ruim 300 waxine ledlamppjes.
Na aanleiding van de actie "Uur van Licht".
Wat is/zijn je laatste/nieuwste aanwinst(en)?
-
JolandaOudshoorn
- Berichten: 11271
- Lid geworden op: 15 mar 2006, 20:53
- Locatie: Groot Ammers
Re: Wat is/zijn je laatste/nieuwste aanwinst(en)? [8]
Ik weet, mijn Verlosser leeft
Re: Wat is/zijn je laatste/nieuwste aanwinst(en)? [8]
Onderstaand een mooie recensiedoor ds. P. de Vries. Wellicht dat naar aanleiding van deze recensie anderen het boek ook (willen) kopen.
Gedachten bij de heruitgave van Bavincks Magnalia Dei
Inleiding
De laatste decennia zijn meerdere dogmatieken verschenen. Breed aandacht trok Het Christelijk geloof (1973) van dr. H. Berkhof. Daaruit bleek dat Berkhof die als confessioneel theoloog was begonnen, de dogma’s van de Drie-eenheid en de tweenaturenleer niet voor zijn rekening kon nemen. De Bijbel is voor hem de schrif-telijke vastlegging van gebeurtenissen en interpretaties van die gebeurtenissen. De bijbelse getuigenissen zijn reacties op geloofs-ontmoetingen met de God van Israël en de Heere Jezus Christus.
Voor Berkhof is het verband tussen de Bijbel en Gods openbaring dan ook indirect, zoals ook het gezag van de Schrift voor hem indirect is. Schepping en zonde vallen voor Berkhof niet samen, maar een staat van rechtheid en een historische zondeval hebben geen plaats in zijn theologie.
Berkhof ontkent niet dat er Bijbelteksten zijn die spreken over een eeuwige rampzaligheid. Omdat hij niet van de eenheid van het bijbelse getuigenis uitgaat, meent hij dat deze teksten uiteindelijk in het licht moeten gelezen worden van Gods liefde die allen omvat. Duidelijk is dat Berkhof heel andere wegen bewandelt dan de gere-formeerde theologie weerspiegelt in de belijdenisgeschriften.
De christelijke gereformeerde hoogleraren J. van Genderen en W.H. Velema schreven een Beknopte Gereformeerde Dogmatiek (1992). In tegenstelling tot Berkhof vinden we hier klassieke gelui-den over God en de Heere Jezus Christus, over de Schrift en haar gezag. De auteurs betuigen dat wij sober en ingetogen moeten spreken over de eeuwige rampzaligheid, maar dat er geen grond is voor de gedachte van Berkouwer dat wij alleen in aanraking komen met een ultimatieve dreiging die met de verkondiging onlosmakelijk is verbonden.
Al weer enkele jaren geleden (2012) verscheen de Christelijke Dogmatiek van dr. G. van den Brink en dr. C. van der Kooi. Van den Brink en Van der Kooi gaan niet mee met Berkhof in zijn kritiek op de Drie-eenheid en de tweenaturenleer. De betekenis van de heilsfeiten als historische realiteiten komt bij hen ook meer uit de verf.
Echter, als het gaat om de visie op de Schrift en op de aard van de theologie staan zij dichter bij Berkhof dan bij de klassiek gereformeerde theologie. Terwijl in de klassieke opvatting theologie het nadenken is van Gods gedachten zoals die in de Bijbel als Zijn Woord zijn geopenbaard, wordt in de Christelijke Dogmatiek theo-logie als nadenken over het christelijke geloof omschreven.
De Bijbel heeft in deze omschrijving geen plaats. Het uitgangspunt is de gelovige mens te laten zien dat de auteurs van de Christelijke Dogmatiek geen moeite hebben met de kantiaanse wending die het onmogelijk maakt om de Bijbel als rechtstreekse bron van Gods-kennis te zien. De consequentie van het volledig aanvaarden van de historisch kritische omgang met de Schrift blijkt uit een opmer-king dat God klein begonnen is als stamgod maar dat Hij uiteindelijk de Heer van hemel en aarde blijkt te zijn.
In de Christelijke Dogmatiek wordt op eenzelfde wijze als Berkhof en Berkouwer dat doen over de realiteit van de eeuwige straf ge-schreven. Dat heeft alles te maken met het feit dat Van den Brink en Van der Kooi evenals Berkouwer over God alleen in het kader van het verbond en Zijn genadige toewending tot de mens willen spreken.
Van een historische staat van rechtheid blijft in de Christelijke Dogmatiek niets over. De zondeleer wordt met de evolutiebiologie ge-combineerd. De zondeval betekent dat in het evolutionistisch proces de mens zich bewust werd van een goddelijke bestemming, maar daaraan niet wilde beantwoorden. Er was geen eerste mensenpaar van wie heel de mensheid afstamt en de consequentie van deze visie is dat ook de dood van de mens allereerst een natuurgegeven is.
Dat de mens de dood moet sterven als straf kan dan feitelijk alleen nog verstaan worden in de zin dat de mens geestelijke dood is en door de zonde van God vervreemd. Zeer zeker behoort dit aspect er ook bij. Echter wie de lichamelijke dood van de mens niet ziet als een gevolg van de historische zondeval doet geen recht aan wat de Schrift heel duidelijk zegt. Daarmee wordt een fundamenteel bijbels gegeven aangetast. Zonder het juiste zicht op de eerste Adam krijgen we geen juist zich op de laatste Adam, de Heere Jezus Christus.
Theologische verschuivingen in de gereformeerde gezindte
Opvallend is dat de Christelijke Dogmatiek niet alleen in de breed orthodoxe middenstroom van de PKN positief en in delen van de gereformeerde gezindte, die steeds verder van de gereformeerde belijdenis komen af te staan, ontvangen is maar ook in de breedte daarvan. Ik noem het positief getoonzette hoofdcommentaar in het RD en de waarderende bespreking voor de Reformatorische Omroep.
Veelal volstond men met hier en daar een kritische kanttekening te plaatsen zonder de benadering als zodanig onder fundamentele kritiek te stellen. De enige werkelijk kritische analyse binnen de ge-reformeerde gezindte was van de hand van ds. W. Visscher in De Saambinder. Deze wees ook op het feit dat de vragen van de toe-eigening van het heil nauwelijks een plaats hebben in de Chris-telijke Dogmatiek.
Terwijl de verschijning van Berkhofs Christelijk geloof tot kritische reacties leidden, is dat enige decennia later bij de Christelijke Dog-matiek nauwelijks het geval. De kritische reacties op Berkhof beperkten zich echt niet tot zijn godsleer en christologie, maar ook op die terreinen waar de Christelijke Dogmatiek eenzelfde soort geluid laat horen als het Christelijk geloof.
De ontvangst van de Christelijke Dogmatiek is een symptoom dat er binnen de gereformeerde gezindte theologische verschuivingen plaatsvinden. Ook de toenemende waardering voor de ethische theologie is een symptoom van een veranderend theologisch kli-maat. Ten slotte wijs ik erop dat niet-gereformeerde theologen steeds meer als gidsfiguren worden aangeprezen. Ik denk bijvoor-beeld aan Keller, Lewis en Bonhoeffer.
Nu wil ik niet graag beweren dat wij van niet-gereformeerde theologen en denkers niets kunnen leren. Van de een geldt dat dan weer meer dan van de ander. Laten wij echter als gids, theologen en denkers nemen, die volledig vasthouden aan de Bijbel als het Woord van God en de enige en uiteindelijke bron van Godskennis, aan de zondeval als een historisch feit, aan de realiteit van de toekomende toorn, aan de verzoening door voldoening en de noodzaak van een beleefd geloof en bekering die blijkt in een godzalige levenswandel die allereerst in teken staat van pelgrim-schap en vervolgens van het rentmeesterschap.
Dit zijn trouwens noties die niet eens specifiek gereformeerd zijn maar klassiek christelijk. De gereformeerde theologie zoals die vanuit de belijdenisgeschriften tot ons komt, mogen we als de diepste samenvatting van de bijbelse boodschap zien. Daarin wordt volledig recht gedaan aan het bijbelse getuigenis dat de Drie-enige God de God is van volkomen zaligheid.
De blijvende betekenis van Bavinck als dogmaticus
Herman Bavinck is in de eerste plaats bekend door zijn vierdelige Gereformeerde Dogmatiek. Het eerste deel verscheen in 1895 en het vierde in 1901. Een tweede herziene en uitgebreide druk zag tussen 1906 en 1911 het licht. Bij Bavincks leven kwam in 1918 nog een derde ongewijzigde druk uit. De Gereformeerde Dogmatiek is een standaardwerk dat allereerst voor theologen is geschreven. Zowel binnen als buiten eigen kring maakte dit werk diepe indruk.
Bavinck kon niet verweten worden dat hij niet grondig van de visie van andersdenkenden had kennis genomen. Bavincks Gerefor-meerde Dogmatiek blijft een ongeëvenaarde bron door de combi-natie van de grote kennis van de theologie en de geschiedenis van de theologie en de hartelijk verbondheid aan de gereformeerde belijdenis die niet in de laatste plaats blijkt uit de aanvaarding van de Bijbel als enige bron en norm van Godskennis.
Minder bekend is het feit dat Bavinck ook een beknopte gerefor-meerde dogmatiek schreef met de titel Magnalia Dei (Latijn voor: de grote werken van God). Deze kwam in 1907 uit. Door het gebruik van Latijnse en Griekse vaktermen is de toegankelijkheid van de Gereformeerde Dogmatiek voor hen die de klassieke talen niet beheersen, minder groot. Daarnaast is dit werk wel heel omvangrijk.
Als korte dogmatiek is deze ook nu nog voor de geïnteresseerde lezer zeer toegankelijk. Daarom is het verheugend dat uitgeverij Aspekt in 2014 een fotomechanische herdruk verzorgde. Het is ook opmerkelijk, want deze uitgeverij heeft niet een fonds met een specifiek christelijk karakter. Ik kan niet nalaten de uitgever te prijzen voor deze publicatie.
Evenals bij zijn Gereformeerde Dogmatiek het geval is, valt ook in Magnalia Dei op dat Bavinck de loci van de dogmatiek uiteenzet aan de hand van tal van Bijbelteksten. Dat is een duidelijk verschil met zowel het Christelijk Geloof van Berkhof en de Christelijke Dogmatiek van Van den Brink en Van der Kooi. Het verschil in visie op het karakter van theologie en de aard van het Schriftgezag blijkt op dit punt heel concreet.
Bavinck is een van de voormannen van het Nederlandse neocal-vinisme. De beweging die het calvinisme in rapport wilde brengen met de eigen tijd. Een verschilpunt met het klassieke calvinisme is dat het cultuurmandaat een zekere en soms zelfs behoorlijke zelfstandigheid krijgt. Bavincks neocalvinisme is in zijn vierdelige Gereformeerde Dogmatiek zichtbaar in zijn uiteenzetting over het beeld van God. Ook in de cultuurontwikkeling blijkt Bavinck iets te zien van een herstel van het beeld van God.
In Magnalia Dei, een werk dat ik eerlijk gezegd onlangs pas voor het eerst heb gelezen, is deze neocalvinistische trek niet tot nau-welijks aanwijsbaar. Meer nog dan bij het lezen van de Gerefor-meerde Dogmatiek viel mij hier het bevindelijke karakter van Bavincks theologie op.
De juistheid van constatering dat Bavincks theologie blijvend is gestempeld door de godsvrucht en sobere levensstijl van de Afscheiding blijkt hier. De verwereldlijking in levensstijl maakte dat hij zich aan het einde van zijn leven niet meer geheel thuis voelde in de kring waarvan hij jarenlang een van de beeldbepalende figuren was geweest.
Bavinck was een breed en synthetisch figuur. Dat was zijn kracht. Het was soms ook zijn zwakte. Echter wie Magnalia Dei leest, moet ook met eigen ogen constateren hoezeer Bavinck een gerefor-meerd theoloog was voor wie theologie in dienst stond van de kerk en van de verborgen omgang met God.
Bij alle winst die de Reformatie heeft gebracht zag Bavinck het als een schaduwzijde van dat de zichtbare eenheid van de Kerk in het Westen werd verbroken. Voor Bavinck was evenals voor zijn Ame-rikaanse tijdgenoot en geestverwant B.B. Warfield de gerefor-meerde theologie de diepste samenvatting van de bijbelse boodschap is en dat de presbyteriaanse vorm van kerkregering de vorm die het meest recht doet aan de nieuwtestamentische Schriftgegevens over de ordening van het kerkelijke leven.
Hij wist ook dat wij de Kerk van Christus niet tot één zichtbare verschijningsvorm mogen beperken. Een dergelijke houding doet tekort aan de katholiciteit van het christendom en van de Kerk. Vooral ook was hij ervan overtuigd dat alle kinderen Gods – van welke richting zij ook zijn – weten van hen uit genade geschonken toegang tot God door Jezus Christus. Zo kon hij zeggen dat elk kind van God in ieder geval op zijn knieën een calvinist. Daarmee bedoelde hij dat iemand geestelijk leven meer in overeenstemming met de Schrift kan zijn dan zijn dogmatische inzichten zouden doen vermoeden.
Grondlijnen van Magnalia Dei
Bavincks kijk op de aard van de theologie en zijn overtuiging dat wij de Bijbel als Gods stem dienen te horen, kwamen reeds ter sprake. Wanneer Bavinck over de schepping spreekt, is duidelijk dat ook hij wist van vragen die nog altijd spelen. Hoe verhoudt zich het bijbelse scheppingsgetuigenis met de zienswijze van de evolutie?
Bavincks constatering dat de evolutieleer geen verklaring kan geven voor zedelijk bewustzijn, rede, taal en godsdienst is nog altijd van kracht. In de historische tijd valt op dit punt geen ontwikkeling waar te nemen. Alles wat men daarover zegt, is hypothese en geen feit. Menigeen beseft dat al te weinig.
Bavincks besef van de beperktheid van onze kennis klinkt door in zijn opmerking dat het niet eenvoudig is een voorstelling te vormen van de aard van de dagen van de scheppingsweek. Hij spreekt van werkdagen van God. Het wezenlijke verschil tussen mens en dier dat in het Schriftgetuigenis over de schepping onderstreept wordt, blijkt in de praktijk. Wetenschap en Schrift verschillen niet in de zienswijze dat tenslotte als laatste de mens zijn intrede in de werkelijkheid en de geschiedenis doet.
Dat het paradijs een werkelijke plaats is geweest en Adam en Eva het eerste mensenpaar, leidt voor Bavinck geen twijfel. Dat geldt ook voor de dood van de mens en dat niet alleen in religieus-ethische zin maar ook als lichamelijke dood. Wel merkt Bavinck terecht op dat Adam vóór de zondeval slechts een voorlopige onsterfelijkheid bezat. Slechts als hij God zou gehoorzamen, zou de dood niet intreden.
Bavinck gaat van de historische realiteit van wat ons in Genesis wordt meegedeeld uit en dan niet alleen met betrekking tot de geschiedenis van de aartsvaderen, maar ook als het gaat om de eerste helft van Genesis. Van een evolutionistische kijk op de ontwikkeling van de godsdienst van Israël vinden we bij hem geen spoor. Dat Christus reeds in het paradijs begon met het vergaderen van Zijn kerk en daarmee doorging via Seth, Noach, Abraham enz. aanvaardt hij als een historische werkelijkheid.
De vergadering en bewaring van Gods kerk is te danken aan Gods verbond van genade. Wie Magnalia Dei leest, bemerkt dat Bavinck het verbond van genade en de eeuwige verkiezing van God nauw met elkaar verbindt. Hij stelt dat als deze twee van elkaar worden losgemaakt, het verbond van genade weer in een werkverbond overgaat.
Het verbond van genade verbindt hij overigens niet alleen met de verkiezing maar met de gehele raad van God. Als het gaat om de verschijning van het verbond moet opgemerkt worden dat wij in het verbond en toch niet van het verbond kunnen zijn. We mogen echter niet afdoen aan de norm dat verschijning en wezen van het verbond aan elkaar behoren te beantwoorden.
Mij viel nog eens op hoezeer ds. I Kievit in zijn boekje Tweeërlei kinderen des verbonds dezelfde tonen aanslaat als Bavinck. Als wij deze lijn volgen, blijven wij voor heilloze tegenstellingen bewaard en blijft het genadeverbond echt een genadeverbond.
Dat de eeuwen door mensen zalig worden en God als de God van volkomen zaligheid kennen en roemen is enkel en alleen te danken aan het feit dat God krachtens het genadeverbond de Onveranderlijke en Getrouwe is. Op deze wijze kan heel positief over de nauwe verbinding van het verbond van genade, de verkiezing tot zaligheid worden en de volharding van de heiligen worden gesproken.
Uitvoerig komt in Magnalia Dei de orde des heils ter sprake. Bavinck onderscheidt drie groepen weldaden. Allereerst zijn er de weldaden die de mens voorbereiden en inleiden tot het genade-verbond. Dan moeten we denken aan roeping, wedergeboorte in engere zin, geloof en bekering.
Een tweede groep omvat de zegeningen die de staat of relatie van de mens ten opzichte van God veranderen. Dan gaat het om rechtvaardiging, aanneming tot kinderen, vergeving van zonden en het getuigenis van Gods Geest. Er is een derde groep die de weldaden bevat die de toestand van de mens veranderen. Dan gaat het om wedergeboorte in ruimere zin, voortgaande bekering en wandelen door de Heilige Geest.
Het onderscheid tussen wedergeboorte in engere en ruimere zin is wel eens als scholastisch en daarmee onbijbels gekarakteriseerd. Duidelijk is dat Bavinck er geen moeite mee had en dat terecht. In de Schrift komen we wedergeboorte vooral en als woord naar ik meen zelfs uitsluitend tegen met betrekking tot het begin van het geestelijke leven. Daarnaast leert de Schrift dat wij ons leven lang naar het beeld van Christus moeten worden vernieuwd. Gebruiken we voor beide zaken het woord ‘wedergeboorte’ dan is het onderscheid tussen wedergeboorte in engere en ruimere zin onontkoombaar.
Sprekend over de roeping beklemtoont Bavinck dat in de prediking van het Evangelie tot uiting komt dat God de zaligheid van de zondaar zoekt. De roeping is welgemeend. Echter als een mens luistert naar Gods roepstem is dat niet zijn verdienste. Aansluitend bij Augustinus heeft de gereformeerde theologie daarom over uit-wendige en inwendige roeping gesproken. Dat doet ook Bavinck. Daarmee wordt niets afgedaan aan de kracht en ernst van de prediking van het Evangelie, maar wordt wel onderstreept dat alleen de Heilige Geest het geloof in het hart kan ontsteken.
Wanneer Bavinck over het geloof spreekt, onderscheidt hij het historische en het zaligmakende geloof. Ook daarin blijft hij actueel. Het gaat niet om de aanduidingen als zodanig, maar wel om het besef dat niet alle geloof het geloof is dat ons in de zaligheid doet delen. Geloof is het aannemen van Christus in het gewaad van de Schrift.
Belangrijk is Bavincks gedachte dat wie Christus zoekt buiten Zijn Woord zijn eigen geest met Gods Geest gaat verwarren, maar dat wie het Woord meent te kunnen verstaan en te onderzoeken zonder de Geest, niet de levende Christus bestudeert maar een portret. Een waar geloof is een beleefd geloof en gaat gepaard met dagelijks bekering. Dan is er zowel droefheid naar God als vreugde in God.
Sober maar ook duidelijk spreekt Bavinck over het eindgericht en de verbanning van de goddelozen. Als wij spreken over de eeuwige straf, mogen wij ook weten dat God in rechtmatigheid oordeelt. Er is een verschil in ernst en mate van straf. In het nieuwe Jeruzalem is de gemeenschap met God volmaakt. Er is daar wel variëteit en afwisseling maar geen disharmonie. De harmonie van het lied van het Lam wordt door de veelheid van de stemmen verhoogd.
Als wij in cultureel opzicht de negentiende eeuw laten eindigen in 1914 is Bavinck voluit een negentiende-eeuws theoloog. Met Kohlbrugge is hij naar mijn diepe overtuiging de negentiende-eeuwse Nederlandse gereformeerde theoloog van wie wij het meest kunnen leren. Ik hoop dat deze korte weergave van een aantal gedachten uit Magnalia Dei dat ons duidelijk heeft gemaakt.
N.a.v. H. Bavinck, Magnalia Dei. Onderwijzing in de christelijke religie naar gereformeerde belijdenis, Aspekt, Soesterberg 2014; ISBN 978-9461535818; pb. 659 pp., prijs € 29,95.
Gedachten bij de heruitgave van Bavincks Magnalia Dei
Inleiding
De laatste decennia zijn meerdere dogmatieken verschenen. Breed aandacht trok Het Christelijk geloof (1973) van dr. H. Berkhof. Daaruit bleek dat Berkhof die als confessioneel theoloog was begonnen, de dogma’s van de Drie-eenheid en de tweenaturenleer niet voor zijn rekening kon nemen. De Bijbel is voor hem de schrif-telijke vastlegging van gebeurtenissen en interpretaties van die gebeurtenissen. De bijbelse getuigenissen zijn reacties op geloofs-ontmoetingen met de God van Israël en de Heere Jezus Christus.
Voor Berkhof is het verband tussen de Bijbel en Gods openbaring dan ook indirect, zoals ook het gezag van de Schrift voor hem indirect is. Schepping en zonde vallen voor Berkhof niet samen, maar een staat van rechtheid en een historische zondeval hebben geen plaats in zijn theologie.
Berkhof ontkent niet dat er Bijbelteksten zijn die spreken over een eeuwige rampzaligheid. Omdat hij niet van de eenheid van het bijbelse getuigenis uitgaat, meent hij dat deze teksten uiteindelijk in het licht moeten gelezen worden van Gods liefde die allen omvat. Duidelijk is dat Berkhof heel andere wegen bewandelt dan de gere-formeerde theologie weerspiegelt in de belijdenisgeschriften.
De christelijke gereformeerde hoogleraren J. van Genderen en W.H. Velema schreven een Beknopte Gereformeerde Dogmatiek (1992). In tegenstelling tot Berkhof vinden we hier klassieke gelui-den over God en de Heere Jezus Christus, over de Schrift en haar gezag. De auteurs betuigen dat wij sober en ingetogen moeten spreken over de eeuwige rampzaligheid, maar dat er geen grond is voor de gedachte van Berkouwer dat wij alleen in aanraking komen met een ultimatieve dreiging die met de verkondiging onlosmakelijk is verbonden.
Al weer enkele jaren geleden (2012) verscheen de Christelijke Dogmatiek van dr. G. van den Brink en dr. C. van der Kooi. Van den Brink en Van der Kooi gaan niet mee met Berkhof in zijn kritiek op de Drie-eenheid en de tweenaturenleer. De betekenis van de heilsfeiten als historische realiteiten komt bij hen ook meer uit de verf.
Echter, als het gaat om de visie op de Schrift en op de aard van de theologie staan zij dichter bij Berkhof dan bij de klassiek gereformeerde theologie. Terwijl in de klassieke opvatting theologie het nadenken is van Gods gedachten zoals die in de Bijbel als Zijn Woord zijn geopenbaard, wordt in de Christelijke Dogmatiek theo-logie als nadenken over het christelijke geloof omschreven.
De Bijbel heeft in deze omschrijving geen plaats. Het uitgangspunt is de gelovige mens te laten zien dat de auteurs van de Christelijke Dogmatiek geen moeite hebben met de kantiaanse wending die het onmogelijk maakt om de Bijbel als rechtstreekse bron van Gods-kennis te zien. De consequentie van het volledig aanvaarden van de historisch kritische omgang met de Schrift blijkt uit een opmer-king dat God klein begonnen is als stamgod maar dat Hij uiteindelijk de Heer van hemel en aarde blijkt te zijn.
In de Christelijke Dogmatiek wordt op eenzelfde wijze als Berkhof en Berkouwer dat doen over de realiteit van de eeuwige straf ge-schreven. Dat heeft alles te maken met het feit dat Van den Brink en Van der Kooi evenals Berkouwer over God alleen in het kader van het verbond en Zijn genadige toewending tot de mens willen spreken.
Van een historische staat van rechtheid blijft in de Christelijke Dogmatiek niets over. De zondeleer wordt met de evolutiebiologie ge-combineerd. De zondeval betekent dat in het evolutionistisch proces de mens zich bewust werd van een goddelijke bestemming, maar daaraan niet wilde beantwoorden. Er was geen eerste mensenpaar van wie heel de mensheid afstamt en de consequentie van deze visie is dat ook de dood van de mens allereerst een natuurgegeven is.
Dat de mens de dood moet sterven als straf kan dan feitelijk alleen nog verstaan worden in de zin dat de mens geestelijke dood is en door de zonde van God vervreemd. Zeer zeker behoort dit aspect er ook bij. Echter wie de lichamelijke dood van de mens niet ziet als een gevolg van de historische zondeval doet geen recht aan wat de Schrift heel duidelijk zegt. Daarmee wordt een fundamenteel bijbels gegeven aangetast. Zonder het juiste zicht op de eerste Adam krijgen we geen juist zich op de laatste Adam, de Heere Jezus Christus.
Theologische verschuivingen in de gereformeerde gezindte
Opvallend is dat de Christelijke Dogmatiek niet alleen in de breed orthodoxe middenstroom van de PKN positief en in delen van de gereformeerde gezindte, die steeds verder van de gereformeerde belijdenis komen af te staan, ontvangen is maar ook in de breedte daarvan. Ik noem het positief getoonzette hoofdcommentaar in het RD en de waarderende bespreking voor de Reformatorische Omroep.
Veelal volstond men met hier en daar een kritische kanttekening te plaatsen zonder de benadering als zodanig onder fundamentele kritiek te stellen. De enige werkelijk kritische analyse binnen de ge-reformeerde gezindte was van de hand van ds. W. Visscher in De Saambinder. Deze wees ook op het feit dat de vragen van de toe-eigening van het heil nauwelijks een plaats hebben in de Chris-telijke Dogmatiek.
Terwijl de verschijning van Berkhofs Christelijk geloof tot kritische reacties leidden, is dat enige decennia later bij de Christelijke Dog-matiek nauwelijks het geval. De kritische reacties op Berkhof beperkten zich echt niet tot zijn godsleer en christologie, maar ook op die terreinen waar de Christelijke Dogmatiek eenzelfde soort geluid laat horen als het Christelijk geloof.
De ontvangst van de Christelijke Dogmatiek is een symptoom dat er binnen de gereformeerde gezindte theologische verschuivingen plaatsvinden. Ook de toenemende waardering voor de ethische theologie is een symptoom van een veranderend theologisch kli-maat. Ten slotte wijs ik erop dat niet-gereformeerde theologen steeds meer als gidsfiguren worden aangeprezen. Ik denk bijvoor-beeld aan Keller, Lewis en Bonhoeffer.
Nu wil ik niet graag beweren dat wij van niet-gereformeerde theologen en denkers niets kunnen leren. Van de een geldt dat dan weer meer dan van de ander. Laten wij echter als gids, theologen en denkers nemen, die volledig vasthouden aan de Bijbel als het Woord van God en de enige en uiteindelijke bron van Godskennis, aan de zondeval als een historisch feit, aan de realiteit van de toekomende toorn, aan de verzoening door voldoening en de noodzaak van een beleefd geloof en bekering die blijkt in een godzalige levenswandel die allereerst in teken staat van pelgrim-schap en vervolgens van het rentmeesterschap.
Dit zijn trouwens noties die niet eens specifiek gereformeerd zijn maar klassiek christelijk. De gereformeerde theologie zoals die vanuit de belijdenisgeschriften tot ons komt, mogen we als de diepste samenvatting van de bijbelse boodschap zien. Daarin wordt volledig recht gedaan aan het bijbelse getuigenis dat de Drie-enige God de God is van volkomen zaligheid.
De blijvende betekenis van Bavinck als dogmaticus
Herman Bavinck is in de eerste plaats bekend door zijn vierdelige Gereformeerde Dogmatiek. Het eerste deel verscheen in 1895 en het vierde in 1901. Een tweede herziene en uitgebreide druk zag tussen 1906 en 1911 het licht. Bij Bavincks leven kwam in 1918 nog een derde ongewijzigde druk uit. De Gereformeerde Dogmatiek is een standaardwerk dat allereerst voor theologen is geschreven. Zowel binnen als buiten eigen kring maakte dit werk diepe indruk.
Bavinck kon niet verweten worden dat hij niet grondig van de visie van andersdenkenden had kennis genomen. Bavincks Gerefor-meerde Dogmatiek blijft een ongeëvenaarde bron door de combi-natie van de grote kennis van de theologie en de geschiedenis van de theologie en de hartelijk verbondheid aan de gereformeerde belijdenis die niet in de laatste plaats blijkt uit de aanvaarding van de Bijbel als enige bron en norm van Godskennis.
Minder bekend is het feit dat Bavinck ook een beknopte gerefor-meerde dogmatiek schreef met de titel Magnalia Dei (Latijn voor: de grote werken van God). Deze kwam in 1907 uit. Door het gebruik van Latijnse en Griekse vaktermen is de toegankelijkheid van de Gereformeerde Dogmatiek voor hen die de klassieke talen niet beheersen, minder groot. Daarnaast is dit werk wel heel omvangrijk.
Als korte dogmatiek is deze ook nu nog voor de geïnteresseerde lezer zeer toegankelijk. Daarom is het verheugend dat uitgeverij Aspekt in 2014 een fotomechanische herdruk verzorgde. Het is ook opmerkelijk, want deze uitgeverij heeft niet een fonds met een specifiek christelijk karakter. Ik kan niet nalaten de uitgever te prijzen voor deze publicatie.
Evenals bij zijn Gereformeerde Dogmatiek het geval is, valt ook in Magnalia Dei op dat Bavinck de loci van de dogmatiek uiteenzet aan de hand van tal van Bijbelteksten. Dat is een duidelijk verschil met zowel het Christelijk Geloof van Berkhof en de Christelijke Dogmatiek van Van den Brink en Van der Kooi. Het verschil in visie op het karakter van theologie en de aard van het Schriftgezag blijkt op dit punt heel concreet.
Bavinck is een van de voormannen van het Nederlandse neocal-vinisme. De beweging die het calvinisme in rapport wilde brengen met de eigen tijd. Een verschilpunt met het klassieke calvinisme is dat het cultuurmandaat een zekere en soms zelfs behoorlijke zelfstandigheid krijgt. Bavincks neocalvinisme is in zijn vierdelige Gereformeerde Dogmatiek zichtbaar in zijn uiteenzetting over het beeld van God. Ook in de cultuurontwikkeling blijkt Bavinck iets te zien van een herstel van het beeld van God.
In Magnalia Dei, een werk dat ik eerlijk gezegd onlangs pas voor het eerst heb gelezen, is deze neocalvinistische trek niet tot nau-welijks aanwijsbaar. Meer nog dan bij het lezen van de Gerefor-meerde Dogmatiek viel mij hier het bevindelijke karakter van Bavincks theologie op.
De juistheid van constatering dat Bavincks theologie blijvend is gestempeld door de godsvrucht en sobere levensstijl van de Afscheiding blijkt hier. De verwereldlijking in levensstijl maakte dat hij zich aan het einde van zijn leven niet meer geheel thuis voelde in de kring waarvan hij jarenlang een van de beeldbepalende figuren was geweest.
Bavinck was een breed en synthetisch figuur. Dat was zijn kracht. Het was soms ook zijn zwakte. Echter wie Magnalia Dei leest, moet ook met eigen ogen constateren hoezeer Bavinck een gerefor-meerd theoloog was voor wie theologie in dienst stond van de kerk en van de verborgen omgang met God.
Bij alle winst die de Reformatie heeft gebracht zag Bavinck het als een schaduwzijde van dat de zichtbare eenheid van de Kerk in het Westen werd verbroken. Voor Bavinck was evenals voor zijn Ame-rikaanse tijdgenoot en geestverwant B.B. Warfield de gerefor-meerde theologie de diepste samenvatting van de bijbelse boodschap is en dat de presbyteriaanse vorm van kerkregering de vorm die het meest recht doet aan de nieuwtestamentische Schriftgegevens over de ordening van het kerkelijke leven.
Hij wist ook dat wij de Kerk van Christus niet tot één zichtbare verschijningsvorm mogen beperken. Een dergelijke houding doet tekort aan de katholiciteit van het christendom en van de Kerk. Vooral ook was hij ervan overtuigd dat alle kinderen Gods – van welke richting zij ook zijn – weten van hen uit genade geschonken toegang tot God door Jezus Christus. Zo kon hij zeggen dat elk kind van God in ieder geval op zijn knieën een calvinist. Daarmee bedoelde hij dat iemand geestelijk leven meer in overeenstemming met de Schrift kan zijn dan zijn dogmatische inzichten zouden doen vermoeden.
Grondlijnen van Magnalia Dei
Bavincks kijk op de aard van de theologie en zijn overtuiging dat wij de Bijbel als Gods stem dienen te horen, kwamen reeds ter sprake. Wanneer Bavinck over de schepping spreekt, is duidelijk dat ook hij wist van vragen die nog altijd spelen. Hoe verhoudt zich het bijbelse scheppingsgetuigenis met de zienswijze van de evolutie?
Bavincks constatering dat de evolutieleer geen verklaring kan geven voor zedelijk bewustzijn, rede, taal en godsdienst is nog altijd van kracht. In de historische tijd valt op dit punt geen ontwikkeling waar te nemen. Alles wat men daarover zegt, is hypothese en geen feit. Menigeen beseft dat al te weinig.
Bavincks besef van de beperktheid van onze kennis klinkt door in zijn opmerking dat het niet eenvoudig is een voorstelling te vormen van de aard van de dagen van de scheppingsweek. Hij spreekt van werkdagen van God. Het wezenlijke verschil tussen mens en dier dat in het Schriftgetuigenis over de schepping onderstreept wordt, blijkt in de praktijk. Wetenschap en Schrift verschillen niet in de zienswijze dat tenslotte als laatste de mens zijn intrede in de werkelijkheid en de geschiedenis doet.
Dat het paradijs een werkelijke plaats is geweest en Adam en Eva het eerste mensenpaar, leidt voor Bavinck geen twijfel. Dat geldt ook voor de dood van de mens en dat niet alleen in religieus-ethische zin maar ook als lichamelijke dood. Wel merkt Bavinck terecht op dat Adam vóór de zondeval slechts een voorlopige onsterfelijkheid bezat. Slechts als hij God zou gehoorzamen, zou de dood niet intreden.
Bavinck gaat van de historische realiteit van wat ons in Genesis wordt meegedeeld uit en dan niet alleen met betrekking tot de geschiedenis van de aartsvaderen, maar ook als het gaat om de eerste helft van Genesis. Van een evolutionistische kijk op de ontwikkeling van de godsdienst van Israël vinden we bij hem geen spoor. Dat Christus reeds in het paradijs begon met het vergaderen van Zijn kerk en daarmee doorging via Seth, Noach, Abraham enz. aanvaardt hij als een historische werkelijkheid.
De vergadering en bewaring van Gods kerk is te danken aan Gods verbond van genade. Wie Magnalia Dei leest, bemerkt dat Bavinck het verbond van genade en de eeuwige verkiezing van God nauw met elkaar verbindt. Hij stelt dat als deze twee van elkaar worden losgemaakt, het verbond van genade weer in een werkverbond overgaat.
Het verbond van genade verbindt hij overigens niet alleen met de verkiezing maar met de gehele raad van God. Als het gaat om de verschijning van het verbond moet opgemerkt worden dat wij in het verbond en toch niet van het verbond kunnen zijn. We mogen echter niet afdoen aan de norm dat verschijning en wezen van het verbond aan elkaar behoren te beantwoorden.
Mij viel nog eens op hoezeer ds. I Kievit in zijn boekje Tweeërlei kinderen des verbonds dezelfde tonen aanslaat als Bavinck. Als wij deze lijn volgen, blijven wij voor heilloze tegenstellingen bewaard en blijft het genadeverbond echt een genadeverbond.
Dat de eeuwen door mensen zalig worden en God als de God van volkomen zaligheid kennen en roemen is enkel en alleen te danken aan het feit dat God krachtens het genadeverbond de Onveranderlijke en Getrouwe is. Op deze wijze kan heel positief over de nauwe verbinding van het verbond van genade, de verkiezing tot zaligheid worden en de volharding van de heiligen worden gesproken.
Uitvoerig komt in Magnalia Dei de orde des heils ter sprake. Bavinck onderscheidt drie groepen weldaden. Allereerst zijn er de weldaden die de mens voorbereiden en inleiden tot het genade-verbond. Dan moeten we denken aan roeping, wedergeboorte in engere zin, geloof en bekering.
Een tweede groep omvat de zegeningen die de staat of relatie van de mens ten opzichte van God veranderen. Dan gaat het om rechtvaardiging, aanneming tot kinderen, vergeving van zonden en het getuigenis van Gods Geest. Er is een derde groep die de weldaden bevat die de toestand van de mens veranderen. Dan gaat het om wedergeboorte in ruimere zin, voortgaande bekering en wandelen door de Heilige Geest.
Het onderscheid tussen wedergeboorte in engere en ruimere zin is wel eens als scholastisch en daarmee onbijbels gekarakteriseerd. Duidelijk is dat Bavinck er geen moeite mee had en dat terecht. In de Schrift komen we wedergeboorte vooral en als woord naar ik meen zelfs uitsluitend tegen met betrekking tot het begin van het geestelijke leven. Daarnaast leert de Schrift dat wij ons leven lang naar het beeld van Christus moeten worden vernieuwd. Gebruiken we voor beide zaken het woord ‘wedergeboorte’ dan is het onderscheid tussen wedergeboorte in engere en ruimere zin onontkoombaar.
Sprekend over de roeping beklemtoont Bavinck dat in de prediking van het Evangelie tot uiting komt dat God de zaligheid van de zondaar zoekt. De roeping is welgemeend. Echter als een mens luistert naar Gods roepstem is dat niet zijn verdienste. Aansluitend bij Augustinus heeft de gereformeerde theologie daarom over uit-wendige en inwendige roeping gesproken. Dat doet ook Bavinck. Daarmee wordt niets afgedaan aan de kracht en ernst van de prediking van het Evangelie, maar wordt wel onderstreept dat alleen de Heilige Geest het geloof in het hart kan ontsteken.
Wanneer Bavinck over het geloof spreekt, onderscheidt hij het historische en het zaligmakende geloof. Ook daarin blijft hij actueel. Het gaat niet om de aanduidingen als zodanig, maar wel om het besef dat niet alle geloof het geloof is dat ons in de zaligheid doet delen. Geloof is het aannemen van Christus in het gewaad van de Schrift.
Belangrijk is Bavincks gedachte dat wie Christus zoekt buiten Zijn Woord zijn eigen geest met Gods Geest gaat verwarren, maar dat wie het Woord meent te kunnen verstaan en te onderzoeken zonder de Geest, niet de levende Christus bestudeert maar een portret. Een waar geloof is een beleefd geloof en gaat gepaard met dagelijks bekering. Dan is er zowel droefheid naar God als vreugde in God.
Sober maar ook duidelijk spreekt Bavinck over het eindgericht en de verbanning van de goddelozen. Als wij spreken over de eeuwige straf, mogen wij ook weten dat God in rechtmatigheid oordeelt. Er is een verschil in ernst en mate van straf. In het nieuwe Jeruzalem is de gemeenschap met God volmaakt. Er is daar wel variëteit en afwisseling maar geen disharmonie. De harmonie van het lied van het Lam wordt door de veelheid van de stemmen verhoogd.
Als wij in cultureel opzicht de negentiende eeuw laten eindigen in 1914 is Bavinck voluit een negentiende-eeuws theoloog. Met Kohlbrugge is hij naar mijn diepe overtuiging de negentiende-eeuwse Nederlandse gereformeerde theoloog van wie wij het meest kunnen leren. Ik hoop dat deze korte weergave van een aantal gedachten uit Magnalia Dei dat ons duidelijk heeft gemaakt.
N.a.v. H. Bavinck, Magnalia Dei. Onderwijzing in de christelijke religie naar gereformeerde belijdenis, Aspekt, Soesterberg 2014; ISBN 978-9461535818; pb. 659 pp., prijs € 29,95.
Re: Wat is/zijn je laatste/nieuwste aanwinst(en)? [8]
Ik heb persoonlijk niet de behoefte om me heel erg te verdiepen in schrijvers als dr. Berkhof, Tim Keller of de paus, maar ik merk wel duidelijk dat er panelen aan het schuiven zijn in het vanouds zo vast omlijnde Gereformeerde belijden.
© -DIA- 33.630 || ©Dianthus »since 03.10.2008«
-
Dodo
- Berichten: 5833
- Lid geworden op: 15 jun 2013, 15:40
- Locatie: dodo.refoforum@gmail.com
Re: Wat is/zijn je laatste/nieuwste aanwinst(en)? [8]
Ik zag een filmpje op facebook. Zag er indrukwekkend uit.JolandaOudshoorn schreef:ruim 300 waxine ledlamppjes.
Na aanleiding van de actie "Uur van Licht".
Re: Wat is/zijn je laatste/nieuwste aanwinst(en)? [8]
Ik wil geen spelbreker zijn... Toch zien we mensen steeds meer een vorm van protest die zich uit in uiterlijke dingen.Dodo schreef:Ik zag een filmpje op facebook. Zag er indrukwekkend uit.JolandaOudshoorn schreef:ruim 300 waxine ledlamppjes.
Na aanleiding van de actie "Uur van Licht".
Een getuigenis zo je wilt.
Toch geloof ik niet dat dit de manier is die het beste is. Moet ik weer sorry zeggen als ik denk dat het beter zou zijn
als ieder persoonlijk, overheid en onderdaan zich terugtrokken in de niet zichtbare binnenkamer. Ik denk, nee, weet
dat dit veel beter was dan dit uiterlijke vertoon. De kracht ligt immers niet in uiterlijk vertoon? Het zou meer vruchten
geven als we massaal, ieder en persoonlijk, in de binnenkamer vluchten en ons voor God verootmoedigden.
Vrome woorden... Ja ik weet het ook wel. Maar toch, zijn we zo op de goede weg?
Tegenwerping: Maar dan ziet de wereld het niet!
Tegenvraag: Zou dat echt onopgemerkt blijven als het oprecht mocht zijn?
© -DIA- 33.630 || ©Dianthus »since 03.10.2008«
Re: Wat is/zijn je laatste/nieuwste aanwinst(en)? [8]
Dat wordt opgemerkt!
Het gebed eens rechtvaardige vermag veel.
Het gebed eens rechtvaardige vermag veel.
Re: Wat is/zijn je laatste/nieuwste aanwinst(en)? [8]
DIA het is bid EN werkt! Juist opkomen voor het leven is in de binnenkamer, op de kansel, maar ook in het dagelijkse leven. Moord op ongeboren kinderen mag NOOIT gewoon gevonden worden. Dat is precies waar ds Sonnevelt bang voor is. Laten de Refo's maar eens een dag vrij nemen en naar de Mars voor het leven gaan in Den Haag, en stilzwijgend door de stad lopen. (Ik denk dat de gemiddelde Refo in Rijssen pas wakker wordt, op het moment dat men besluit om naast een kerk een abortuskliniek te openen. Dan komen er handtekeningen lijsten, dan komen de kerkenraden in actie, dan gaat de voorzitter van de kerkenraad naar de gemeenteraad om in het openbaar te spreken. Dan is het hek van de dam.)-DIA- schreef: Ik wil geen spelbreker zijn... Toch zien we mensen steeds meer een vorm van protest die zich uit in uiterlijke dingen.
Een getuigenis zo je wilt.
Toch geloof ik niet dat dit de manier is die het beste is. Moet ik weer sorry zeggen als ik denk dat het beter zou zijn
als ieder persoonlijk, overheid en onderdaan zich terugtrokken in de niet zichtbare binnenkamer. Ik denk, nee, weet
dat dit veel beter was dan dit uiterlijke vertoon. De kracht ligt immers niet in uiterlijk vertoon? Het zou meer vruchten
geven als we massaal, ieder en persoonlijk, in de binnenkamer vluchten en ons voor God verootmoedigden.
Vrome woorden... Ja ik weet het ook wel. Maar toch, zijn we zo op de goede weg?
Tegenwerping: Maar dan ziet de wereld het niet!
Tegenvraag: Zou dat echt onopgemerkt blijven als het oprecht mocht zijn?
Bid EN werkt (dat wordt toch ook gedaan als dat duivelse feest weer in de buurt van Rijssen wordt gehouden?)
Re: Wat is/zijn je laatste/nieuwste aanwinst(en)? [8]
Je hoeft die twee dingen niet tegen elkaar weg te strepen, DIA. Een dergelijke actie om op een vriendelijke manier aandacht te vragen voor 30.000 moorden, is heel goed te combineren met een vurig gebed in de binnenkamer.
-
Curatorium
- Berichten: 1564
- Lid geworden op: 17 apr 2012, 17:47
Re: Wat is/zijn je laatste/nieuwste aanwinst(en)? [8]
Het is bid én werkt. De kracht ligt zeker in gebed, maar gebed gecombineerd met uiterlijk protest is toch ook niet verkeerd? Waar in de Bijbel lezen we teksten dat we in de leunstoel moeten bidden en vervolgens niet de straten op mogen om het waar te maken?-DIA- schreef: Ik wil geen spelbreker zijn... Toch zien we mensen steeds meer een vorm van protest die zich uit in uiterlijke dingen.
Een getuigenis zo je wilt.
Toch geloof ik niet dat dit de manier is die het beste is. Moet ik weer sorry zeggen als ik denk dat het beter zou zijn
als ieder persoonlijk, overheid en onderdaan zich terugtrokken in de niet zichtbare binnenkamer. Ik denk, nee, weet
dat dit veel beter was dan dit uiterlijke vertoon. De kracht ligt immers niet in uiterlijk vertoon? Het zou meer vruchten
geven als we massaal, ieder en persoonlijk, in de binnenkamer vluchten en ons voor God verootmoedigden.
Vrome woorden... Ja ik weet het ook wel. Maar toch, zijn we zo op de goede weg?
Re: Wat is/zijn je laatste/nieuwste aanwinst(en)? [8]
Kaarsjes branden... het doet me altijd denken aan de Roomse kerk. Ook mensen die niet-gelovig zeggen te zijn. Ze branden kaarsjes... Waarom? Voor wie? Heeft iemand daar iets wezenlijks aan? Ik zie het meer als iets wat ontstaat als een vervanging van de verlaten geestelijke zaken als het geloof in God. De mens blijft religieus, en daardoor ontstaan rituelen. Een daarvan lijkt me ook het branden van kaarsjes of andere symbolische handelingen of wat ook.
Ik moet stoppen de bel gaat!
Ik moet stoppen de bel gaat!
© -DIA- 33.630 || ©Dianthus »since 03.10.2008«
Re: Wat is/zijn je laatste/nieuwste aanwinst(en)? [8]
Ik vind het nu niet zo verstandig wat je doet, DIA. Door christelijke partijen en organisaties wordt op deze manier aandacht gevraagd voor 30.000 verschrikkelijke moorden die onder het mom van beschaving jaarlijks plaatsvinden.-DIA- schreef:Kaarsjes branden... het doet me altijd denken aan de Roomse kerk. Ook mensen die niet-gelovig zeggen te zijn. Ze branden kaarsjes... Waarom? Voor wie? Heeft iemand daar iets wezenlijks aan? Ik zie het meer als iets wat ontstaat als een vervanging van de verlaten geestelijke zaken als het geloof in God. De mens blijft religieus, en daardoor ontstaan rituelen. Een daarvan lijkt me ook het branden van kaarsjes of andere symbolische handelingen of wat ook.
Ik moet stoppen de bel gaat!
Dan vind ik het niet gepast om te gaan afgeven op de gebruikte symbolen en methode. Prima als je het zelf op die manier niet zou doen, maar nu gaat het om de abortussen.
Re: Wat is/zijn je laatste/nieuwste aanwinst(en)? [8]
Toch zie ik er iets in wat van een niet-christelijke, heidense of roomse afkomst schijnt te zijn. Sorry dan. Ik schijn niet meer alles te snappen van de moderne tijd en de moderne godsdienstige uitingen. Het is voor mij iets van deze tijd, iets waar wij ons als Gereformeerde gezindte altijd verre van hebben gehouden. Ik wil ook niet zeggen over de goede bedoelingen, maar over de uiting van dit "gedoe", dat volgens nergens inhoudelijk op slaat.eilander schreef:Ik vind het nu niet zo verstandig wat je doet, DIA. Door christelijke partijen en organisaties wordt op deze manier aandacht gevraagd voor 30.000 verschrikkelijke moorden die onder het mom van beschaving jaarlijks plaatsvinden.-DIA- schreef:Kaarsjes branden... het doet me altijd denken aan de Roomse kerk. Ook mensen die niet-gelovig zeggen te zijn. Ze branden kaarsjes... Waarom? Voor wie? Heeft iemand daar iets wezenlijks aan? Ik zie het meer als iets wat ontstaat als een vervanging van de verlaten geestelijke zaken als het geloof in God. De mens blijft religieus, en daardoor ontstaan rituelen. Een daarvan lijkt me ook het branden van kaarsjes of andere symbolische handelingen of wat ook.
Ik moet stoppen de bel gaat!
Dan vind ik het niet gepast om te gaan afgeven op de gebruikte symbolen en methode. Prima als je het zelf op die manier niet zou doen, maar nu gaat het om de abortussen.
Moeten we dan als achterlijke orthodoxe gereformeerden nu een inhaalslag leveren op dit gebied, zoals al op zoveel gebieden. Sorry, duizendmaal sorry! dat ik niet zo opgevoed ben met lichtjes ceremoniën en kerstboompjes met trompetgeschal. Ik weet ook niet hoe ik dat moet uitleggen of verklaren. Ik zag het, om maar, wat te noemen dr. Steenblok, ds. Fraanje, ds. Joh. van der Poel, Pleun Klein enz. nooit doen. Nogmaals sorry dan!
© -DIA- 33.630 || ©Dianthus »since 03.10.2008«
-
JolandaOudshoorn
- Berichten: 11271
- Lid geworden op: 15 mar 2006, 20:53
- Locatie: Groot Ammers
Re: Wat is/zijn je laatste/nieuwste aanwinst(en)? [8]
Als je excuses oprecht zijn: aanvaard. Wat doet het pijn om te merken dat al die 30.000 levens minder belangrijk zijn dan het wel of niet aansteken van een kaarsje. Zoals al gezegd werd: 30.000 levens vermoord onder het mom van beschaving. Omdat men weigert het als leven te zien. Om de God van het Leven af te wijzen, Zijn maaksel plan te vernietigen. En wat doet de vrome refo? Het zwijgend accepteren, omdat hier tegen in opstand komen te "modern" zou zijn. Ik ga steeds meer voelen wat profeten als Jesaja en Jeremia voelden. Ze riepen, ze waarschuwden, ze schuwden geen middelen om dingen te verhelderen, maar de wereld en de godsdienst wuifde het wet, lachten ze uit, veroordeelden ze en spotte met ze.-DIA- schreef:
Toch zie ik er iets in wat van een niet-christelijke, heidense of roomse afkomst schijnt te zijn. Sorry dan. Ik schijn niet meer alles te snappen van de moderne tijd en de moderne godsdienstige uitingen. Het is voor mij iets van deze tijd, iets waar wij ons als Gereformeerde gezindte altijd verre van hebben gehouden. Ik wil ook niet zeggen over de goede bedoelingen, maar over de uiting van dit "gedoe", dat volgens nergens inhoudelijk op slaat.
Moeten we dan als achterlijke orthodoxe gereformeerden nu een inhaalslag leveren op dit gebied, zoals al op zoveel gebieden. Sorry, duizendmaal sorry! dat ik niet zo opgevoed ben met lichtjes ceremoniën en kerstboompjes met trompetgeschal. Ik weet ook niet hoe ik dat moet uitleggen of verklaren. Ik zag het, om maar, wat te noemen dr. Steenblok, ds. Fraanje, ds. Joh. van der Poel, Pleun Klein enz. nooit doen. Nogmaals sorry dan!
Ik weet, mijn Verlosser leeft
Re: Wat is/zijn je laatste/nieuwste aanwinst(en)? [8]
Dat er wordt geageerd tegen de visie van @Dia in deze is uiteraard legitiem, maar schuif hem niet dergelijke verwijten in de schoenen. Dat slaat nergens op.
Re: Wat is/zijn je laatste/nieuwste aanwinst(en)? [8]
Maar je doet het wel.-DIA- schreef: Ik wil ook niet zeggen over de goede bedoelingen, maar over de uiting van dit "gedoe", dat volgens nergens inhoudelijk op slaat.
Je bent nu appels met peren aan het vergelijken en snap je niet wat het verschil is.-DIA- schreef: Moeten we dan als achterlijke orthodoxe gereformeerden nu een inhaalslag leveren op dit gebied, zoals al op zoveel gebieden. Sorry, duizendmaal sorry! dat ik niet zo opgevoed ben met lichtjes ceremoniën en kerstboompjes met trompetgeschal. Ik weet ook niet hoe ik dat moet uitleggen of verklaren. Ik zag het, om maar, wat te noemen dr. Steenblok, ds. Fraanje, ds. Joh. van der Poel, Pleun Klein enz. nooit doen. Nogmaals sorry dan!
En daarbij wil ik nog zeggen hoe kan jij deze namen noemen terwijl de tijd nu anders is. ds. Fraanje was ook van het type die overal op af ging en zijn stem liet horen als het Woord van de Heere in het geding was. Van ds Joh. vd Poel is bekend dat als er zaken in Ede gebeurden die regelrecht tegen het Woord ingingen, hij actie ondernam en naar de verantwoordelijk mensen toeging.
Of een voorbeeld wat wij in onze familie kring hebben gehoord. Dat een lid van de gemeente van ds Van der Poel in het ziekenhuis lag, er een chaos ontstond rond de familie. Ds ging erop af, hij herstelde de rust. Toen gebeurde het dat iemand op een zaal lag te vloeken en te schelden op ds. Van de Poel. Dominee wees hem terecht dat hij de naam van de Heere nog mocht misbruiken. Vervolgens is ds Vd Poel rechtstreeks naar de directeur van het ziekenhuis gegaan en heeft hem in het openbaar gewezen dat een mens inderdaad vloekwaardig is, maar dat het ziekenhuis er voor moet zorgen dat de naam van de Heere niet gelasterd mocht worden.