Orgelmuziek in de eredienst

[Ditbenik]

Ik vind het altijd mooi als de organist direkt na het Amen, een passend stuk speelt. Als voorbereiding op de Psalm die we gaan zingen. Dan is het vaak een heel ander stuk, een bewerking van een gezang of zo. Maar dan ben je voor mij een goede organist.

O help, bewaar ons voor profeten op de orgelbank

Ik gebruik voor psalm 121 wel eens een voorspel van Cor van Dijk, hierin zit de melodie van "wat de toekomst brengen moge" in de sopraan en de melodie van psalm 121 in de tenor, door elkaar heen. Als voorbereiding op psalm 121 die gezongen gaat worden.
Of een bewerking van "als een hert dat verlangt" bij psalm 42 (tijdens de collecte).
Dat heeft mijns inziens niets te maken met een goede organist, maar ook niet direct met een profeet denk ik.

Overigens speel ik vanaf een tablet, dus ik kan heel makkelijk switchen van voorspelen, of na de dienst, aangezien hier zo'n beetje al m'n muziek op staat. Ideaal.

Mooi! En wat een luxe. Ik kom wel in diensten waar een geluidsbestand op een laptop wordt gespeeld omdat er geen musici aanwezig zijn.

[-DIA-]

Ik weet het niet, maar ik denk het wel: Dat er wel eens overleg is met de prediker welke psalmen voor de dienst en na de dienst worden gespeeld. Het valt me op hoe naadloos de psalmen (vooral na de dienst) aansluiten op de preek. Ook voor het gevoel wat de organist in de psalm legt heb ik respect en bewondering. Op die manier is de dienst na het uitspreken van de zegen nog niet ten einde.

[eilander]

Ik ben blij dat iemand nog opmerkt wat er aan het eind van de dienst wordt gespeeld. Ik denk er bijna altijd wel goed over na wat bij de preek past. Maar het wordt maar nauwelijks opgemerkt vrees ik.

[Mannetje]

Ik weet het niet, maar ik denk het wel: Dat er wel eens overleg is met de prediker welke psalmen voor de dienst en na de dienst worden gespeeld. Het valt me op hoe naadloos de psalmen (vooral na de dienst) aansluiten op de preek. Ook voor het gevoel wat de organist in de psalm legt heb ik respect en bewondering. Op die manier is de dienst na het uitspreken van de zegen nog niet ten einde.

Wij hebben een organist die als hij de kerk binnenkomt altijd eerst een paar minuten naar het bord met psalmen en het Bijbelgedeelte staart.
Dan gaat hij spelen, in lijn met wat hij daar ziet.

[eilander]

Ik weet het niet, maar ik denk het wel: Dat er wel eens overleg is met de prediker welke psalmen voor de dienst en na de dienst worden gespeeld. Het valt me op hoe naadloos de psalmen (vooral na de dienst) aansluiten op de preek. Ook voor het gevoel wat de organist in de psalm legt heb ik respect en bewondering. Op die manier is de dienst na het uitspreken van de zegen nog niet ten einde.

Wij hebben een organist die als hij de kerk binnenkomt altijd eerst een paar minuten naar het bord met psalmen en het Bijbelgedeelte staart.
Dan gaat hij spelen, in lijn met wat hij daar ziet.

Hopelijk weet hij de psalmen (op z'n minst) toch wel wat eerder. En hopelijk bereidt hij zich wat beter voor...

[Zeeuwse huisvrouw]

Ik ben blij dat iemand nog opmerkt wat er aan het eind van de dienst wordt gespeeld. Ik denk er bijna altijd wel goed over na wat bij de preek past. Maar het wordt maar nauwelijks opgemerkt vrees ik.

Wanneer een organist met zijn orgelspel geestelijk aansluit op de preek ervaar ik dat altijd als een "amen"op de preek, daar wordt je zo warm van in je hart, dan zou je terwijl je de kerk uitloopt wel mee willen zingen.

[Zeeuwse huisvrouw]

Ik weet het niet, maar ik denk het wel: Dat er wel eens overleg is met de prediker welke psalmen voor de dienst en na de dienst worden gespeeld. Het valt me op hoe naadloos de psalmen (vooral na de dienst) aansluiten op de preek. Ook voor het gevoel wat de organist in de psalm legt heb ik respect en bewondering. Op die manier is de dienst na het uitspreken van de zegen nog niet ten einde.

Wij hebben een organist die als hij de kerk binnenkomt altijd eerst een paar minuten naar het bord met psalmen en het Bijbelgedeelte staart.
Dan gaat hij spelen, in lijn met wat hij daar ziet.

Hopelijk weet hij de psalmen (op z'n minst) toch wel wat eerder. En hopelijk bereidt hij zich wat beter voor...

Als de organist zo laat door krijgt wat hij moet spelen, hoe kan hij zich dan goed voorbereiden? Meestal krijgen organisten toch paar dagen voordien de liturgie al door? Juist om voor te bereiden?

[Mannetje]

Ik weet het niet, maar ik denk het wel: Dat er wel eens overleg is met de prediker welke psalmen voor de dienst en na de dienst worden gespeeld. Het valt me op hoe naadloos de psalmen (vooral na de dienst) aansluiten op de preek. Ook voor het gevoel wat de organist in de psalm legt heb ik respect en bewondering. Op die manier is de dienst na het uitspreken van de zegen nog niet ten einde.

Wij hebben een organist die als hij de kerk binnenkomt altijd eerst een paar minuten naar het bord met psalmen en het Bijbelgedeelte staart.
Dan gaat hij spelen, in lijn met wat hij daar ziet.

Hopelijk weet hij de psalmen (op z'n minst) toch wel wat eerder. En hopelijk bereidt hij zich wat beter voor...

Ik weet het niet, maar ik neem aan dat hij het eerder door krijgt. Hij kan ontzettend goed improviseren, dat wel.
Verder weet ik niet of hij het Bijbelgedeelte ook doorkrijgt.

[eilander]

Ik op zaterdagmiddag. Liever had ik het eerder ja.

[Hendrikus]

Wij hebben een organist die als hij de kerk binnenkomt altijd eerst een paar minuten naar het bord met psalmen en het Bijbelgedeelte staart.
Dan gaat hij spelen, in lijn met wat hij daar ziet.

Hopelijk weet hij de psalmen (op z'n minst) toch wel wat eerder. En hopelijk bereidt hij zich wat beter voor...

Da's een organist met singuliere gaven, die kan het zonder voorbereiding

[Hendrikus]

In het lezenswaardige boek "Orgelcultuur in de Biblebelt" (red. prof. dr. Fred van Lieburg) is een van de sterkste bijdragen die van Oane Reitsma, getiteld "Muzikale ervaring en geloofszekerheid". Reitsma verwondert zich over het feit dat organisten zoveel ruimte krijgen om hun persoonlijk stempel op de kerkdienst te zetten.
[quote="Oane Reitsma in "Orgelcultuur in de Biblebelt" "]Het is opvallend dat terwijl aan predikanten hoge opleidings-, vormings- en bekwaamheidseisen worden gesteld, het bij organisten mogelijk is dat zij in sommige gevallen zelfs zonder enige opleiding of zonder het gebruik van bladmuziek hun diensten in de kerk vervullen.
[...]
Ook in overdrachtelijke zin kan de gemeente door die ene persoon worden ‘bespeeld’ – de vergelijking met de retorische middelen waarvan de predikant zich kan bedienen dringt zich op. Omdat ambtstheologie in het calvinisme oorspronkelijk sterk contextueel bepaald was, is het verwonderlijk dat het predikambt zo’n zwaarte heeft gekregen, terwijl de muzikale voorganger in zijn praktijk volstrekt vrij is gelaten.[/quote]

[eilander]

Zou het niet vaak zo zijn dat de eisen aan een organist vooral minder zijn in kerken waar geen universitaire opleiding voor een predikant wordt vereist?
En je kunt ook gemakkelijk andersom redeneren: de vrijheid van wat er gespeeld mag worden (literatuur, al te frivole bewerkingen, gezangen) is daar juist beperkter. Gevolg is meer eenheidsworst en minder eigen stempel op de kerkdienst.

[Hendrikus]

Zou het niet vaak zo zijn dat de eisen aan een organist vooral minder zijn in kerken waar geen universitaire opleiding voor een predikant wordt vereist?
En je kunt ook gemakkelijk andersom redeneren: de vrijheid van wat er gespeeld mag worden (literatuur, al te frivole bewerkingen, gezangen) is daar juist beperkter. Gevolg is meer eenheidsworst en minder eigen stempel op de kerkdienst.

Het verhaal van Mara past precies in de context die Reitsma schetst:

Ik vind het altijd mooi als de organist direkt na het Amen, een passend stuk speelt. Als voorbereiding op de Psalm die we gaan zingen. Dan is het vaak een heel ander stuk, een bewerking van een gezang of zo. Maar dan ben je voor mij een goede organist.

Daar neemt de organist dus de vrijheid om een persoonlijke reactie op de preek te geven. Je hoort soms mensen spreken over "het preekje na de preek", en dan bedoelen ze dit soort "toepasselijk" orgelspel. En zo komen mensen ertoe om te spreken over de "profeet op de orgelbank". Wat Reitsma betoogt, is dus in feite: aan de dominee stellen jullie zulke hoge eisen, maar die profeet op de orgelbank kan zo maar z'n gang gaan. Beetje vreemd, toch?

[eilander]

Dat is niet helemaal antwoord op mijn vraag, maar ik begrijp het.
Waardeer je de kwalificatie 'profeet op de orgelbank' trouwens louter negatief?

[Hendrikus]

Dat is niet helemaal antwoord op mijn vraag, maar ik begrijp het.
Waardeer je de kwalificatie 'profeet op de orgelbank' trouwens louter negatief?

Niet per se, niet op voorhand. Maar het is zo'n term waar mensen soms mee op de loop gaan.
Zorg nou eerst eens dat alle noten recht onder elkaar staan, dat de harmonisatie klopt, dat er gewoon proper en verzorgd wordt gespeeld, bij voorkeur uit een boek. En als dat allemaal op orde is, en je ziet kans om daarbovenop ook nog iets toe te voegen waaruit blijkt dat je tijdens de preek echt hebt geluisterd, dan is dat een mooie plus. Maar de basis is gewoon dat je ambachtelijk gedegen werk levert.