Wedergeboorte of schijngeboorte [3]

[Mister]

Duidelijke voorbeelden waarbij de dogmatiek heerst over de exegese. In dit soort stichtelijke voordrachten spreekt men een paar minuten over de zogenaamde context om vervolgens met de gekleurde bril de tekst uit te gaan leggen aan de gemeente. Ze zoeken naarstig de waarheid achter de waarheid. Daarbij handelt men als de vrijzinnigen zoals Nico ter Linden: het verhaal gaat. De uitersten raken elkaar. Dat zien we in dit soort voorbeelden. Heilshistorie wordt ingekleurd als heilsorde. Je wordt er verdrietig van als je dit leest. Hier gaat de schat van het Woord niet open, maar wordt hooguit gebruikt als een bijwagen voor de zogenaamde bevinding. De Bijbel verwordt tot een bij-bél.

Je zegt het scherp maar je hebt wel gelijk.

Helaas, het is waar dat dit voorkomt. Feitelijk is de tekst niet belangrijk. Met een klleine aanpassing kan de preek zo bij een andere tekst gebruikt worden.

[hervormde]

Tiberius: verkondiging vraagt van de verkondiger allereerst dat hij nauwkeurig luistert naar de tekst. En daarbij ook de vraag stelt: wat heeft deze tekst mij te zeggen. Dus niet alleen voor de gemeente, maar ook voor de verkondiger.

Wat betreft Maleachi 4:2 daar kan ik kort in zijn. Wie hier aan de heilshistorie voorbijgaat die is - vrees ik - ook vreemd aan een gezonde Bijbelse theologie. Het gaat van schepping naar herschepping. De Bijbel is geen opeenstapeling van bekeringsverhalen, maar van Gods handelen in de geschiedenis. Daarbij mogen we het persoonlijke nooit wegdoen! Dat wil ik onderstrepen.

De gelijkenis van de verloren zoon. Mijn voorkeur gaat uit naar een titel als: de ontfermende vader. In Lukas 15 treffen we drie gelijkenissen aan. Drie gelijkenissen die spreken van de liefde tot het verlorene. God (de ontfermende Vader) zoekt het verlorene. Daar ligt al een boodschap in voor ons allemaal. Zoeken wij het verlorene? De Schriftgeleerden en de Farizeeën niet! Zij hadden een telraam. 99 is ook genoeg. Een hele prestatie om van je honderd schapen er negen en negentig binnen te houden. Kom daar maar eens om vandaag. Links en rechts verlaten ze de kerk. Maar wat doet het ons? Hebben wij de ijver van de weduwe die haar penning zocht? Jezus ontving zondaren en at met hen. Nogmaals: wij ook?

Dan de gelijkenis van de ontfermende of vergevende Vader. Wij zijn zo druk op zoek naar het moment van de bekering van deze jongste zoon, dat wij het werkelijke doel van deze gelijkenis helemaal uit het oog verliezen.

Wie zien we hier in deze gelijkenis:

De vader, Hij is God de hemelse en ontfermende Vader
De jongste zoon is de zondaar die zich bekeert
De oudste zoon is Farizeeër zonder verlangen om zondaren tot God te brengen.

Jezus verdedigt ook in deze gelijkenis Zijn recht om Zich te vereenzelvigen met zondaren. Het Evangelie is voor zondaren. Daarom is Christus gekomen. En daarom staat de Vader met open armen om Zijn zonen te ontvangen. Dat deed Hij bij Zijn jongste zoon, maar ook bij de oudste. Dat is wat de gelijkenis ons wil verkondigen. De jongste zoon ging en viel in de armen van zijn ontfermende Vader. En de oudste zoon? De Vader bad hem! Met andere woorden smeekte hem. Ook voor Hem stonden Zijn armen uitgestrekt. Is hij gegaan? Ik weet het niet.

En wij? Hebben wij ons laten vallen in Zijn armen? Geloven wij dat God omhelst wie tot Hem vlucht? Zien wij met de ogen van het geloof Abba Vader staan? Met ogen vol ontferming en liefde?

[ejvl]

Ik zeg dat er maar bij, omdat mensen anders beginnen te roepen, dat je dan rust geeft buiten Christus.
Dat is dus niet zo. Pas achteraf valt er licht over.

Dus eigenlijk zeg je dat de verloren zoon menselijk gezien en in eigen gewaarwording geestelijk dood was, of tenminste verloren lag, totdat hij door z'n vader werd aangenomen en nadat hij door z'n vader was aangenomen kon zien dat het geestelijk leven begonnen was toen hij tot zichzelf kwam?

[Tiberius]

Ik zeg dat er maar bij, omdat mensen anders beginnen te roepen, dat je dan rust geeft buiten Christus.
Dat is dus niet zo. Pas achteraf valt er licht over.

Dus eigenlijk zeg je dat de verloren zoon menselijk gezien en in eigen gewaarwording geestelijk dood was, of tenminste verloren lag, totdat hij door z'n vader werd aangenomen en nadat hij door z'n vader was aangenomen kon zien dat het geestelijk leven begonnen was toen hij tot zichzelf kwam?

Toen kwam hij er achter, dat hij de status van zoon had; niet voor die van huurling hoefde te smeken.

[ejvl]

Toen kwam hij er achter, dat hij de status van zoon had; niet voor die van huurling hoefde te smeken.

Maar daarvoor dan, nadat hij tot zichzelf gekomen was en voordat hij door z'n vader omhelst werd, zag hij zichzelf als geestelijk dood en totaal verloren?

[Tiberius]

Toen kwam hij er achter, dat hij de status van zoon had; niet voor die van huurling hoefde te smeken.

Maar daarvoor dan, nadat hij tot zichzelf gekomen was en voordat hij door z'n vader omhelst werd, zag hij zichzelf als geestelijk dood en totaal verloren?

In ieder geval achtte hij zichzelf niet meer waardig zijn zoon genaamde te worden; laat me dan maar één van uw huurlingen zijn.

[Ad Anker]

Toen kwam hij er achter, dat hij de status van zoon had; niet voor die van huurling hoefde te smeken.

Maar daarvoor dan, nadat hij tot zichzelf gekomen was en voordat hij door z'n vader omhelst werd, zag hij zichzelf als geestelijk dood en totaal verloren?

Wij zijn zo druk op zoek naar het moment van de bekering van deze jongste zoon, dat wij het werkelijke doel van deze gelijkenis helemaal uit het oog verliezen.

Inderdaad hervormde. Toen hij tot zichzelf kwam kwam hij erachter dat er maar één weg is: terug naar de Vader. Niet als rechthebbende, als zoon, maar als rechteloze. Dat leert deze geschiedenis duidelijk. En dan is het wonder dat de vader hem weer aanneemt als zoon en genade bewijst voor zo'n zondaar. Zondaren worden met God verzoend, geen rechtvaardig gemaakten.

[Jongere]

Toen kwam hij er achter, dat hij de status van zoon had; niet voor die van huurling hoefde te smeken.

Hij kwam er toen achter... Maar dan had hij die status daarvoor al.
Maar in de gelijkenis had hij die status ook al toen hij wegliep naar een vergelegen land. Zijn we dan eigenlijk allemaal al kinderen van God, maar is de hele bekering daar slechts een bewustworden van?
Dat lijkt me ook niet de positie die je wilt verdedigen. En het lijkt me ook de reden waarom een gelijkenis niet geschikt is om zo dogmatisch te overvragen.

[huisman]

Toen kwam hij er achter, dat hij de status van zoon had; niet voor die van huurling hoefde te smeken.

Hij kwam er toen achter... Maar dan had hij die status daarvoor al.
Maar in de gelijkenis had hij die status ook al toen hij wegliep naar een vergelegen land. Zijn we dan eigenlijk allemaal al kinderen van God, maar is de hele bekering daar slechts een bewustworden van?
Dat lijkt me ook niet de positie die je wilt verdedigen. En het lijkt me ook de reden waarom een gelijkenis niet geschikt is om zo dogmatisch te overvragen.

Vraag aan allen: Wie of wat staat in de gelijkenis van de verloren zoon als beeld voor Jezus Christus ?

[Tiberius]

Toen kwam hij er achter, dat hij de status van zoon had; niet voor die van huurling hoefde te smeken.

Hij kwam er toen achter... Maar dan had hij die status daarvoor al.
Maar in de gelijkenis had hij die status ook al toen hij wegliep naar een vergelegen land.

Die status hadden wij dus ook in het Paradijs.
Met het opeisen van zijn geld en weglopen had hij die status verloren.

Zijn we dan eigenlijk allemaal al kinderen van God, maar is de hele bekering daar slechts een bewustworden van? Dat lijkt me ook niet de positie die je wilt verdedigen.

Dat zou het zijn als hij bij de trog was blijven zitten: o ja, dat is waar; ik ben de zoon van die rijke man.

En het lijkt me ook de reden waarom een gelijkenis niet geschikt is om zo dogmatisch te overvragen.

Dogmatisch te overvragen lijkt me niet, gezien dat de vader in de gelijkenis tot twee keer toe van zijn zoon zegt, dat deze dood was en nu levend is geworden.

[Luther]

Toen kwam hij er achter, dat hij de status van zoon had; niet voor die van huurling hoefde te smeken.

Hij kwam er toen achter... Maar dan had hij die status daarvoor al.
Maar in de gelijkenis had hij die status ook al toen hij wegliep naar een vergelegen land. Zijn we dan eigenlijk allemaal al kinderen van God, maar is de hele bekering daar slechts een bewustworden van?
Dat lijkt me ook niet de positie die je wilt verdedigen. En het lijkt me ook de reden waarom een gelijkenis niet geschikt is om zo dogmatisch te overvragen.

Vraag aan allen: Wie of wat staat in de gelijkenis van de verloren zoon als beeld voor Jezus Christus ?

Dat is een lastige vraag. Het gaat in die gelijkenis vooral om de liefhebbende vader (Vader!). Maar die kan alleen liefhebben om Christus' wil.

[Johann Gottfried Walther]

Toen kwam hij er achter, dat hij de status van zoon had; niet voor die van huurling hoefde te smeken.

Hij kwam er toen achter... Maar dan had hij die status daarvoor al.
Maar in de gelijkenis had hij die status ook al toen hij wegliep naar een vergelegen land. Zijn we dan eigenlijk allemaal al kinderen van God, maar is de hele bekering daar slechts een bewustworden van?
Dat lijkt me ook niet de positie die je wilt verdedigen. En het lijkt me ook de reden waarom een gelijkenis niet geschikt is om zo dogmatisch te overvragen.

Vraag aan allen: Wie of wat staat in de gelijkenis van de verloren zoon als beeld voor Jezus Christus ?

Ik zou zeggen in de uitziende vader,
want door Christus ziet God uit/om naar verloren zondaren.
Buiten Christus is God een verterend vuur.

[ejvl]

Toen kwam hij er achter, dat hij de status van zoon had; niet voor die van huurling hoefde te smeken.

Maar daarvoor dan, nadat hij tot zichzelf gekomen was en voordat hij door z'n vader omhelst werd, zag hij zichzelf als geestelijk dood en totaal verloren?

In ieder geval achtte hij zichzelf niet meer waardig zijn zoon genaamde te worden; laat me dan maar één van uw huurlingen zijn.

Het gaat mij erom, eerder zei je dat er geen rust was buiten Christus, maar als er geen rust is buiten Christus, dan is daarvoor toch helemaal niets, dan is het daarvoor toch dor en dood? Het is toch niet een beetje, dat je toch een beetje bezit?
Natuurlijk zijn er vertroostingen of liefde wat gevoeld kan worden, maar deze zijn niet of nauwelijks te onderscheiden van de algemene genade.
Ik vind, als je zegt dat er geen rust is buiten Christus, dat je dan ook moet zeggen dat voor Christus er eigenlijk niets is, niets wat genoeg is om behouden te worden, dus in eigen gewaarwording geestelijk dood en verloren tot de verzoening met de Vader.
En dat er achteraf licht kan komen over waar God is begonnen te werken is een ander verhaal, dat ontkent niemand dacht ik.

En dat leert ds Kort mijns inziens.

[Tiberius]

Toen kwam hij er achter, dat hij de status van zoon had; niet voor die van huurling hoefde te smeken.

Hij kwam er toen achter... Maar dan had hij die status daarvoor al.
Maar in de gelijkenis had hij die status ook al toen hij wegliep naar een vergelegen land. Zijn we dan eigenlijk allemaal al kinderen van God, maar is de hele bekering daar slechts een bewustworden van?
Dat lijkt me ook niet de positie die je wilt verdedigen. En het lijkt me ook de reden waarom een gelijkenis niet geschikt is om zo dogmatisch te overvragen.

Vraag aan allen: Wie of wat staat in de gelijkenis van de verloren zoon als beeld voor Jezus Christus ?

Ik zou zeggen in de uitziende vader,
want door Christus ziet God uit/om naar verloren zondaren.
Buiten Christus is God een verterend vuur.

Dat zou ik ook zeggen, ja.

[Tiberius]

Toen kwam hij er achter, dat hij de status van zoon had; niet voor die van huurling hoefde te smeken.

Maar daarvoor dan, nadat hij tot zichzelf gekomen was en voordat hij door z'n vader omhelst werd, zag hij zichzelf als geestelijk dood en totaal verloren?

In ieder geval achtte hij zichzelf niet meer waardig zijn zoon genaamde te worden; laat me dan maar één van uw huurlingen zijn.

Het gaat mij erom, eerder zei je dat er geen rust was buiten Christus, maar als er geen rust is buiten Christus, dan is daarvoor toch helemaal niets, dan is het daarvoor toch dor en dood? Het is toch niet een beetje, dat je toch een beetje bezit?
Natuurlijk zijn er vertroostingen of liefde wat gevoeld kan worden, maar deze zijn niet of nauwelijks te onderscheiden van de algemene genade.
Ik vind, als je zegt dat er geen rust is buiten Christus, dat je dan ook moet zeggen dat voor Christus er eigenlijk niets is, niets wat genoeg is om behouden te worden, dus in eigen gewaarwording geestelijk dood en verloren tot de verzoening met de Vader.
En dat er achteraf licht kan komen over waar God is begonnen te werken is een ander verhaal, dat ontkent niemand dacht ik.

En dat leert ds Kort mijns inziens.

Nee, dat bestrijdt hij, wat ik uit de samenvattingen hier lees.