Waar sta je nu?

[Toeschouwer]

Het is me toch een trieste boel. We slepen elkaar voor de rechter en vinden het nog gewoon ook, ik las vanavond nog in het RD, het kan niet anders.
Als lid van de PKN heb ik geen oordeel over wat anderen doen. Wij zijn verantwoordelijk voor wat wij doen.
Ik vind het zeer moeilijk nu mijn kerk om een naam een proces gaat voeren, lid van deze kerk te blijven.
Als ze dit doorzetten overweeg ik om er mee te stoppen.

[Pim]

Mooi artikel van ds H vd Belt over deze trieste kwestie.

Alles beter dan een rechtszaak

PKN en HNHK kunnen beide niet exclusieve recht op continuïteit met nationale kerk claimen

Hoewel de diepere oorzaken van het conflict om de combinatie ”Nederlands hervormd” niet onderschat mogen worden, vindt ds. H. van den Belt het niet goed dat een wereldlijke rechter hierin om een oordeel wordt gevraagd.

Met verbijstering is door sommigen gereageerd op de juridische strijd rond de naam van de Hersteld (Nederlandse) Hervormde Kerk. De naam is toch een bijzaak! Het is verschrikkelijk dat het zo ver kan komen dat broeders van hetzelfde huis elkaar om zo’n futiliteit voor de wereldlijke rechter dagen.

De verbijstering is wel te begrijpen, maar gaat voorbij aan de diepere oorzaken van het conflict.

Omdat een naam de identiteit uitdrukt, ligt de kwestie emotioneel erg gevoelig. Bovendien vloeit de strijd om de combinatie ”Nederlands hervormd” voort uit de gereformeerde visie op de kerk. De gereformeerde belijdenis stelt dat de ene ware kerk aan haar „merktekenen” herkenbaar is. De Reformatie heeft altijd gestreefd naar eenheid van alle ware christgelovigen, eerst door de vernieuwing van de katholieke kerk, later door vereniging van allen die „zich aanstellen naar het zuivere Woord van God” (artikel 29, NGB).

Bij iedere splitsing wordt aan beide kanten de continuïteit geclaimd. De claim loslaten, betekent erkennen dat de scheuring onrechtmatig is.

Bij kerkelijke conflicten speelt de naam altijd een belangrijke rol. Zo was het bij de vrijmaking in 1944, zo was het ook toen uit de ”Gereformeerde Gemeenten in Nederland en Noord-Amerika”, in 1953, de ”Gereformeerde Gemeenten in Nederland” ontstonden. Bij de ledeboerianen heeft de naamskwestie altijd minder gespeeld, vanwege de oud gereformeerde visie op de kerk. Ds. J. van der Poel noemde zijn kerkverband een rekverband.

De HNHK wil graag in de naam een aanduiding die duidelijk maakt onder welk volk zij „in het geheel van de Catholica van Godswege hun plaats hebben.” Toch ligt het probleem dieper. Het is evident dat de HNHK niet in Vlaanderen gelokaliseerd moet worden. De HNHK ziet zichzelf confessioneel en principieel als de enige wettige erfgenaam en voortzetting van de nationale gereformeerde kerk, als planting Gods. Dat moet ook wel, anders heeft zij geen bestaansrecht.

Kerkvisie
De Protestantse Kerk in Nederland wil de HNHK houden aan de afspraken van augustus 2004 om verwarring te voorkomen. In de naamsovereenkomst wordt expliciet gesteld dat geschillen waar de partijen niet uitkomen, worden voorgelegd aan de bevoegde rechter (http://www.ikonrtv.nl/uploadedDocs/overeenkomst.pdf).

Toch is het niet goed om deze principiële kwestie aan de rechter voor te leggen. Als de rechtszaak zich beperkt tot de vraag naar de status van de naamsovereenkomst van augustus 2004 kan dat misschien juridische helderheid geven. Toch krijgt elke uitspraak een confessionele lading, omdat de rechter impliciet gevraagd wordt uit te spreken welke kerk wettig is. Het is te hopen dat het niet doorgaat of dat de rechter zich onthoudt van een oordeel.

Geen van beide partijen kan echter het exclusieve recht op de continuïteit met de nationale kerk claimen. Wie met Christus gekruisigd is, durft niets te claimen. Bovendien is er sinds de afscheiding van 1834 geen sprake meer van één gereformeerde kerk in Nederland. Volgens de belijdenis moet iedere gereformeerde splinter zichzelf als de ene ware kerk zien, maar in de praktijk erkennen wij elkaar gelukkig als zusterkerken. De ene Nederlandse kerk is helaas opgegaan in de gereformeerde gezindheid en verdeeld over verschillende kerkverbanden.

Op 1 mei 2004 is er wel een verschil in kerkvisie openbaar gekomen. Versimpeld gezegd zijn de hervormd-gereformeerden die in de Nederlandse Hervormde Kerk bleven zolang het daar mogelijk was om onverkort gereformeerd te zijn, meegegaan in de PKN en zien daar dezelfde roeping. De hervormd-gereformeerden die in de Nederlandse Hervormde Kerk bleven omdat het de enige wettige kerk in Nederland was, hebben het synodebesluit nietig verklaard om met enkele gemeenten die kerk voort te zetten.

Hoewel het mogelijk is om binnen de PKN gebonden te zijn aan de gereformeerde belijdenis, kunnen hersteld hervormden niet „erkennen en respecteren” dat anderen binnen de kerk zich daar niet aan geboden achten. Internationaal „erkennen en respecteren” zij wel christenen en kerken die de gereformeerde belijdenisgeschriften niet onverkort aanvaarden, maar niet in de nationale gereformeerde kerk.

Volkskerk
Is het niet beter om met elkaar te erkennen dat de nationale gereformeerde kerk tot de geschiedenis behoort? De HNHK verschilt weinig van de andere afgescheiden kerken, en zal alleen in kleine dorpen waar geen scheuring heeft plaatsgevonden, iets van de oude ’volkskerk’ behouden. De PKN heeft gekozen voor de pluraliteit en ook zij is in de geseculariseerde context steeds minder een kerk van en voor het hele volk. Het is helaas voorbij. Dat valt niet meer te herstellen of in PKN-vorm in stand te houden.

Was zo’n nationale gereformeerde kerk eigenlijk wel zo Bijbels? In het Nieuwe Testament zijn maar twee soorten kerk: de plaatselijke gemeente en de ene wereldwijde gemeente, het lichaam van Christus. Een nationale kerk met een synodale structuur is een prachtige praktische oplossing, maar de instandhouding daarvan mag niet tot een principe verheven worden. God leidt de kerkgeschiedenis, maar openbaart Zich alleen in de Schrift.

In de hitte van een kerkelijke strijd wordt vaak vergeten welke naam wij hebben bij de wereld. De discipelen werden in Antiochië ”christianoi” genoemd: Christusmensen. De scheldnaam werd een erenaam. Zij waren door genade het eigendom van Christus en vertoonden Zijn beeld. De rechtszaak en vooral de publiciteit eromheen brengt de naam van de kerk in een kwade reuk. Sterker nog, de naam van Christus is in het geding als christenen elkaar voor de aardse rechter bevechten.

De Protestantse Kerk in Nederland wil graag een kerk met een missionair elan zijn. Dat is reden genoeg om van een rechtszaak af te zien. Alles is beter dan een rechtszaak, die de naam van Christus voor het oog van de wereld belachelijk maakt.

Het belangrijkste argument om elkaar niet voor de rechter te treffen, is het getuigenis van de Schrift. „Waarom lijdt gij niet liever ongelijk? Waarom lijdt gij niet liever schade? Maar gijlieden doet ongelijk, en doet schade, en dat den broederen. Of weet gij niet, dat de onrechtvaardigen het Koninkrijk Gods niet zullen beërven?” (1 Kor. 6:7-9) Daarvoor moeten wij wel met Christus sterven aan onze eigen identiteit.

Wij verwachten met een groot verlangen de dag waarin alle knie zich buigen zal in de naam van Jezus en alle namen door Zijn naam verslonden zullen worden. Dat is de enige positieve bijwerking van kerkelijke twist. Eenmaal zal het worden: één kudde en één Herder.

De auteur is predikant van de hervormde gemeente te Nijkerk.

[seri]

Laten we, met elkaar, maar eens nadenken wie hiervoor verantwoordelijk geweest is! Niet wijzen naar de synode, naar de CBZ en noem maar op. Wij, allemaal, hebben toegekeken.... (Dan wordt het wat moeilijker om zomaar uit de kerk te stappen en anderen ook nog eens scheef aan te kijken....)

Ik hoop dat jij dan ook bedenkt wie er verantwoordelijk voor de scheuring is geweest! Met je laatste zin schuif je de schuld toch wel opzichtig de hersteld hervormden in schoenen!

Nee, ik bedoelde juist duidelijk te maken, dat ook de herstelden verantwoordelijk zijn geweest voor de scheuring! En dan vind ik het te makkelijk om dan nu als een soort slachtoffer te gaan praten....

[Johannes 3:16]

Laten we, met elkaar, maar eens nadenken wie hiervoor verantwoordelijk geweest is! Niet wijzen naar de synode, naar de CBZ en noem maar op. Wij, allemaal, hebben toegekeken.... (Dan wordt het wat moeilijker om zomaar uit de kerk te stappen en anderen ook nog eens scheef aan te kijken....)

Ik hoop dat jij dan ook bedenkt wie er verantwoordelijk voor de scheuring is geweest! Met je laatste zin schuif je de schuld toch wel opzichtig de hersteld hervormden in schoenen!

Nee, ik bedoelde juist duidelijk te maken, dat ook de herstelden verantwoordelijk zijn geweest voor de scheuring! En dan vind ik het te makkelijk om dan nu als een soort slachtoffer te gaan praten....

Dat ook de hersteld hervormden verantwoordelijk zijn geweest beaam ik. Maar als je dat verwoordt met: 'Dan wordt het wat moeilijker om zomaar uit de kerk te stappen', lijk je hen toch wel uitdrukkelijk te verwijten dat de hersteld hervormden zomaar, zonder eerst ook schuld te hebben bekent, de kerk zijn uitgestapt. En dat doe me zeer.

[lokje]

Waar gaat het nu precies om? Volgens de ene kant zijn er 5 gezinnen en volgens de andere kant waren er 55 volwassenen aanwezig op een informatieavond. Dat is nog al een verschil en is tekenend voor de situatie. Juridisch gezien is het duidelijk: De Hervormde gemeente binnen de PKN is de voortzetting en kan terecht de spullen opeisen. Dat gegeven is ondertussen ook bij de HHK bekend, mag je aan nemen. Wat zie je in de rechtspraak vaak bij zulke zaken: men gaat schikken. Men gaat met elkaar in gesprek om zo tot een oplossing te komen. In Lunteren is men met elkaar in gesprek, met als doel: een boedelscheiding. Het verschil tussen Montfoort en Lunteren is dan ook dat men duidelijkheid heeft wie er bij de Hervormde gemeente hoort en wie bij de Hersteld Hervormd gemeente. Lunteren had zo'n 3500 leden, in de zomer van 2004 hebben 450 mensen laten weten bij de Hervormde gemeente te willen blijven, uit eindelijk bleken er 1200 voor de Hervormde en 1500 voor de Hersteld Hervormden gekozen te hebben. De overige 800 worden bij de Hervormde gemeente geteld en dat is in situatie's als deze een probleem. Want wat blijkt: de Hervormde Gemeente heeft veel meer leden dan aanvankelijk is aangenomen en dat zou een probleem kunnen worden in de onderhandelingen. Gelukkig heeft dat in Lunteren niets uitgemaakt en is het de bedoeling dat het ene kerkgebouw wordt over gedragen aan de Hersteld Hervormde gemeente, evenals er op twee andere plaatsen al overdracht van goederen geweest is.

Waar sta je nu? Wat wil je nu? Zou de kerkenraad van Montfoort er niet beter aandoen om een gesprek te beginnen? Wat mij betrefd moet je dan ook de mogelijkheid dat zij het kerkgebouw krijgen, niet uit sluiten. Op de manier zoals het nu gaat, zal het resultaat zijn dat zij alles kwijt raken, ook meer leden dan de nu genoemde 5. In dezen is ook Ouddorp een triest voorbeeld: Daar is ongv. dezelfde samenstelling van de gemeente, de Hervormde Gemeente kerkt daar in het Dorpshuis. De Hersteld Hervormde Kerkenraad heeft een schikkingsvoorstel gehad: De goederen voor de Herstelden, een geldbedrag voor de Hervormde gemeente. Ondanks dat de Herst. Herv. gemeente zich terdege bewust is van het feit, dat zij geen enkel recht heeft op de bezittingen, waaronder het kerkgebouw, heeft zij dit aanbod afgewezen. Dan komt bij mij de vraag: Wat wil je dan? Liever maar alles kwijt?

Met alle respect voor het artikel van ds. v.d. Belt, maar daarmee los je het laatst aangehaalde voorbeeld ook niet mee op. Bovendien gaat het erom dat er afspraken gemaakt zijn en die moet je nakomen.

Overigens lees ik net op http://www.refdag.nl dat men in Schotland gestopt is met rechten. De Free Church of Scotland (Continuing) (FCC) heeft besloten de lopende rechtszaak over de kerkelijke goederen tegen de Free Church of Scotland (FCS) niet voort te zetten. Reden is onder meer het feit dat „in het ergste scenario” de kerk op dit moment niet de fondsen heeft om een dergelijke dure rechtszaak te blijven bekostigen, zegt FCC-woordvoerder John Macleod desgevraagd.
Tijdens een vergadering van de International Conference of Reformed Churches (ICRC), vorig jaar in Pretoria, lieten de FCS en de FCC, beiden lid van de ICRC, weten bereid te zijn om de rechterlijke stappen ten aanzien van de kerkelijke goederen te beëindigen om tot een gezamenlijk vergelijk te komen. In december besloot de synode van de FCC elke regeling ten aanzien van kerkelijk bezit te accepteren als deze „rechtvaardig en eerlijk” is.
Laat dit een les zijn en men met elkaar in gesprek treden. Anders vermoedt ik dat in 2009 of 2010 net zo'n bericht in de kranten komt. En dat is alleen maar schade voor de Kerk.

[HHKtE]

Beste Lokje

Bedankt voor de duidelijkheid .soms zie je door de bomen het bos niet meer in deze materie
Als echte HNHKer vind ik toch erg dom dat Ouddorp niet met de schikking akkoord gaat.Alleen hoeveel geld wil de PKN hebben??
Al met al (bijna 2 jaar na 1 mei 2004) blijf het ons toch nog erg bezighouden,en het zal nog wel een poosje duren ook

[Corydoras]

Waar gaat het nu precies om? Volgens de ene kant zijn er 5 gezinnen en volgens de andere kant waren er 55 volwassenen aanwezig op een informatieavond. Dat is nog al een verschil en is tekenend voor de situatie.

Ja, dus? Bij die 55 aanwezigen waren er meerderen die zich zeer zeker niet willen aansluiten bij de PKN-gemeente.

Zou de kerkenraad van Montfoort er niet beter aandoen om een gesprek te beginnen?

Te beginnen?? Wat hebben we weer goeie stuurlui aan de wal... Als je eens wist hoeveel gesprekken er al geweest zijn... Alleen als er op voorhand al allerlei concessies gedaan worden, mag er weer gepraat worden.


Maar, wat heeft dit gepraat en gespeculeer over gemeente Montfoort voor zin? Zijn er onder jullie ook die bidden voor deze gemeente? Dat is vele malen beter dan dit in de lucht praten omdat je de details niet kent.

Matthijs, wat wil je bereiken met dit topic, waarom stel je dit hier aan de orde?

Ds. Van Kooten, voor de één een held, door de ander verguisd

[Kaw]

Proud to be calvinist :

[HHKtE]

Gisteravond een goede biddagdienst meegemaakt,tekst was Mattheus 6:6,een tekst voor ieder van ons in welke omstandigehden dann ook.maar in het bijzonder ook in deze moeilijke materie.Ik hoop dat er veel gebed mag zijn

[seri]

Beste Lokje

Bedankt voor de duidelijkheid .soms zie je door de bomen het bos niet meer in deze materie
Als echte HNHKer vind ik toch erg dom dat Ouddorp niet met de schikking akkoord gaat.Alleen hoeveel geld wil de PKN hebben??
Al met al (bijna 2 jaar na 1 mei 2004) blijf het ons toch nog erg bezighouden,en het zal nog wel een poosje duren ook

Deze vraag is niet aan de orde! Men moet blij zijn met de schikking.... niet de vraag stellen wat men zelf nog overhoudt... Straks houden ze niets meer over....

[Erasmiaan]

foutje

[Erasmiaan]

PKN veroorzaakt kort geding wel

Gun HNHK in naamskwestie de ruimte

Wel of geen rechtszaak over de naam Hersteld Nederlandse Hervormde Kerk? De afgelopen dagen klonken in deze krant verschillende oproepen om alles te doen om een gang naar de rechter hierover te voorkomen. Ds. P. de Vries plaatst kanttekeningen.

Graag wil ik een paar opmerkingen maken over de kerkelijke ontwikkelingen na mei 2004 en met name over de rechtszaken die aangespannen zijn of worden. Daarbij wil ik eerst uitspreken dat het mijn diepe wens is dat de Naam van Christus om ons niet langer gelasterd maar geprezen wordt.

Allereerst wat betreft de rechtszaken. Afgezien van de bodemprocedure heeft Hersteld Nederlandse Hervormde Kerk geen rechtszaken aangespannen. Niet in alle berichtgeving en opinievorming klinkt dat duidelijk door. Soms wordt er gesproken over ”elkaar voor de rechter dagen”, terwijl toch de werkelijkheid is dat de PKN de HNHK en hersteld hervormde gemeenten voor de rechter daagt. De PKN, die zegt missionair in de 21e eeuw te willen staan, handelt als een 19e-eeuwse regentenkerk. De vraag is waarom zij zozeer bereid is het imago van de kerk van Christus in het algemeen, maar heel in het bijzonder haar eigen imago te beschadigen. De PKN wekt de indruk een kerk te willen zijn die met dwang haar eigen visie aan anderen wil opleggen.

Rond de naamskwestie spelen allerlei gevoelens een rol. Ook waar de wegen principieel uiteengaan moet het toch mogelijk zijn elkaar in dezen de ruimte te gunnen. De enige eis die de PKN juridisch wat de naam betreft kan stellen is toch dat niet de naam Nederlandse Hervormde Kerk zonder enige verandering of toevoeging wordt gehanteerd door hen die niet met de fusie meegingen.

In de bodemprocedure vragen hervormde gemeenten die voor 1 mei 2004 aangaven niet mee te kunnen met de fusie, het recht om naam en goederen te behouden. Men kan de vraag stellen of deze bodemprocedure gestart had moeten worden. Daarbij moet wel worden meegewogen dat voorstellen om voor de toekomst oplossingen van redelijkheid en billijkheid te hanteren, door de meerderheden werden weggestemd. Het meest schrijnende voorbeeld daarvan is de aanvaarding van de het synoderapport ”Om de eenheid en de heelheid van de kerk”. Dat is een puur juridisch rapport dat werd aangenomen om een eventuele claim op de goederen zo goed mogelijk onderbouwd te hebben.

Voorstel
Op zijn minst heeft de PKN met het rapport en met de overgangsbepalingen in haar kerkorde de schijn op zich geladen dat het haar allereerst om kerkelijke goederen is begonnen. Helaas heeft het optreden van de commissie voor bijzondere zorg (CBZ) -en ik moet er met veel droefheid aan toevoegen: ook van veel plaatselijke kerkenraden- dit gevoelen alleen versterkt. Bij mijn weten heeft slechts één kerkenraad van een hervormde gemeente binnen de PKN, en wel die van Lunteren, een reëel voorstel gedaan om goederen en gelden die gezamenlijk zijn opgebracht, te verdelen.

Als er van de zijde van de PKN werkelijk de begeerte is dat er een eind komt aan rechtszaken, kan toch een voorstel worden gedaan om zowel bij de kwestie van de naam als van de goederen tot een oplossing te komen waarmee alle partijen kunnen leven. De meest fundamentele bezwaren tegen de koers van de PKN -ook in geestelijk en confessioneel opzicht- komen binnen de PKN zelf uit de kring van Vrienden van Kohlbrugge. Bezwaren tegen de wijze waarop de PKN met de HNHK omgaat, komen daarnaast uit de kring van de confessionelen en van hen die tot de Gereformeerde Kerken behoorden.

Opmerkelijk is dat bij de Gereformeerde Bond een fundamenteel kritische houding het minst aanwezig is. Juist hij zou een richtinggevende rol kunnen spelen. De 125 gemeenten waar zich een scheuring heeft voltrokken, bevinden zich in zijn achterban. Hij zou de kerkenraden die deze gemeenten nu binnen PKN-verband leiden, kunnen voorstellen om een verdeling naar redelijkheid en billijkheid van de goederen aan te brengen. Dat zou een belangrijke reden voor de bodemprocedure wegnemen.

Ik voor mij zou wat het overige betreft kunnen leven met de constatering dat juridisch de PKN voortzetting is van de Nederlandse Hervormde Kerk maar confessioneel de HNHK. Daarmee zou de noodzaak van alle procesvoering voorbij zijn.

Internationaal
Daarbij zou ik er in de lijn van Groen van Prinsterer direct aan willen toevoegen dat ook degenen die in de 19e eeuw buiten de Nederlandse Hervormde Kerk kwamen te staan, maar aan haar belijdenis vasthielden, geestelijk bij de Nederlandse Hervormde Kerk behoren. Zelf bid ik dat de Heere Zijn kerk in Nederland haar hervormde vorm veel dieper gaat herstellen dan tot nu het geval is.

In het RD heeft ds. H. van den Belt aangegeven dat hersteld hervormden wel internationaal christenen die niet onverkort de gereformeerde belijdenisgeschriften aanvaarden, erkennen en respecteren, maar niet binnen een nationaal gereformeerde kerk. Het eerste is dat de PKN gezien haar grondslag geen gereformeerde kerk is. Zelf wil ik niet alleen buiten Nederland maar ook daarbinnen al degenen die de drie-enige God als de God van volkomen zaligheid erkennen, als medechristenen en leden van de ene, heilige, algemene christelijke kerk erkennen, ook al denken zij anders over de ambten, de sacramenten, de kerkregering, de toekomstleer dan de gereformeerde belijdenisgeschriften.

In de grondslag van de PKN zijn echter welbewust geschriften opgenomen waarvan eerder het tegendeel moet worden gezegd. In de PKN wordt ook in strijd met zowel de gereformeerde als lutherse belijdenisgeschriften respect gevraagd voor een verstaan van de Schrift waarbij niet het huwelijk tussen één man en één vrouw, maar ook homoseksuele relaties als Schriftuurlijk worden erkend. Eigen afwijzen ervan staat onder de koepel van het aanvaarden van het recht van anderen om de Schrift hier anders te lezen.

Ik hoop dat de Heere alom Zijn kerk tot bloei brengt. Hij is niet verplicht om Zijn zegen te schenken binnen de HNHK. Hij kan dat ook doen binnen gemeenten binnen de PKN. Dat zal dan echter niet dankzij, maar ondanks haar grondslag zijn. Dat is een wezenlijk verschil met de oude Nederlandse hervormde situatie. Laat onze bede persoonlijk en kerkelijk zijn: „Zegen anderen, maar ook mij.”

De auteur is predikant van de hersteld hervormde gemeente in Waarder en docent Bijbelse theologie, hermeneutiek en apologetiek aan het seminarium van de Hersteld Hervormde Kerk aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.

Nog een interessant artikel. Enkele goede suggesties doet ds. De Vries hier.

[lokje]

PKN veroorzaakt kort geding wel

Gun HNHK in naamskwestie de ruimte

Wel of geen rechtszaak over de naam Hersteld Nederlandse Hervormde Kerk? De afgelopen dagen klonken in deze krant verschillende oproepen om alles te doen om een gang naar de rechter hierover te voorkomen. Ds. P. de Vries plaatst kanttekeningen.

Graag wil ik een paar opmerkingen maken over de kerkelijke ontwikkelingen na mei 2004 en met name over de rechtszaken die aangespannen zijn of worden. Daarbij wil ik eerst uitspreken dat het mijn diepe wens is dat de Naam van Christus om ons niet langer gelasterd maar geprezen wordt.

Allereerst wat betreft de rechtszaken. Afgezien van de bodemprocedure heeft Hersteld Nederlandse Hervormde Kerk geen rechtszaken aangespannen. Niet in alle berichtgeving en opinievorming klinkt dat duidelijk door. Soms wordt er gesproken over ”elkaar voor de rechter dagen”, terwijl toch de werkelijkheid is dat de PKN de HNHK en hersteld hervormde gemeenten voor de rechter daagt. De PKN, die zegt missionair in de 21e eeuw te willen staan, handelt als een 19e-eeuwse regentenkerk. De vraag is waarom zij zozeer bereid is het imago van de kerk van Christus in het algemeen, maar heel in het bijzonder haar eigen imago te beschadigen. De PKN wekt de indruk een kerk te willen zijn die met dwang haar eigen visie aan anderen wil opleggen.

Rond de naamskwestie spelen allerlei gevoelens een rol. Ook waar de wegen principieel uiteengaan moet het toch mogelijk zijn elkaar in dezen de ruimte te gunnen. De enige eis die de PKN juridisch wat de naam betreft kan stellen is toch dat niet de naam Nederlandse Hervormde Kerk zonder enige verandering of toevoeging wordt gehanteerd door hen die niet met de fusie meegingen.

In de bodemprocedure vragen hervormde gemeenten die voor 1 mei 2004 aangaven niet mee te kunnen met de fusie, het recht om naam en goederen te behouden. Men kan de vraag stellen of deze bodemprocedure gestart had moeten worden. Daarbij moet wel worden meegewogen dat voorstellen om voor de toekomst oplossingen van redelijkheid en billijkheid te hanteren, door de meerderheden werden weggestemd. Het meest schrijnende voorbeeld daarvan is de aanvaarding van de het synoderapport ”Om de eenheid en de heelheid van de kerk”. Dat is een puur juridisch rapport dat werd aangenomen om een eventuele claim op de goederen zo goed mogelijk onderbouwd te hebben.

Voorstel
Op zijn minst heeft de PKN met het rapport en met de overgangsbepalingen in haar kerkorde de schijn op zich geladen dat het haar allereerst om kerkelijke goederen is begonnen. Helaas heeft het optreden van de commissie voor bijzondere zorg (CBZ) -en ik moet er met veel droefheid aan toevoegen: ook van veel plaatselijke kerkenraden- dit gevoelen alleen versterkt. Bij mijn weten heeft slechts één kerkenraad van een hervormde gemeente binnen de PKN, en wel die van Lunteren, een reëel voorstel gedaan om goederen en gelden die gezamenlijk zijn opgebracht, te verdelen.

Als er van de zijde van de PKN werkelijk de begeerte is dat er een eind komt aan rechtszaken, kan toch een voorstel worden gedaan om zowel bij de kwestie van de naam als van de goederen tot een oplossing te komen waarmee alle partijen kunnen leven. De meest fundamentele bezwaren tegen de koers van de PKN -ook in geestelijk en confessioneel opzicht- komen binnen de PKN zelf uit de kring van Vrienden van Kohlbrugge. Bezwaren tegen de wijze waarop de PKN met de HNHK omgaat, komen daarnaast uit de kring van de confessionelen en van hen die tot de Gereformeerde Kerken behoorden.

Opmerkelijk is dat bij de Gereformeerde Bond een fundamenteel kritische houding het minst aanwezig is. Juist hij zou een richtinggevende rol kunnen spelen. De 125 gemeenten waar zich een scheuring heeft voltrokken, bevinden zich in zijn achterban. Hij zou de kerkenraden die deze gemeenten nu binnen PKN-verband leiden, kunnen voorstellen om een verdeling naar redelijkheid en billijkheid van de goederen aan te brengen. Dat zou een belangrijke reden voor de bodemprocedure wegnemen.

Ik voor mij zou wat het overige betreft kunnen leven met de constatering dat juridisch de PKN voortzetting is van de Nederlandse Hervormde Kerk maar confessioneel de HNHK. Daarmee zou de noodzaak van alle procesvoering voorbij zijn.

Internationaal
Daarbij zou ik er in de lijn van Groen van Prinsterer direct aan willen toevoegen dat ook degenen die in de 19e eeuw buiten de Nederlandse Hervormde Kerk kwamen te staan, maar aan haar belijdenis vasthielden, geestelijk bij de Nederlandse Hervormde Kerk behoren. Zelf bid ik dat de Heere Zijn kerk in Nederland haar hervormde vorm veel dieper gaat herstellen dan tot nu het geval is.

In het RD heeft ds. H. van den Belt aangegeven dat hersteld hervormden wel internationaal christenen die niet onverkort de gereformeerde belijdenisgeschriften aanvaarden, erkennen en respecteren, maar niet binnen een nationaal gereformeerde kerk. Het eerste is dat de PKN gezien haar grondslag geen gereformeerde kerk is. Zelf wil ik niet alleen buiten Nederland maar ook daarbinnen al degenen die de drie-enige God als de God van volkomen zaligheid erkennen, als medechristenen en leden van de ene, heilige, algemene christelijke kerk erkennen, ook al denken zij anders over de ambten, de sacramenten, de kerkregering, de toekomstleer dan de gereformeerde belijdenisgeschriften.

In de grondslag van de PKN zijn echter welbewust geschriften opgenomen waarvan eerder het tegendeel moet worden gezegd. In de PKN wordt ook in strijd met zowel de gereformeerde als lutherse belijdenisgeschriften respect gevraagd voor een verstaan van de Schrift waarbij niet het huwelijk tussen één man en één vrouw, maar ook homoseksuele relaties als Schriftuurlijk worden erkend. Eigen afwijzen ervan staat onder de koepel van het aanvaarden van het recht van anderen om de Schrift hier anders te lezen.

Ik hoop dat de Heere alom Zijn kerk tot bloei brengt. Hij is niet verplicht om Zijn zegen te schenken binnen de HNHK. Hij kan dat ook doen binnen gemeenten binnen de PKN. Dat zal dan echter niet dankzij, maar ondanks haar grondslag zijn. Dat is een wezenlijk verschil met de oude Nederlandse hervormde situatie. Laat onze bede persoonlijk en kerkelijk zijn: „Zegen anderen, maar ook mij.”

De auteur is predikant van de hersteld hervormde gemeente in Waarder en docent Bijbelse theologie, hermeneutiek en apologetiek aan het seminarium van de Hersteld Hervormde Kerk aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.

Nog een interessant artikel. Enkele goede suggesties doet ds. De Vries hier.

Toch is het jammer dat het artikel van Dr. De Vries niet volledig is. Dat is jammer, het zou een stap in de goede richting kunnen zijn, nu is het evenals het artikel van Drs. van Drimmelen (afgelopen maandag) verspeelde moeite. Afgezien van de bodemprocedure heeft de HHK wel rechtzaken aangespannen, ééntje in Katwijk en twee in Middelharnis. Jammer dat dit niet gemeldt wordt, dat geeft te denken.
Daarnaast is het zo dat het rapport ”Om de eenheid en de heelheid van de kerk” een samenvatting geeft op het gebied van het beheer van de kerkelijke goederen zoals dit in Kerkorde van 1951 beschreven staat. Inderdaad, dat is de kerkorde waarop de Herstelden Hervormd zijn.
En wat betreft de verdeling van de goederen in Lunteren: Daar is duidelijkheid wie bij wie hoort. Daar gaat het niet meer over 55 aan de ene kant of X aan de andere kant. Dat kan je van zoveel andere gemeenten niet zeggen en dan zal de rechter weer uit moeten spreken dat niet de hersteld hervormde gemeente de voortzetting is. Dat is nu al zovaak gebeurd, je zou verwachten dat men leergeld betaald heeft, het tegendeel blijkt. Als hierin geen verandering komt, ziet het er voor de herstelde gemeenten donker uit.
Dat er enige coulance aan de GB gevraagd wordt, is te begrijpen, maar ik wil hierbij ook even naar de motie van ds. De Feyter wijzen, op de laatste NHK synode in voorjaar 2004 heeft hij opgeroepen de kerk niet te verlaten en af te wachten wat de uitkomst van de juridische procedure's zou zijn. Daarop is niet gewacht, gevolg is dat er direct al diepe wonden geslagen zijn, en de herstelden hun eigen programma gevolgd hebben met de desastreuze gevolgen van dien.
En wat betreft het homohuwelijk en de LK: hierin is slechts een gradueel verschil met de NHK. Als deze bijdrage moet mee werken aan een betere verstandhouding, dan kan ik niet anders concluderen dat deze er niet in is geslaagd.

Waarschijnlijk heeft dit artikel het artikel van dr. De Vries net gekruist:

Niet de PKN veroorzaakt kort geding
HNHK kan rechtsgang voorkomen door afspraak rond naamskwestie na te leven
Op de opiniepagina’s van maandag en dinsdag riepen respectievelijk drs. L. C. van Drimmelen en ds. H. van den Belt de Protestantse Kerk op af te zien van een kort geding tegen de Hersteld Nederlandse Hervormde Kerk. Dr. C. van Sliedregt stelt dat het de PKN niet verweten kan worden dat de HNHK een eerder gemaakte afspraak over de naamskwestie schendt.

Het heeft mij als lid van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland -en naar ik weet veel synodeleden met mij- onaangenaam getroffen dat de synode van de Hersteld Hervormde Kerk op 28 januari 2006 bijna anderhalfjaar na de ondertekening van een overeenkomst over de te voeren naam op deze overeenkomst terugkwam.

Bij het tekenen van de overeenkomst waren we blij en dankbaar dat we dit probleem tussen ons in ieder geval in goed overleg konden oplossen. Die blijdschap was er niet alleen bij ons, maar ook bij de Hersteld Hervormde Kerk. Er is daarna nog van alles gebeurd. We denken met name aan het vastgelopen overleg tussen het moderamen van onze kerk en het moderamen van de HHK over de ontvlechting van het ledenbestand: wie hoort bij wie?

In de loop van de achterliggende maanden waren er daarnaast echter ook tekenen van hoop. Overleg tussen sommige plaatselijke hervormde gemeenten en hersteld hervormde gemeenten over de ontvlechting van de ledenbestanden is wél gelukt. Ook de overdracht van goederen vanuit de Protestantse Kerk aan hersteld hervormde gemeenten. Definitieve regelingen, gebaseerd op een goed onderling overleg en op respect voor elkaar en van elkaars standpunten.

Keerpunt
Op 28 januari was er weer sprake van zo’n keerpunt, maar dan in negatieve zin. De synode van de Hersteld Hervormde Kerk nam een besluit over de naam dat lijnrecht inging tegen de gesloten naamsovereenkomst met de Protestantse Kerk. Op die dag werd niet alleen de overeenkomst met de Protestantse Kerk eenzijdig en zonder enig overleg opgezegd, maar werd ook besloten tot het kiezen van een werknaam. Een werknaam waarvan men al vanaf augustus 2004 wist dat de Protestantse Kerk die niet kon accepteren. Dit omdat deze naam tot verwarring zou leiden in het land, wat gebeurde vóór augustus 2004 en wat nu weer gebeurt. In de Protestantse Kerk bestaan namelijk hervormde gemeenten en die zullen -ik verwijs naar de protestantse kerkorde- tot in lengte van jaren blijven bestaan.

Daarom is mij het plotselinge gebruik van een ”werknaam” onbegrijpelijk. Als de synode van de HHK zich echt nog tot april zou moeten bezinnen over een uiteindelijke naam -anders dan in de overeenkomst is vastgelegd- dan zou in die paar maanden de werknaam HHK gebleven kunnen zijn. Binnen de Protestantse Kerk wordt het breken van de overeenkomst ervaren als een bewuste poging om als HHK verder in de slachtofferrol te kunnen kruipen.

Juridisch gezien heeft de Nederlandse Hervormde Kerk zich met de twee andere kerken sinds 1 mei 2004 voortgezet in de Protestantse Kerk in Nederland. Dat we daarover van mening verschillen met de hersteld hervormden, is evident. Zij waren het immers die in dit verband, reeds vóór de kerkvereniging, een rechtszaak aanspanden, de zogenaamde ”verklaring voor recht”-procedure. Zij waren het eveneens die rond 1 mei 2004 een rechtszaak aanspanden tegen de hervormde gemeente van Katwijk omdat ze zichzelf zagen/zien als voortzetting van de hervormde gemeente in die plaats. Zij waren het ook die in alle zaken die daarna gevoerd werden over naam en goederen op plaatselijk niveau, weigerden met de commissie van bijzondere zorg te overleggen om tot een oplossing te komen. Daardoor was er voor de Protestantse Kerk uiteindelijk geen andere uitweg dan de gang naar de rechter.

Het is niet alleen onfatsoenlijk maar juridisch gezien ook onbestaanbaar dat één van de partijen die samen een overeenkomst hebben gesloten, eenzijdig besluit deze op te zeggen. Dan kun je als andere partij maar één ding doen, en dat is de rechter vragen naleving te gebieden van de gesloten overeenkomst. Het is exact dat wat de Protestantse Kerk in Nederland de afgelopen weken heeft gedaan.

Goed overleg
Van diverse kanten is de Protestantse Kerk in de loop der tijd opgeroepen om af te zien van zo’n juridische procedure. Door onderling gesprek zou men tot een oplossing moeten zien te komen. Daar zit het nu juist! Want de PKN en de HHK hadden toch door gesprekken -op initiatief overigens van de PKN- zo’n oplossing gevonden en die in de naamsovereenkomst van augustus 2004 vastgelegd? Het kan toch niet aan de Protestantse Kerk verweten worden dat die afspraak door de Hersteld Hervormde Kerk wordt geschonden?

Bij mijn weten -en zo is het ook gecommuniceerd naar de synodeleden- heeft het moderamen van de Protestantse Kerk er steeds naar gestreefd in goed overleg de problemen rondom de scheuring op te lossen. En dat gebeurt nog wekelijks door de inzet van de commissie van bijzondere zorg, zoals die nog onder de hervormde synode is ingesteld.

Omwille van de naam van Jezus Christus zou ik ervoor willen pleiten in deze lijdenstijd die lijn van overleg voort te zetten. Al begrijp ik dat het moderamen van de Protestantse Kerk nog steeds geen antwoord heeft ontvangen op de vorige week uitgegane invitatie tot een gesprek met het moderamen van de HHK.

Van harte hoop ik dat de naam van Jezus Christus niet door toedoen van ons mensen voortdurend gesmaad wordt in de tijd dat wij heenleven naar Goede Vrijdag en Pasen.

De auteur is predikant van de hervormde gemeente van Nunspeet en synodelid van de Protestantse Kerk in Nederland. Hij schrijft dit artikel mede namens een aantal andere synodeleden.

[Erasmiaan]

Ik voor mij zou wat het overige betreft kunnen leven met de constatering dat juridisch de PKN voortzetting is van de Nederlandse Hervormde Kerk maar confessioneel de HNHK. Daarmee zou de noodzaak van alle procesvoering voorbij zijn.

En deze suggestie? Is die reëel? 't Lijkt me niet verkeerd. Kan een hoop procedures en gekibbel schelen.

[Toeschouwer]

Juridisch is de PKN de voortzetting en confessioneel is de HNHK, de voortzetting van de Hervormde kerk, daar kan dr. De Vries mee leven. Is dit nu een woordenspelletje of zitten hiet heel diepe gedachten onder, ik kan er geen touw meer aan vastknopen.
Voot 1816 was er de Gereformeerde kerk van Nederland, later werd het Hervormde kerk en nu zitten we met de gebakken peren van 20 soorten, of misschien nog wel meer, kerken die allen Gereformeerd willen zijn en uit die oude Gereformeerde kerk zijn voortgekomen.
Over de kerk als instituut is al wat gevochten, we moeten terug naar de plaatselijke gemeente, dan kunnen de instituten opgeheven worden.
Wie kan mij vertellen wat de meerwaarde is voor de gelovige van synode en allerlei raden?
En dat geldt voor alle kerken, ook de HNHK is driftig bezig om een organisatie op te bouwen, ik zie het nut er niet van in.
Als je nu nagaat dat in elke kerk er een top is die het 'eigene' van de kerk wel bewaken, dan hebben ze allen onopgeefbare standpunten. Is dat nuttig voor jou en voor mij? Wat is het doel van de gemeente, daar is Paulus dacht ik duidelijk in. Het doel in mijn inziens niet om prachtige organisaties op te bouwen die de zuivere waarheid hebben en leerstellingen moeten bewaken, de prioriteit voor de gemeente ligt denk ik op een ander vlak.