Zondekennis als voorwaarde? (Uit gelezen, gedacht, gehoord)

[Vervolgde]

Had Saul voor hij zei Wie bent u Heere? Al zondekennis?

Nee, die kreeg hij op dat moment.

Uiteraard had Saulus al zondekennis. Die had hij al voordat hij vertrok van Jeruzalem. Hij was een farizeeër, wel onderwezen in de wet. Hij had daarom een behoorlijke zondekennis. Maar wel blind voor de weg ter zaligheid. Maar zondekennis kan hem zeker niet ontzegd worden.

[Geytenbeekje]

Wie had het wel, wie had het niet.
We moeten niet kijken naar anderen maar naar onszelf.

[Posthoorn]

Wat John Owen schrijft, is m.i. te theoretisch. Ik vraag in mijn antwoord, dat jij te mager vindt, hoe ik me die situatie in de praktijk voor moet stellen. Dát is mijn reactie op wat Owen en jij hierover zeggen. Je kunt het theoretisch 'kloppend' proberen te krijgen, maar hoe ziet het eruit in de praktijk? Daar gaat het om.

Nee, Posthoorn, ik wil het helemaal niet theoretisch 'kloppend' krijgen. Ik zou juist zeggen: eerder van niet.
Maar voor mij is wezenlijk, en het is ook Schriftuurlijk dat we onderscheid maken tussen enerzijds voorbereidingen / het werk der wet vóór het geloof en anderzijds de ware boetvaardigheid en bekering die alleen SAMEN MET HET GELOOF bestaan kan. Laten we die twee zaken toch niet met elkaar vermengen, want dan komen we tot het idee van een half gezaligde zondaar: iemand die wel waarlijk vernederd zou zijn met ware zondekennis, maar die toch nog niets heeft van het zaligmakend geloof dat Christus aanneemt en op Hem rust. Dat is een onmogelijkheid en onschriftuurlijk.

Dat weet ik niet. Of dat onmogelijk is en of dat onschriftuurlijk is.

Ik bemerk dat jij het kennelijk precies wilt weten hoe het zou zijn toegegaan in de verhouding tussen ware boetvaardigheid en geloof als de tollenaar in de gelijkenis een werkelijk persoon geweest was; idem hoe het toeging bij de Pinksterlingen, Saulus of de stokbewaarder. Om eerlijk te zijn, hoef ik dat niet te weten. Ik laat de zaken graag zo staan zoals de Schrift ze ons leert. En ook vanuit de ondervinding (bij onszelf of bij anderen) hoef ik dit niet te weten. Wel moeten we weten dat Gods Geest ons overtuigd heeft van zonde en bij ons alle valse steunselen weggeslagen heeft, maar ook en nog meer moeten we weten of we door een geschonken geloof het eigendom geworden zijn van Christus, of we Hem toebehoren en Hem en Zijn weldaden hebben mogen aannemen. Daar komt het op aan; want alleen door en mét dit geloof wordt de ware bekering gewerkt.

Als we 'theorie' niet kunnen vertalen in de 'praktijk', ben je vrij abstract en theoretisch bezig. Het gaat hier om 'wezenlijkheden' (om een uitdrukking van Philpot te gebruiken) en niet om theologische abstracties. Inderdaad stuiten we hier op een soort onmogelijkheid: de vernedering die plaatsvindt vóórdat Christus geopenbaard wordt, is niet 'niets', maar het is ook geen 'geloof', in de zin van het geloof dat Christus aanneemt. Wat is het nu? Is het 'zonde', want alles wat uit het geloof niet is, is zonde? Dat is toch moeilijk voor te stellen. Maar als het geen 'zonde' is, wat is het dan? Er is immers ook nog geen sprake van geloof?

[Vervolgde]

Het werk van de Heilige Geest Die ons overtuigt van zonde, is onlosmakelijk verbonden met het onderscheid tussen wet en evangelie en in samenhang daarmee met het onderscheid tussen het verbond der werken en het verbond der genade. De wet wordt door de Heilige Geest gebruikt om kennis van zonde te bewerken. Wij moeten eerst geconfronteerd worden met de vloek van de wet. Alleen tegen deze achtergrond krijgt het Evangelie waarde. De wet stelt heel de wereld schuldig voor God. Door het overtuigende werk van Gods Geest gaat de wet beslag leggen op de gewetens van mensen en gaan mensen zien dat zij onder Gods oordeel liggen.

De wet staat hier in het kader van het verbond der werken. Daar waar de zondaar door de wederbarende werking van Gods Geest ingaat op de nodigingen van het evangelie, eindigt het algemene werk van Gods Geest en begint Diens zaligmakende werk. De Heilige Geest gebruikt de nodigingen van het evangelie om een zondaar met Christus te verenigen. Zo gaat de zondaar over van het verbond der werken in het verbond der genade.

In samenhang met het onderscheid tussen algemene en bijzondere genade maakt Owen een verschil tussen 'wettisch' en 'evangelisch berouw'. Het wettische berouw gaat vooraf aan wedergeboorte en geloof, terwijl het evangelisch berouw juist eruit voortvloeit. De wet maakt ons bekend wat zonde is. In die zin is de kennis van de zonde door de wet. Deze kennis van zonde krijgt echter pas een geestelijk en zaligmakend karakter door de kennis van Christus. Zijn lijden voor de zonden verbreekt ons hart. Geloof en evangelisch berouw zijn onafscheidelijk met elkaar verbonden. In gemeenschap met Christus wordt de vrees uit de kennis van zonde weggenomen, en krijgt de kennis van zonde de gestalte van droefheid naar God.

Laten we John Owen zelf eens aan het woord laten. Hij schrijft in zijn Verhandeling aangaande de Heilige Geest, Boek 3 hoofdstuk 5 § 6 het volgende

De oude kerkelijke schrijvers, die deze dingen naarstig naspeurden en gelukkig behandeld hebben, gelijk Augustinus, Hilarius, Prosper en FuIgentius, stellen het gehele werk van Gods Geest op des mensen ziel voor, onder hoofddelen of onderscheidingen van genade. Hierin hebben hen gevolgd velen van de zedigste schoolmannen en zeer vele latere schrijvers. Dikwerf melden zij genade als: voorbereidende,
verhoedende,
werkende,
medewerkende en
bevestigende.

Onder deze hoofddelen behandelen zij het gehele werk van onze wedergeboorte of bekering tot God. En al hadden zij enige verandering in leerorde en wijze van uitdrukking, die verschillen kan tot voordeel van de leerlingen, zij leerden zakelijk dezelfde leer, die onder ons is geleerd sedert de Hervorming, die sommigen nu voor nieuw schelden. Zij wordt in het geheel rechtvaardig en net voorgesteld door Augustinus in zijne belijdenis, waarin hij verhaalt zijne ondervindingen, van de waarheid die hij had onderwezen, in zijne eigene ziel.
Ik kon en zou hunne voetstappen gevolgd hebben, waren er niet zovele verschillen gemaakt over de uitlegging en toepassing van deze spreekwijzen en onderscheidingen, en het verklaren van de natuur der daden en uitwerksels van den Geest der genade in dezelve beoogd, de waarheid te ontwarren van al die banden en knopen ware langer werk dan ik hier bedoel, en zou mij van mijn voornaam oogmerk afleiden.

Ik breng dan in het algemeen het gehele werk van Gods Geest, in het wederbaren van zondaars, tot twee hoofdzaken:
1. Het voorbereidende.
2. Het uitwerkende.

Het voorbereidende is overtuiging van zonde. Deze is het werk van de Heiligen Geest, Job 16: 8, 9. Deze kan ook onderscheiden worden in drie hoofden.
1. Ontdekking van de ware natuur der zonde, door dienst van de wet, Rom. 7: 7.
2. Toe passing van die ontdekking aan het gemoed of verstand, gedaan op het geweten van de zondaar.
3. Het bewegen van de hartstochten, overeenkomende met die ontdekking en toepassing, Hand. 2: 37.

Het hele schema van Dr. de Vries zie ik hier niet terug. Ik zie wel een doorgaand proces.

[samanthi]

Had Saul voor hij zei Wie bent u Heere? Al zondekennis?

Nee, die kreeg hij op dat moment.

Uiteraard had Saulus al zondekennis. Die had hij al voordat hij vertrok van Jeruzalem. Hij was een farizeeër, wel onderwezen in de wet. Hij had daarom een behoorlijke zondekennis. Maar wel blind voor de weg ter zaligheid. Maar zondekennis kan hem zeker niet ontzegd worden.

Als je de Heere Jezus vervolgt en Hem haat kun je geen zondekennis hebben.

Waar zou je berouw van hebben?

[Geytenbeekje]

Dat je toch een keer 1 van de 618 regels niet hebt onderhouden.

[samanthi]

Dat je toch een keer 1 van de 618 regels niet hebt onderhouden.

Tja...

[Valcke]

Het werk van de Heilige Geest Die ons overtuigt van zonde, is onlosmakelijk verbonden met het onderscheid tussen wet en evangelie en in samenhang daarmee met het onderscheid tussen het verbond der werken en het verbond der genade. De wet wordt door de Heilige Geest gebruikt om kennis van zonde te bewerken. Wij moeten eerst geconfronteerd worden met de vloek van de wet. Alleen tegen deze achtergrond krijgt het Evangelie waarde. De wet stelt heel de wereld schuldig voor God. Door het overtuigende werk van Gods Geest gaat de wet beslag leggen op de gewetens van mensen en gaan mensen zien dat zij onder Gods oordeel liggen.

De wet staat hier in het kader van het verbond der werken. Daar waar de zondaar door de wederbarende werking van Gods Geest ingaat op de nodigingen van het evangelie, eindigt het algemene werk van Gods Geest en begint Diens zaligmakende werk. De Heilige Geest gebruikt de nodigingen van het evangelie om een zondaar met Christus te verenigen. Zo gaat de zondaar over van het verbond der werken in het verbond der genade.

In samenhang met het onderscheid tussen algemene en bijzondere genade maakt Owen een verschil tussen 'wettisch' en 'evangelisch berouw'. Het wettische berouw gaat vooraf aan wedergeboorte en geloof, terwijl het evangelisch berouw juist eruit voortvloeit. De wet maakt ons bekend wat zonde is. In die zin is de kennis van de zonde door de wet. Deze kennis van zonde krijgt echter pas een geestelijk en zaligmakend karakter door de kennis van Christus. Zijn lijden voor de zonden verbreekt ons hart. Geloof en evangelisch berouw zijn onafscheidelijk met elkaar verbonden. In gemeenschap met Christus wordt de vrees uit de kennis van zonde weggenomen, en krijgt de kennis van zonde de gestalte van droefheid naar God.

Laten we John Owen zelf eens aan het woord laten. Hij schrijft in zijn Verhandeling aangaande de Heilige Geest, Boek 3 hoofdstuk 5 § 6 het volgende

De oude kerkelijke schrijvers, die deze dingen naarstig naspeurden en gelukkig behandeld hebben, gelijk Augustinus, Hilarius, Prosper en FuIgentius, stellen het gehele werk van Gods Geest op des mensen ziel voor, onder hoofddelen of onderscheidingen van genade. Hierin hebben hen gevolgd velen van de zedigste schoolmannen en zeer vele latere schrijvers. Dikwerf melden zij genade als: voorbereidende,
verhoedende,
werkende,
medewerkende en
bevestigende.

Onder deze hoofddelen behandelen zij het gehele werk van onze wedergeboorte of bekering tot God. En al hadden zij enige verandering in leerorde en wijze van uitdrukking, die verschillen kan tot voordeel van de leerlingen, zij leerden zakelijk dezelfde leer, die onder ons is geleerd sedert de Hervorming, die sommigen nu voor nieuw schelden. Zij wordt in het geheel rechtvaardig en net voorgesteld door Augustinus in zijne belijdenis, waarin hij verhaalt zijne ondervindingen, van de waarheid die hij had onderwezen, in zijne eigene ziel.
Ik kon en zou hunne voetstappen gevolgd hebben, waren er niet zovele verschillen gemaakt over de uitlegging en toepassing van deze spreekwijzen en onderscheidingen, en het verklaren van de natuur der daden en uitwerksels van den Geest der genade in dezelve beoogd, de waarheid te ontwarren van al die banden en knopen ware langer werk dan ik hier bedoel, en zou mij van mijn voornaam oogmerk afleiden.

Ik breng dan in het algemeen het gehele werk van Gods Geest, in het wederbaren van zondaars, tot twee hoofdzaken:
1. Het voorbereidende.
2. Het uitwerkende.

Het voorbereidende is overtuiging van zonde. Deze is het werk van de Heiligen Geest, Job 16: 8, 9. Deze kan ook onderscheiden worden in drie hoofden.
1. Ontdekking van de ware natuur der zonde, door dienst van de wet, Rom. 7: 7.
2. Toe passing van die ontdekking aan het gemoed of verstand, gedaan op het geweten van de zondaar.
3. Het bewegen van de hartstochten, overeenkomende met die ontdekking en toepassing, Hand. 2: 37.

Het hele schema van Dr. de Vries zie ik hier niet terug. Ik zie wel een doorgaand proces.

Het citaat dat je geeft loopt tot het voorbereidende. En deze gaat over in het uitwerkende. Misschien moet je dat citaat ook geven. Ik zie niets dat anders is dan zoals dr De Vries hem interpreteert.

[Valcke]

Wat John Owen schrijft, is m.i. te theoretisch. Ik vraag in mijn antwoord, dat jij te mager vindt, hoe ik me die situatie in de praktijk voor moet stellen. Dát is mijn reactie op wat Owen en jij hierover zeggen. Je kunt het theoretisch 'kloppend' proberen te krijgen, maar hoe ziet het eruit in de praktijk? Daar gaat het om.

Nee, Posthoorn, ik wil het helemaal niet theoretisch 'kloppend' krijgen. Ik zou juist zeggen: eerder van niet.
Maar voor mij is wezenlijk, en het is ook Schriftuurlijk dat we onderscheid maken tussen enerzijds voorbereidingen / het werk der wet vóór het geloof en anderzijds de ware boetvaardigheid en bekering die alleen SAMEN MET HET GELOOF bestaan kan. Laten we die twee zaken toch niet met elkaar vermengen, want dan komen we tot het idee van een half gezaligde zondaar: iemand die wel waarlijk vernederd zou zijn met ware zondekennis, maar die toch nog niets heeft van het zaligmakend geloof dat Christus aanneemt en op Hem rust. Dat is een onmogelijkheid en onschriftuurlijk.

Dat weet ik niet. Of dat onmogelijk is en of dat onschriftuurlijk is.

Ik bemerk dat jij het kennelijk precies wilt weten hoe het zou zijn toegegaan in de verhouding tussen ware boetvaardigheid en geloof als de tollenaar in de gelijkenis een werkelijk persoon geweest was; idem hoe het toeging bij de Pinksterlingen, Saulus of de stokbewaarder. Om eerlijk te zijn, hoef ik dat niet te weten. Ik laat de zaken graag zo staan zoals de Schrift ze ons leert. En ook vanuit de ondervinding (bij onszelf of bij anderen) hoef ik dit niet te weten. Wel moeten we weten dat Gods Geest ons overtuigd heeft van zonde en bij ons alle valse steunselen weggeslagen heeft, maar ook en nog meer moeten we weten of we door een geschonken geloof het eigendom geworden zijn van Christus, of we Hem toebehoren en Hem en Zijn weldaden hebben mogen aannemen. Daar komt het op aan; want alleen door en mét dit geloof wordt de ware bekering gewerkt.

Als we 'theorie' niet kunnen vertalen in de 'praktijk', ben je vrij abstract en theoretisch bezig. Het gaat hier om 'wezenlijkheden' (om een uitdrukking van Philpot te gebruiken) en niet om theologische abstracties. Inderdaad stuiten we hier op een soort onmogelijkheid: de vernedering die plaatsvindt vóórdat Christus geopenbaard wordt, is niet 'niets', maar het is ook geen 'geloof', in de zin van het geloof dat Christus aanneemt. Wat is het nu? Is het 'zonde', want alles wat uit het geloof niet is, is zonde? Dat is toch moeilijk voor te stellen. Maar als het geen 'zonde' is, wat is het dan? Er is immers ook nog geen sprake van geloof?

Sorry, Posthoorn, dit vind ik onredelijk. Jij zoekt mi naar antwoorden buiten de Schrift om. Ik geloof eenvoudig dat we dat niet nodig hebben. En praktisch gezien zijn en blijven sommige dingen voor ons verborgenheden. Wanneer we de drie stukken van het Avondmaalsformulier mogen kennen en belijden, dan is dat voldoende tot zaligheid.

Edit: Wat ik schreef is juist géén theorie. Of wil je dit wat ik schreef theorie noemen?

Wel moeten we weten dat Gods Geest ons overtuigd heeft van zonde en bij ons alle valse steunselen weggeslagen heeft, maar ook en nog meer moeten we weten of we door een geschonken geloof het eigendom geworden zijn van Christus, of we Hem toebehoren en Hem en Zijn weldaden hebben mogen aannemen. Daar komt het op aan; want alleen door en mét dit geloof wordt de ware bekering gewerkt.

Het dieper willen indringen in de precieze / logische volgorde van wedergeboorte en geloof in de ziel in al zijn aspecten heeft de Kerk van Christus alleen maar veel schade berokkend. Men kon helaas niet blijven bij de eenvoudige Bijbelse getuigenissen en de belijdenissen. Dat is precies waar het in de 18e eeuw (en ook al eerder) misging.

[Posthoorn]

Als we 'theorie' niet kunnen vertalen in de 'praktijk', ben je vrij abstract en theoretisch bezig. Het gaat hier om 'wezenlijkheden' (om een uitdrukking van Philpot te gebruiken) en niet om theologische abstracties. Inderdaad stuiten we hier op een soort onmogelijkheid: de vernedering die plaatsvindt vóórdat Christus geopenbaard wordt, is niet 'niets', maar het is ook geen 'geloof', in de zin van het geloof dat Christus aanneemt. Wat is het nu? Is het 'zonde', want alles wat uit het geloof niet is, is zonde? Dat is toch moeilijk voor te stellen. Maar als het geen 'zonde' is, wat is het dan? Er is immers ook nog geen sprake van geloof?

Sorry, Posthoorn, dit vind ik onredelijk. Jij zoekt mi naar antwoorden buiten de Schrift om. Ik geloof eenvoudig dat we dat niet nodig hebben. En praktisch gezien zijn en blijven sommige dingen voor ons verborgenheden. Wanneer we de drie stukken van het Avondmaalsformulier mogen kennen en belijden, dan is dat voldoende tot zaligheid.

Het dieper willen indringen in de precieze / logische volgorde van wedergeboorte en geloof in de ziel in al zijn aspecten heeft de Kerk van Christus alleen maar veel schade berokkend. Men kon helaas niet blijven bij de eenvoudige Bijbelse getuigenissen en de belijdenissen. Dat is precies waar het in de 18e eeuw (en ook al eerder) misging.

Valcke, ik vind het jammer dat je niet ingaat op de door mij opgeworpen probleemstelling. Want juist daar blijkt hoe moeilijk dingen 'kloppend' te krijgen zijn in het geestelijk leven. Het is daarmee al net als met verkiezing en verantwoordelijkheid, je krijgt het niet 'bij elkaar'. Zó is het m.i. ook als het gaat om de orde des heils.

Verder is het zo, dat wij niet meer terug kunnen achter die 18e-eeuwse vraagstellingen, want die zijn er nu eenmaal.
Is er vóór het bewuste geloof in Christus geen leven? Dan kun je je afvragen wat de voorgaande dingen dan zijn (zie ook mijn vorige post). Zeg je: ja, er is wel al leven, dan zeg je weer dat er dus al leven is zonder dat er geloof in Christus aanwezig is. Wij moeten hier wellicht vóór blijven staan, maar dan is het de vraag of wij zo'n uitgesproken mening moeten hebben over wel of geen leven vóór de rechtvaardigmaking.

[Valcke]

Als we 'theorie' niet kunnen vertalen in de 'praktijk', ben je vrij abstract en theoretisch bezig. Het gaat hier om 'wezenlijkheden' (om een uitdrukking van Philpot te gebruiken) en niet om theologische abstracties. Inderdaad stuiten we hier op een soort onmogelijkheid: de vernedering die plaatsvindt vóórdat Christus geopenbaard wordt, is niet 'niets', maar het is ook geen 'geloof', in de zin van het geloof dat Christus aanneemt. Wat is het nu? Is het 'zonde', want alles wat uit het geloof niet is, is zonde? Dat is toch moeilijk voor te stellen. Maar als het geen 'zonde' is, wat is het dan? Er is immers ook nog geen sprake van geloof?

Sorry, Posthoorn, dit vind ik onredelijk. Jij zoekt mi naar antwoorden buiten de Schrift om. Ik geloof eenvoudig dat we dat niet nodig hebben. En praktisch gezien zijn en blijven sommige dingen voor ons verborgenheden. Wanneer we de drie stukken van het Avondmaalsformulier mogen kennen en belijden, dan is dat voldoende tot zaligheid.

Het dieper willen indringen in de precieze / logische volgorde van wedergeboorte en geloof in de ziel in al zijn aspecten heeft de Kerk van Christus alleen maar veel schade berokkend. Men kon helaas niet blijven bij de eenvoudige Bijbelse getuigenissen en de belijdenissen. Dat is precies waar het in de 18e eeuw (en ook al eerder) misging.

Valcke, ik vind het jammer dat je niet ingaat op de door mij opgeworpen probleemstelling. Want juist daar blijkt hoe moeilijk dingen 'kloppend' te krijgen zijn in het geestelijk leven. Het is daarmee al net als met verkiezing en verantwoordelijkheid, je krijgt het niet 'bij elkaar'. Zó is het m.i. ook als het gaat om de orde des heils.

Verder is het zo, dat wij wij niet meer terug kunnen achter die 18e-eeuwse vraagstellingen, want die zijn er nu eenmaal.
Is er vóór het bewuste geloof in Christus geen leven? Dan kun je je afvragen wat de voorgaande dingen dan zijn (zie ook mijn vorige post). Zeg je: ja, er is wel al leven, dan zeg je weer dat er dus al leven is zonder dat er geloof in Christus aanwezig is. Wij moeten hier wellicht vóór blijven staan, maar dan is het de vraag of wij zo'n uitgesproken mening moeten hebben over wel of geen leven vóór de rechtvaardigmaking.

1. Posthoorn, nogmaals: wij kunnen en mogen niet dieper doordringen in bepaalde zaken dan de Schrift ons openbaart.

2. Daarom ben ik m.i. ook niet degene die de zaken probeert 'kloppend' te krijgen; wel wil ik eerbiedig luisteren naar de Schrift en de belijdenissen acht ik zeer hoog.

3. Jouw probleemstelling is ook zo moeilijk niet als je stelt. Alles wat de Geest werkt, hetzij voorbereidend hetzij zaligmakend, is in dat opzicht niet 'niets'; of er de zaligheid ook mee verbonden is, echter een andere vraag. Voor die vraag moeten we ons alleen houden aan de Schriftuurlijke kenmerken, en die vind je naar ik geloof, zeer goed beschreven in bv. ons avondmaalsformulier. Dat is bovendien niet theoretisch, maar praktisch in de ware zin van het woord.

4. Ik zou wel degelijk diverse 18e-eeuwse vraagstellingen willen laten liggen. Ik begrijp het nut van vele vragen die in die tijd gesteld werden en waarover lange verhandelingen geschreven werden, niet.

5. Verder denk ik dat je geen karikatuur moet maken van wat ik hier en elders gezegd heb, daarom begrijp ik je laatste zinnen niet. Wel weet ik dat zaligmakend geloof en rechtvaardigmaking op het allernauwst met elkaar in verband staan. Maar dat is een andere discussie, die ik hier nu niet wil voeren.

[Valcke]

Van der Groe zegt dat de belijdenis van de tollenaar zaligmakend was. Op het moment van uitspreken kende hij echter Christus nog niet!

Van der Groe wijst er juist op dat de boetvaardigheid van de tollenaar niet zonder het geloof was. Sterker nog, hij zegt uitdrukkelijk dat "hij geloofde met zijn hart aan de genade Gods, door de Middelaar Jezus Christus." (blz. 150) Idem: "De tollenaar greep de genade ook gelovig aan." (blz. 151, deel 1, uitgave Den Hertog 1979). Ook in het stuk dat je zelf citeerde, gaf Van der Groe duidelijk aan dat de boetvaardigheid van de tollenaar niet zonder het geloof was. Je kunt Van der Groe dus echt niet in de mond leggen dat hij de tollenaarsgestalte rekent tot (uitsluitend) het plaatsmakend werk vóór het zaligmakend geloof. (Overigens heeft John Owen de uitroep van de tollenaar wél gezien als een illustratie van de voorbereiding tot het geloof; maar John Owen noemt het nadrukkelijk een voorbereiding en niet een zaligmakende kennis.)

Ander, duidelijker voorbeeld: toen de pinksterlingen verslagen werden in hun hart en uitriepen: wat moeten we doen om zalig te worden, was dat een Goddelijk werk der overtuiging. Ze werden daar zondaar voor God. Ik aarzel niet om daar hun wedergeboorte te laten beginnen. Daarna namen zij Christus aan. De eerste geloofsdaad was dus de verbreking des harten, schuldbelijdenis en de volgende geloofsdaad was het aannemen van de Middelaar.

Dat de Pinksterlingen die dag wedergeboren werden en tot geloof kwamen, is zeer duidelijk, maar we kunnen toch niet precies zeggen of dit bij hen (of bij de meesten van hen) plaatsvond vóór, tijdens of na de woorden van de apostel Petrus in vs. 38-40: "Bekeert u, en een iegelijk van u worde gedoopt in den Naam van Jezus Christus, tot vergeving der zonden; en gij zult de gave des Heiligen Geestes ontvangen. (...) En met veel meer andere woorden betuigde hij en vermaande hen, zeggende: Wordt behouden van dit verkeerd geslacht." Wanneer dit precies plaatsvond, laat ik dus graag rusten. Dat we hun wedergeboorte (ook in tijd!) vóór het aannemen van Christus moeten stellen, zijn jouw woorden, maar ik begrijp echt niet hoe je dit uit dit tekstgedeelte kunt halen.

(Nog even los van de theologische verwarring door verbreking des harten een geloofsdaad te noemen. Het geloof is altijd een uitgaande daad van de ziel... Iets anders is dat de ware verbreking des harten met het geloof gepaard gaat. Daar ben ik het van harte mee eens.)

[huisman]

Vraag: Waaraan kan ik weten of ik uitverkoren ben? Antwoord: De
tollenaar stond van verre. (Dr. H.F. Kohlbrügge-Vraag en antwoord Heid.Cat.-79st vraag)

Zijn we gelovigen? Het is dus maar de vraag of wij gelovigen zijn. We zijn gelovigen
als wij onszelf hebben leren kennen in onze vloekwaardige en verdoemelijke staat voor
God. Als wij onze zonden hebben leren zien bij het licht van Gods deugden; onszelf
hebben leren kennen in onze vijandigheid tegen God, in onze afkerigheid van de Heere
Jezus Christus. Wij zijn gelovigen, wanneer tegen onze schuld en tegen onze ellende, de
Drie-enige, aanbiddelijke Jehovah, God in de Zoon zijner eeuwige liefde is geopenbaard.
Wij zijn gelovigen, wanneer wij in de gemeenschap met de Heere het leven hebben leren
kennen en het leven hebben ontvangen. Dit leven is ten eerste een leven van
rechtvaardigmaking en ten tweede een leven van heiligmaking. Wanneer wij deze drie
zaken hebben leren kennen, dan zijn we gelovigen en hebben wij onze sterkte in de
Heere. (Ds. J.P.Paauwe in een preek over Psalm 84:6)

Zolang mensen denken buiten de kennis der ellende zalig te worden hebben ze niets begrepen van Golgotha.

[Geytenbeekje]

Vraag: Waaraan kan ik weten of ik uitverkoren ben? Antwoord: De
tollenaar stond van verre. (Dr. H.F. Kohlbrügge-Vraag en antwoord Heid.Cat.-79st vraag)

Zijn we gelovigen? Het is dus maar de vraag of wij gelovigen zijn. We zijn gelovigen
als wij onszelf hebben leren kennen in onze vloekwaardige en verdoemelijke staat voor
God. Als wij onze zonden hebben leren zien bij het licht van Gods deugden; onszelf
hebben leren kennen in onze vijandigheid tegen God, in onze afkerigheid van de Heere
Jezus Christus. Wij zijn gelovigen, wanneer tegen onze schuld en tegen onze ellende, de
Drie-enige, aanbiddelijke Jehovah, God in de Zoon zijner eeuwige liefde is geopenbaard.
Wij zijn gelovigen, wanneer wij in de gemeenschap met de Heere het leven hebben leren
kennen en het leven hebben ontvangen. Dit leven is ten eerste een leven van
rechtvaardigmaking en ten tweede een leven van heiligmaking. Wanneer wij deze drie
zaken hebben leren kennen, dan zijn we gelovigen en hebben wij onze sterkte in de
Heere. (Ds. J.P.Paauwe in een preek over Psalm 84:6)

Zolang mensen denken buiten de kennis der ellende zalig te worden hebben ze niets begrepen van Golgotha.

Dat zegt niemand hier. Alleen de een stelt meer voorwaarden dan de ander.

[Augustienus]

Zoals reeds door anderen is opgemerkt wordt er langs elkaar heengepraat. De één legt de nadruk op de verschillende wegen die God met Zijn volk gaat vanwege de angst om voorwaarden te scheppen en de ander is bang voor een oppervlakkig aannemen van Christus. Beide partijen hebben een punt. En het is makkelijk om voor je eigen standpunt citaten aan te wenden. Ook gereformeerde theologen (na de reformatie) dachten verschillend over dit onderwerp, zie Brakel en Guthrie tov Van de Groe over dit punt. Hierbij is ook de benadering van belang. Benader je het meer pastoraal dan komt de nadruk anders te liggen dan als je het meer dogmatisch benadert. Zie ook de lijn van de Heidelbergse Catechismus, die het pastoraler benadert (niet als chronologische volgorde of voorwaarde) tov het Schatboek waarin het accent anders lijkt te liggen.

Het is ook eenvoudig om met voorbeelden uit de Bijbel aan te tonen waarom ellendekennis wel of niet noodzakelijk is om Christus aan te nemen. Het is dus niet heilzaam om op dit punt stellig te zeggen dat jouw standpunt dè Bijbelse is.

Dit boek heb ik nog niet gelezen, maar lijkt me ook interessant mbt dit onderwerp: https://www.brevieruitgeverij.nl/boeken ... tus-2.html (zie inhoudsopgave). Iemand al bekend mee?