Preekstem

[Ad Anker]

Misschien al eens eerder opgemerkt. De 'bulderende' stem van ds. K. Veldman vind ik
niet het meest hinderlijke. Ik zou het totaal niet hinderlijk vinden zelfs.
Toch is er een ander punt in zijn prediking wat misschien ook wel eens wat aandacht
zou mogen hebben. Ds. Veldman staat ook beken als een 'scherp' prediker. En nu is het
goed als er 'scherp' wordt gepreekt. Maar wat ik bij ds. Veldman wel eens mis, is er
tegenover de prediking van strenge Wet niet zo duidelijk een verwijzing klinkt naar het
Evangelie.
We horen wel eens dat zeggen dat de verhouding Wet/Evangelie wel in balans moet
zijn. Niet louter de wet preken, maar ook de mogelijk om zalig te worden, en die Weg
aan te wijzen en voor te stellen van het behoud in Christus. En vooral: Hoe gaat dit in
de praktijk? Ik bedoel het bevindelijk leren van hoe een zondaar tot Christus komt.
Dat is voor mij wel eens een gemis.

PS Dit is geen 'aanval' op ds. Veldman, begrijp me goed. Het is slechts wat ik wel eens
constateer.

Ik weet niet of dit een 'handige' post is. Ik ben het ook niet zo met de inhoud van je post eens. Dat hij geen uitwijdingen heeft over de toeleidende weg, is bekend. (En ook terecht, zoals in de topics over het boek van ds. Kort genoegzaam is besproken) Hij is scherp in het aanwijzen dat alleen de bewuste rechtvaardiging in Christus houdbaar is voor de eeuwigheid. Al slaat hij de kleintjes niet weg, dat heb ik ook vaak genoeg van hem gehoord.

Misschien niet vaak genoeg gehoord...

Ik niet, of jij niet?

[-DIA-]

Misschien al eens eerder opgemerkt. De 'bulderende' stem van ds. K. Veldman vind ik
niet het meest hinderlijke. Ik zou het totaal niet hinderlijk vinden zelfs.
Toch is er een ander punt in zijn prediking wat misschien ook wel eens wat aandacht
zou mogen hebben. Ds. Veldman staat ook beken als een 'scherp' prediker. En nu is het
goed als er 'scherp' wordt gepreekt. Maar wat ik bij ds. Veldman wel eens mis, is er
tegenover de prediking van strenge Wet niet zo duidelijk een verwijzing klinkt naar het
Evangelie.
We horen wel eens dat zeggen dat de verhouding Wet/Evangelie wel in balans moet
zijn. Niet louter de wet preken, maar ook de mogelijk om zalig te worden, en die Weg
aan te wijzen en voor te stellen van het behoud in Christus. En vooral: Hoe gaat dit in
de praktijk? Ik bedoel het bevindelijk leren van hoe een zondaar tot Christus komt.
Dat is voor mij wel eens een gemis.

PS Dit is geen 'aanval' op ds. Veldman, begrijp me goed. Het is slechts wat ik wel eens
constateer.

Ik weet niet of dit een 'handige' post is. Ik ben het ook niet zo met de inhoud van je post eens. Dat hij geen uitwijdingen heeft over de toeleidende weg, is bekend. (En ook terecht, zoals in de topics over het boek van ds. Kort genoegzaam is besproken) Hij is scherp in het aanwijzen dat alleen de bewuste rechtvaardiging in Christus houdbaar is voor de eeuwigheid. Al slaat hij de kleintjes niet weg, dat heb ik ook vaak genoeg van hem gehoord.

Misschien niet vaak genoeg gehoord...

Ik niet, of jij niet?

Ik wellicht.. Hooguit stuk of 10 keer

[vlinder]

Dan gaan er wel een heleboel redenaars afvallen...

Er zijn ook redelijk wat redenaars met enig overgewicht, dus met afvallen is niks mis

Ik mis de Like-button....

[boontje]

Ik denk dat de preektoon een erfenis is uit de tijd dat een dominee nog zonder microfoon een kerk vol mensen moest 'beschreeuwen'. Dat vergt een compleet andere manier van spreken dan wanneer je met een klein groepje mensen bent. Mijn ervaring is dat ook in kerken met geluidsinstallatie de techniek nogal eens tekort schiet, of dat dominees vergeten in de microfoon te spreken. Een preektoon is niet aangenaam om naar te luisteren, maar het is nog veel vervelender als de helft van de kerkgangers de predikant onvoldoende kan verstaan.

[Mara]

drs. Jacobine Geel (een theologe) zei o.a. dit:
Wat is een preek? Volgens het woordenboek een leerrede of vermaning op gewichtige toon. Volgens iemand die het weten kan – een hoogleraar in de kanselwelsprekendheid – een instrument om "mensen vanuit hun eigen situatie in gesprek te brengen met de christelijke traditie in het algemeen en met de bijbel als bron van die traditie in het bijzonder". Dat klinkt al heel anders.

Technisch bekeken is de preek een bijzondere vorm van openbare rede. Het bijzondere zit hem in het uitgangspunt (een of meer bijbelgedeelten) en de context waarin deze toespraak wordt gehouden: een kerkelijke of godsdienstige gemeenschap. Dat dit meer is dan het lijkt, heeft te maken met het beoogde effect van de preek. Gevraagd naar de reden waarom ze nog altijd in de kerk komt, zei een vriendin ooit: "Om af te stemmen op een andere werkelijkheid." Als een kerkdienst daarvoor bedoeld is, en dat lijkt me niet onaannemelijk, vervult de preek daarin een functie. In een preek gaat het in dat geval om veel meer dan informeren en overtuigen. Een preek wil vervoeren, oproepen, uitdagen, troosten, ontroeren, de toehoorder op een ander en desnoods het verkeerde been zetten. Een preek toont deze wereld omgekeerd.

Om die andere werkelijkheid op te roepen bedient een preek zich van taal. De scheppende kracht van taal is groot, getuige alleen al de eerste bladzijde van de bijbel: "En God sprak: Er zij licht. En er was licht." Maar dergelijk bezielend taalgebruik is slechts weinigen aangeboren. De meesten moeten hiervoor veel en lang oefenen. Wie een preek wil schrijven, moet weten hoe hij of zij een verhaal opbouwt, moet leren variëren in woordkeus en zinslengte, beelden en voorbeelden leren gebruiken. De predikant is bovendien, als het goed is, een talenwonder. Niet alleen moet hij of zij thuis zijn in het bijbelse Grieks en Hebreeuws, ook de taal van het hart en van deze tijd moeten meer dan gemiddeld worden beheerst. In het andere geval ontaardt een preek al gauw in geesteloos houtjeshakken.

Eeuwenlang is de autoriteit van de predikant vrijwel onaangetast gebleven, en was zijn woord vooral eenrichtingsverkeer. Tot in de jaren vijftig van deze eeuw was de preek een verhaal dat nabesproken kon worden, maar dat nauwelijks werd tegengesproken. Dit betekent niet dat er geen tegenstemmen waren. Zo werd er gesputterd tegen de toon. (hier volgt een regel van een gedicht, het lijkt mij niet geschikt om dat hier over te nemen). Ook was er kritiek op de afstandelijkheid van veel predikanten. Vanaf hun hoge kansels hielden zij "kunstig saamgezette preken", zonder acht te slaan op de reactie – of het uitblijven daarvan – bij de hoorders. Predikanten moesten uit hun 'houten broek' stappen en in het leven treden, vond een schrijfster in de vorige eeuw. Maar er waren twee wereldoorlogen voor nodig eer het zover was.

Tot zover.
Er is dus wel degelijk e.e.a. veranderd in het preken.

[Eppo Gremdaat]

Ik was ooit lid van een Jonge Kerk-kring die onder leiding van nu wijlen Ds C.A. Korevaar bijenkwam.
Ds had van tijd tot tijd `geen zin`om de preek te maken. Dat moesten wij als kringleden maar doen. Hij gaf wel de tekst op en zei `gaan jullie je gang maar, en schrijf jullie gedachten op`. Natuurlijk had de predikant zijn preek al klaar, maar vroeg ons hoe ònze gedachten over de tekst waren en die gedachten - al dan niet van commentaar voorzien - schreef de predikant weer op en zondags hoorden we het `resultaat`tijdens de kerkdienst terug. Ook de te zingen liederen waren door ons uitgekozen.
Heel leerzaam was dat allemaal en ik denk er nog vaak met genoegen aan terug.
En de preekstem van deze sympathieke predkant (vorig jaar op 96jarige leeftijd overleden)was zò, dat je a.h.w. aan zijn lippen hing. Niks gemaakts was er bij.

[Luther]

Ik snap het verschil tussen de normale stem en de preekstem nog steeds niet echt.
Er zijn ouderling-voorlezers die op een bepaalde dreun (misschien met het idee dat dat eerbiedig is) een bijbelgedeelte voorlezen en daarna met hun gewone stem zeggen: Tot zover deze Schriftlezing. Sorry, het werkt vooral op mijn lachspieren.

[Hendrikus]

Ik snap het verschil tussen de normale stem en de preekstem nog steeds niet echt.
Er zijn ouderling-voorlezers die op een bepaalde dreun (misschien met het idee dat dat eerbiedig is) een bijbelgedeelte voorlezen en daarna met hun gewone stem zeggen: Tot zover deze Schriftlezing. Sorry, het werkt vooral op mijn lachspieren.

Dat maak je soms ook mee bij mensen die thuis hardop bidden of uit de Bijbel lezen en dan ineens een heel andere stem opzetten.
Doe nou maar gewoon, denk ik dan...

[Eppo Gremdaat]

M.i. is het verschil dat het `vroom`moet klinken.
Doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg.
Ik herinner me ook wijlen Ds Piet Lugtigheid (Den Haag) die vaak voor de radio preekte. Deze predikant was evangelisatiepredikant en als deze een radiodienst leidde en je wist niet wie de dienst leidde(je had niet in het programmablad gekeken) dan schrok je van de banale stem (heee, joh, mot je luistere....). Tòch hing iedereen aan zijn lippen. Ik denk dat er nog wel (tweedehands) prekenbundels bestaan van deze `Haagse Spurgeon`.
En zo zijn er meer predikanten die in gewone taal met gewone woordkeus iets te zeggen hebben.
Men zegt dat wijlen Ds van der Poel uit Ede ook zo preekte. Of dat waar is weet ik niet.

[Nipo]

Onlangs hoor de ik een prediker uit één der (O)GG(N) die inhoudelijk veel moois had te vertellen, maar dat deed op zo'n ongelooflijk onnatuurlijke preektoon, dat ik er niet naar kon blijven luisteren. Schier alle klemtonen vielen verkeerd.... Verder zou ik hem graag een behandeling bij een KNO-arts willen aanbieden, want zó nasaal spreken kan niet goed zijn...

Maar wat ik eigenlijk erger vind, is een OGG-predikant die ik vorige week hoorde: zijn preektoon (die er echt wel was) was misschien nog best te genieten, maar wát hij zei: hij deed zijn best om zo Oud-Nederlandsch mogelijk te praten, zonder dat hij de grammatica van het hedendaags Nederlands machtig leek te zijn. De "allengskens" vlogen je om de oren, maar ik kreeg het gevoel dat hij zelf niet begreep waar hij het over had: allengske(s) is geen zelfstandig naamwoord, dominee! Praat dan maar gewoon, denk ik dan, en zorg voor wat inhoud.....

[sirdanilot]

Ik kan ook gewoon mijn aandacht er niet bijhouden als er sprake is van een 'preektoon'. Het werkt vervreemdend, leidt af en is gewoon niet bevordelijk voor de verstaanbaarheid.

De oorsprong van de preektoon is inderdaad het spreken voor een grote groep, zonder versterking, in een galmende kerk. Dan moet je laag en gedragen praten. Tegenwoordig hoeft dat dus niet meer !

In niet reformatorische kerken komt een preektoon bij een ouderling die de preek opleest overigens ook voor, hoor. 't Ging weer met moeite', zeggen we dan na afloop.

[MoesTuin]

Doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg is mijn motto in veel dingen.

Een dominee is een knecht in dienst van God

Dus misschien denken sommige Dominees dat ze hun stem hieraan moeten aanpassen?

ik weet het ook niet hoor.

Ik geloof zelf in een Streng maar Rechtvaardig, maar bovenal Liefdevol en Genadige God.

Je hoort al gauw of het een natuurlijke stem is , of een aangeleerde stem

Het leidt ook af.

Als de boodschap gewoon in normaal praten gebracht wordt, komt dit het beste over op de mensen.

Vind het ook storend als een dominee gaat stampen met zijn voet, of slaan met zijn hand op de preekstoel.

Maar goed....

Aparte eigenlijk om het in dit topic over te hebben

[-DIA-]

M.i. is het verschil dat het `vroom`moet klinken.
Doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg.
Ik herinner me ook wijlen Ds Piet Lugtigheid (Den Haag) die vaak voor de radio preekte. Deze predikant was evangelisatiepredikant en als deze een radiodienst leidde en je wist niet wie de dienst leidde(je had niet in het programmablad gekeken) dan schrok je van de banale stem (heee, joh, mot je luistere....). Tòch hing iedereen aan zijn lippen. Ik denk dat er nog wel (tweedehands) prekenbundels bestaan van deze `Haagse Spurgeon`.
En zo zijn er meer predikanten die in gewone taal met gewone woordkeus iets te zeggen hebben.
Men zegt dat wijlen Ds van der Poel uit Ede ook zo preekte. Of dat waar is weet ik niet.

Ja, hij preekte echt in een soort 'volkse taal', maar er waren er meer die dat deden. Denk eens aan de oude ds. J. Karens, hoe hij zich soms ook plat kon uitdrukken. Maar niet zo dat het iets afdeed van de ernst en de waarheid. Er staan trouwens wel enkele preken van ds. Joh. van der Poel online. Volgens mij op "de woeste weg" als ik me niet vergis.