek is emotie, het is goed als je gevoel geraakt wordt. Dan kan dat zelfs gebeuren door een klein meisje dat een lied op de blokfluit speelt.
Ik vind het altijd mooi als de organist direkt na het Amen, een passend stuk speelt. Als voorbereiding op de Psalm die we gaan zingen. Dan is het vaak een heel ander stuk, een bewerking van een gezang of zo. Maar dan ben je voor mij een goede organist.

[Carsten]

Of het past in de eredienst, is juist bij minimal music sterk afhankelijk van de akoestiek. In een ruimte zonder galm werkt minimal music niet, dan is het alleen maar ontzettend irritant. In een ruimte met een royale galm kan het daarentegen wel mooi zijn.
Een ander aspect is, dat het pas goed tot z'n recht komt als het stil is in de ruimte. Speel je iets in die trant vóór/na de dienst of tijdens de collecte, en er wordt gezellig doorheen gekeuveld, dan werkt het ook niet.
In de meeste reformatorische kerken -oneerbiedig gezegd 'preekbunkers' vol banken- ontbreekt het aan akoestiek. Daar zou ik sowieso liever geen minimal music spelen.

Tijdje terug ergens tweemaal meegemaakt dat onder de collecte een voorspel in minimal style werd gespeeld, problemen waren er niet mee denk ik. Maar wat in ene gemeente kan, kan in een andere weer niet. Het was wel stil in de kerk. Maar wel een kerk met beperkte nagalm.