Valcke schreef: ↑01 sep 2023, 14:31
Ik wil niet meedoen in de discussie, maar ik kan het niet laten om toch op deze post in te gaan waar dingen in staan die
feitelijk onjuist zijn. Dit voorbeeld is in 2010 al naar voren gebracht en is toen ook weerlegd. Helaas komt het voorbeeld toch af en toe weer naar boven, net als diverse andere onjuiste voorbeelden. Het Hebreeuwse woord dat hier gebruikt wordt, komt 1x in de Bijbel voor. De betekenis is niet zeker.
De HSV volgt de hypothese dat er in het Hebreeuwse woord van drie letters waar het hier om gaat, een letter verwisseld is voor een ander. Deze hypothese is tegenwoordig vrij algemeen, maar het staat beslist niet vast. De SV volgt een gangbare rabbijnse uitleg van het Hebreeuwse (!) woord, de grondtaal dus. En zo lezen de Joden deze tekst nog steeds zoals de SV 400 jaar geleden deed. Bv. New JPS-Tanakh 1985-1999: 'In
slight anger, for a moment, I hid My face from you (...)'. Jammer dat in zo'n voorbeeld zaken zo uit hun verband getrokken worden.
Het is zeker niet zo dat de SV een volmaakte vertaling is, maar het is wel een vertaling die qua betrouwbaarheid in ons taalgebied tot nu toe niet geëvenaard is - bij lange na niet zelfs. Degenen die de SV willen blijven gebruiken doen dit niet uit nostalgie. Het is een keuze waarin betrouwbaarheid voorop wordt gesteld, alsmede verbinding met het voorgeslacht en de bijzondere ontstaansgeschiedenis van de SV. Dat we dan een vertaling hebben in een archaïsch taalkleed, is in die keuze secundair. (En natuurlijk mogen sterk verouderde woorden wanneer ze niet meer begrepen worden, vervangen worden, dat is een ander verhaal.)
En nee: het blijft bij een zeer incidentele post... (ik reageer dus
niet op reacties).
Het werkt bij mij een beetje bevreemdend als je "niet aan de discussie wilt meedoen" maar toch reageert. Het komt ietwat hoogmoedig over, ongetwijfeld onbedoeld - het stoort mij in ieder geval een beetje.
Dat even terzijde.
Ik trek deze discussie graag iets algemener. Een kernpunt wat volgens mij speelt heeft te maken met autoriteit. Wie bepaalt bijvoorbeeld de spelregels over wat een goede vertaling is? Het vertaalprincipe van de SV mag door velen (en door mij) worden gewaardeerd, maar het is op zichzelf een keuze. Er is - ook ruim
voor de SV - op verschillende manieren vertaald. Dat is allemaal vaak genoeg besproken.
In het specifieke geval (de hapax in Jesaja) refereert Valcke hier aan joodse bronnen, die blijkbaar autoriteit zouden bezitten. Het is voor vrijwel niemand hier te beoordelen denk ik of dat ook werkelijk zo is. Het is zelfs de vraag of voor de Kerk opvattingen van rabbijnen primaire autoriteit hebben.
Wat in ieder geval helder is, is dat dit woord een "onzekere betekenis" heeft. Dat brengt me bij het punt dat er een wisselwerking is tussen de Bijbel(grond)tekst en woordenboeken. Ofwel, de woordbetekenissen en nuances worden voor een belangrijk deel bepaald door de bijbelteksten waar deze woorden in gevonden worden. Dus een verstandige bijbelonderzoeker vaart niet blind op een woordenboek, maar gaat de teksten na waar een woord gebrukt wordt. En bij een hapax is dat lastig, waardoor het niet toevallig is dat juist de betekenis van zo'n woord onzeker is.
De reden waarom
ikzelf hier zou kiezen voor de lezing van de SV heeft met de Septuaginta te maken, waarvan iemand anders opmerkte dat de SV daar te vaak op zou terugvallen. De Septuaginta is echter het "OT van de vroege Kerk" (Fahner), en als we het over autoriteit hebben dan heeft de Septuaginta voor mij om die reden gezag. Ik vind het belangrijk dat er continuiteit is; en als er daarom geen dwingende reden is tot een andere lezing hanteer ik liever de oude lezing.
Tenslotte de opmerking "Degenen die de SV willen blijven gebruiken doen dit niet uit nostalgie. (...)". Dit is een generalisatie, en kan niet worden bewezen; net als een hoop andere opmerkingen die pro of contra worden gebezigd hier op het forum. Ongetwijfeld
zijn er mensen - waaronder Valcke - die uit zuivere overwegingen de SV prefereren, maar ik zou zelf niet durven uitsluiten dat er mensen zijn die
wel uit verkeerde, nostalgische, overwegingen aan de SV vasthouden. Ik meen daar ook hier en daar wel eens symptomen van te zien. We hebben vaak genoeg gesproken over het belang van een verstaanbare vertaling, en over de vraag of het taalkleed van de SV diens verstaansbetrouwbaarheid in de 21e eeuw niet belemmert. Mijn opvatting hoef ik waarschijnlijk niet te herhalen.
