Christelijke politiek - de overheid

[freek]

Het past misschien niet zozeer bij Theologie. Maar eigenlijk toch ook wel. Het is in elk geval bezinning waard.

Ik bedoel dit. Een groot deel van de achterban van dit forum zal waarschijnlijk op enigerlei wijze zich betrokken voelen bij de SGP. In elk geval: bij christelijke politiek. Officieel zien we onze visie verwoord in artikel 36, over het ambt van de overheid. Met name SGP-ers voegen daar nog de notie van 'theocratie' aan toe. Hoewel je steeds vaker hoort zeggen dat we beter deze term achterwege kunnen laten, en het bibliocratie of iets dergelijks moeten noemen, duikt hij toch regelmatig weer op. De laatste tijd heb ik hier best veel over nagedacht. Ik vind het een lastig punt en zal proberen uit te leggen waarom.

Wij als christenen weten uiteraard dat de norm van Gods eeuwige Woord, de beste norm is. Hieruit volgt 'automatisch' dat een samenleving die zich laat gezeggen door deze norm, gezegend zal worden. Niet zozeer 'uit verdienste', maar omdat Gods wil heilzaam is voor alle mensen. Met name in het Oude Testament legde God heel nadrukkelijk een claim op Zijn eigen volk. Israel behoorde Hem toe, en had zich verplicht zijn geboden te gehoorzamen. Israel was zelfs lange tijd in de meest letterlijke zin van het woord een theocratie (in de richteren-periode). Maar ook de tijd van de koningen kunnen we - denk ik - nog steeds zien als theocratie. In elk geval volgens onze huidige maatstaven.

In het Nieuwe Testament breekt een heel andere periode aan. De volgelingen van Jezus zijn in de minderheid en leven in een heidense samenleving. Toch worden ze door de apostel Paulus (maar ook door Petrus) opgeroepen de overheid onderdanig te zijn, respect te betonen, want ze is zelfs Gods dienares. Het gaat hier dus over een heidense overheid, die toch Gods dienares wordt genoemd. Van directe betrokkenheid bij de overheid, bij de politiek, dóór christenen lezen we nergens. Niet uitzonderlijk, want echt veel plaats voor de gewone man was er niet in het Romeine systeem, en al helemaal niet voor christenen. Die waren toch een beetje apart. Het lijkt me daarom vergezocht om de visie aan te hangen dat christenen zich maar beter niet met de politiek kunnen bemoeien, omdat de eerste christenen dat ook niet deden.

Maar, nu er wel ruimte is om als christen in de maatschappij actief te zijn - wat op zichzelf een voorrecht is - moeten we dan een soort Oudtestamentische situatie nastreven, waarin we de claim van Gods Woord a.h.w. op alle mensen leggen? Ofwel, uit de opmerking van Paulus over de overheid als Gods dienares afleiden dat de oveheid dús de taak heeft Gods woord tot meerdere erkenning te brengen, ja sterker nog: alles daaraan te onderwerpen? En zelfs, zoals artikel 36 zegt, alle valse godsdiensten uit moet roeien?

Ik denk dat we reëel moeten zijn: de meeste SGP-ers willen dit absoluut niet. De meesten geven er maar een draai aan: valse godsdiensten moet je uitroeien d.m.v evangelisatie of getuigenissen, of iets in die geest. Maar dat staat er niet... En dat zou de ongemakkelijke situatie opleveren van een overheid die aan het evangeliseren slaat. Dat moeten we ook niet hebben.

Kortom, ik vind dit best lastig. Moeten we als christenen wel zo pretentieus zijn om een soort van theocratie te willen vestigen. Of een maatschappij waarin Gods Woord zeggenschap heeft. Zou God misschien niet zélf daar voor zorgen. Op Zijn wijze?

Ben benieuwd hoe jullie hier tegenaan kijken.

[Marco]

Voor de Gereformeerde Kerken in Nederland en alle kerken die daarvan afstammen geldt:
De Generale Synode van Utrecht 1905 verwijderde op deze plaats de volgende woorden: „om te weren en uit te roeien alle afgoderij en valschen godsdienst, om het rijk van den antichrist te gronde te werpen”.
Ik denk inderdaad dat de onderbouwing van deze regel zwak is.

[Jongere]

En dat zou de ongemakkelijke situatie opleveren van een overheid die aan het evangeliseren slaat. Dat moeten we ook niet hebben.

Nee?

[freek]

En dat zou de ongemakkelijke situatie opleveren van een overheid die aan het evangeliseren slaat. Dat moeten we ook niet hebben.

Nee?

Nee, dat zie ik niet als een taak voor de overheid, maar voor de christelijke kerk(en) / gemeente(n).

[Tiberius]

Kortom, ik vind dit best lastig. Moeten we als christenen wel zo pretentieus zijn om een soort van theocratie te willen vestigen. Of een maatschappij waarin Gods Woord zeggenschap heeft. Zou God misschien niet zélf daar voor zorgen. Op Zijn wijze?

Dat laatste is geen goed argument, denk ik. Want onder dat motto hoef je als mens helemaal niets meer te doen.
Dan kan je alles wel laten lopen, want Gods raad wordt toch wel uitgevoerd. Nee, zo moet het niet.

Het gaat om dit gedeelte van artikel 36 van de NGB:

(...) En hun ambt is, niet alleen acht te nemen en te waken over de politie*, maar ook de hand te houden aan den heiligen kerkendienst; om te weren en uit te roeien alle afgoderij en valsen godsdienst, om het rijk van den antichrist te gronde te werpen, en het Koninkrijk van Jezus Christus te doen vorderen, het woord des Evangelies overal te doen prediken, opdat God van een iegelijk geëerd en gediend worde, gelijk Hij in Zijn Woord gebiedt. (...)

Het komt op mij wel over als een goede gedachte om alle afgoderij en valse godsdienst uit te roeien en om het rijk van den antichrist te gronde te werpen. In ieder geval uit het publieke domein. Waarom zouden we dat eruit knippen? Gerechtigheid verhoogt tenslotte een volk, maar de zonde is een schandvlek der natien. Ook de zonde van afgodendienst.

Misschien is de Bijbelse onderbouwing inderdaad wat dunnetjes (Psalm 82 en Jeremia 21 wordt naar verwezen), maar de gedachte is wel Bijbels. De koningen van Israel roeiden zo af en toe ook de afgodendienst uit en we lezen dat de Heere daar Zijn zegen aan verbond. Dat geldt zelfs voor Nineve (in het boek Jona).

[freek]

Kortom, ik vind dit best lastig. Moeten we als christenen wel zo pretentieus zijn om een soort van theocratie te willen vestigen. Of een maatschappij waarin Gods Woord zeggenschap heeft. Zou God misschien niet zélf daar voor zorgen. Op Zijn wijze?

Dat laatste is geen goed argument, denk ik. Want onder dat motto hoef je als mens helemaal niets meer te doen.
Dan kan je alles wel laten lopen, want Gods raad wordt toch wel uitgevoerd. Nee, zo moet het niet.

Daar heb je misschien wel gelijk in. Het is ook nog niet per se mijn mening. Ik vind het een lastig punt, vandaar dat ik dit topic geopend heb.

Het gaat om dit gedeelte van artikel 36 van de NGB:

(...) En hun ambt is, niet alleen acht te nemen en te waken over de politie*, maar ook de hand te houden aan den heiligen kerkendienst; om te weren en uit te roeien alle afgoderij en valsen godsdienst, om het rijk van den antichrist te gronde te werpen, en het Koninkrijk van Jezus Christus te doen vorderen, het woord des Evangelies overal te doen prediken, opdat God van een iegelijk geëerd en gediend worde, gelijk Hij in Zijn Woord gebiedt. (...)

Het komt op mij wel over als een goede gedachte om alle afgoderij en valse godsdienst uit te roeien en om het rijk van den antichrist te gronde te werpen. In ieder geval uit het publieke domein. Waarom zouden we dat eruit knippen? Gerechtigheid verhoogt tenslotte een volk, maar de zonde is een schandvlek der natien. Ook de zonde van afgodendienst.

Wel een goede gedachte. Maar als je een minderheidspositie inneemt? Dan kun je dat nauwelijks verwachten van de overheid.

Misschien is de Bijbelse onderbouwing inderdaad wat dunnetjes (Psalm 82 en Jeremia 21 wordt naar verwezen), maar de gedachte is wel Bijbels. De koningen van Israel roeiden zo af en toe ook de afgodendienst uit en we lezen dat de Heere daar Zijn zegen aan verbond. Dat geldt zelfs voor Nineve (in het boek Jona).

Maar is de onderbouwing niet voornamelijk gericht op het OT. De maatschappelijke omstandigheden waren in het NT toch zo ontzettend anders? En dat de koningen van Israel soms de afgoden uitroeiden, kwam dat niet voort uit de verplichtingen die het verbond tussen God en Israel met zich meebracht? Wij hebben als land/natie toch niet zo'n verbond? Kun je het dan één op één vergelijken?

[Brandende]

De kern van het theocratische denken is dat God de overheid geeft om de samenleving in goede banen te leiden (1 Petrus 2:13-17). De SGP definieert theocratische politiek als: het streven naar een bestel waarin de overheid zich laat leiden door het Woord van God.

De voorkeur van de SGP gaat uit naar een democratische rechtsstaat boven elk ander politiek stelsel en wel om de volgende redenen: "De democratische rechtsstaat heeft als voordeel boven andere stelsels dat het de mogelijkheid biedt om in de weg van debat en overreding, met principiële terzijdestelling van dwang en geweld als middelen om anderen te overtuigen, anderen te winnen voor inrichting van het publieke bestel volgens de richtlijnen van Gods Woord." Het gaat dus om een theocratie binnen een democratie.
Als je deze argumentatie bekijkt lijken er weinig overeenkomsten te zijn met artikel 36 NBG. Ik heb ook het idee dat de SGP haar standpunten min of meer om pragmatische redenen heeft ingenomen. Praktisch is het niet zomaar haalbaar om een theocratie te verwezenlijken, zeker niet binnen een democratie in onze tijd. De SGP wil echter ook niet zomaar het standpunt overboord gooien. Binnen deze uitleg valt het streven naar een theocratie onder de huidige politiek die nu door de SGP gevoerd wordt.

Een andere, actievere of dwangmatiger houding is niet gewenst volgens de SGP, en op pragmatische gronden is dat te begrijpen. Als het bestaansrecht nu al onder druk staat, zal dat zeker gebeuren als de SGP fundamentalistische trekken gaat vertonen. Dat stempel zul je zeker krijgen, als je van plan bent je wat letterlijker aan artikel 36 te gaan houden.

Maar, nu er wel ruimte is om als christen in de maatschappij actief te zijn - wat op zichzelf een voorrecht is - moeten we dan een soort Oudtestamentische situatie nastreven, waarin we de claim van Gods Woord a.h.w. op alle mensen leggen? Ofwel, uit de opmerking van Paulus over de overheid als Gods dienares afleiden dat de oveheid dús de taak heeft Gods woord tot meerdere erkenning te brengen, ja sterker nog: alles daaraan te onderwerpen? En zelfs, zoals artikel 36 zegt, alle valse godsdiensten uit moet roeien?

De huidige politieke situatie is het meest te vergelijken met die van het Nieuwe Testament. Een minderheid christenen die zich onderwerpt aan het gezag van een min of meer heidense overheid. Je ziet ook niet dat in het NT men de situatie van het OT nastreeft, omdat er praktisch geen mogelijkheid voor is. Je leeft nu eenmaal met een meerderheid heidenen. De christelijke opdracht is dan zeker om er zoveel mogelijk te bekeren tot het christendom, maar pas als een meerderheid christen zal zijn, zal er voldoende draagvlak zijn om een theocratie na te streven. Het gaat dus niet zozeer om het hoge doel dat je nastreeft, maar om de situatie waarin je geplaatst bent. Is er een theocratie, dus ook een meerderheid die zich onderwerpt aan het gezag ervan, dan is het te begrijpen dat getracht wordt om valse godsdiensten uit te roeien.

De SGP heeft dus zeker wel een punt als het gaat om een theocratie (misschien idd wel meer een bibliocratie) binnen een democratie. Pas als een meerderheid zich onderwerpt aan het gezag, kan beleid goed gevoerd worden. Dat zie je ook in het OT: als (de meerderheid van) het volk zich niet onderwierp aan Gods gezag, dan liep het volledig uit de hand en was er totaal geen sprake van een theocratie. Onderwierp de meerderheid zich wél aan het gezag, dan 'werkte' de theocratie weer wel.

[Tiberius]

Kortom, ik vind dit best lastig. Moeten we als christenen wel zo pretentieus zijn om een soort van theocratie te willen vestigen. Of een maatschappij waarin Gods Woord zeggenschap heeft. Zou God misschien niet zélf daar voor zorgen. Op Zijn wijze?

Dat laatste is geen goed argument, denk ik. Want onder dat motto hoef je als mens helemaal niets meer te doen.
Dan kan je alles wel laten lopen, want Gods raad wordt toch wel uitgevoerd. Nee, zo moet het niet.

Daar heb je misschien wel gelijk in. Het is ook nog niet per se mijn mening. Ik vind het een lastig punt, vandaar dat ik dit topic geopend heb.

Ik vind het ook lastig, maar niets doen lijkt me niet de voorgeschreven weg.

Het gaat om dit gedeelte van artikel 36 van de NGB:

(...) En hun ambt is, niet alleen acht te nemen en te waken over de politie*, maar ook de hand te houden aan den heiligen kerkendienst; om te weren en uit te roeien alle afgoderij en valsen godsdienst, om het rijk van den antichrist te gronde te werpen, en het Koninkrijk van Jezus Christus te doen vorderen, het woord des Evangelies overal te doen prediken, opdat God van een iegelijk geëerd en gediend worde, gelijk Hij in Zijn Woord gebiedt. (...)

Het komt op mij wel over als een goede gedachte om alle afgoderij en valse godsdienst uit te roeien en om het rijk van den antichrist te gronde te werpen. In ieder geval uit het publieke domein. Waarom zouden we dat eruit knippen? Gerechtigheid verhoogt tenslotte een volk, maar de zonde is een schandvlek der natien. Ook de zonde van afgodendienst.

Wel een goede gedachte. Maar als je een minderheidspositie inneemt? Dan kun je dat nauwelijks verwachten van de overheid.

Dat geldt ook bijvoorbeeld voor de zonde tegen het zevende gebod.
Daarin nemen we ook een minderheidspositie in. We kunnen ook nauwelijks verwachten van de overheid dat zij ten strijde trekt tegen homohuwelijken, ongehuwd samenwonen, etc.
Toch laten we dat ook in de Bijbel staan.

Misschien is de Bijbelse onderbouwing inderdaad wat dunnetjes (Psalm 82 en Jeremia 21 wordt naar verwezen), maar de gedachte is wel Bijbels. De koningen van Israel roeiden zo af en toe ook de afgodendienst uit en we lezen dat de Heere daar Zijn zegen aan verbond. Dat geldt zelfs voor Nineve (in het boek Jona).

Maar is de onderbouwing niet voornamelijk gericht op het OT. De maatschappelijke omstandigheden waren in het NT toch zo ontzettend anders? En dat de koningen van Israel soms de afgoden uitroeiden, kwam dat niet voort uit de verplichtingen die het verbond tussen God en Israel met zich meebracht? Wij hebben als land/natie toch niet zo'n verbond? Kun je het dan één op één vergelijken?

Niet één op één, maar het bevat zeker richtlijnen voor ons.

[Bert Mulder]

Ben ik het volmondig eens met artikel 36, zoals ik ook meen dat Guido de Bres het bedoeld heeft. En kan niet inzien, dat hij ooit een staatskerk in zijn visie had.

Beide de kerk en staat zijn soverein in eigen sfeer. En toch heeft ook de staat haar plichten aan beide tafels van Gods wet.

Hoewel hier terecht opgemerkt wordt, dat dat in de huidige samenleving beslist onmogelijk is. Zo zal de huidige overheid, als ze meenden art. 36 te volgen, de hele ger. gezindte opdoeken.

Is het natuurlijk zo, als we leren in Openbaring ook, dat de kerk in de wildernis vertoefd. En dat heeft beslist gevolgen voor de samenleving. De kerk (de vrouw) staat niet in het middelpunt van de samenleving. En dat wel, omdat ze altijd door de wereld (de draak) vervolgd wordt.

13 En toen de draak zag,22) dat hij op de aarde geworpen was, zo heeft hij de vrouw vervolgd, die het manneken gebaard had.
14 En der vrouwe zijn gegeven twee vleugelen eens23) groten arends, opdat zij zou vliegen in de woestijn, in haar plaats,24) alwaar zij gevoed wordt25) een tijd, en tijden,26) en een halven tijd, buiten het gezicht der slang.27)
15 En de slang wierp28) uit haar mond achter de vrouw water als een rivier, opdat hij haar door de rivier zou29) doen wegvoeren.
16 En de aarde kwam de vrouw te hulp, en de aarde opende haar mond, en verzwolg de rivier, welke de draak uit zijn mond had geworpen.
17 En de draak vergrimde op30) de vrouw, en ging heen om krijg te voeren tegen de overigen van31) haar zaad, die de geboden Gods bewaren, en de getuigenis van Jezus Christus hebben.
18 En ik stond op het zand der zee.32)

[Toeschouwer]

Het is heel goed als wij ons bezinnen op de overheid en art. 36 NGB.

Bert Mulder schreef: Is het natuurlijk zo, als we leren in Openbaring ook, dat de kerk in de wildernis vertoefd. Dat moeten wij goed in de gaten houden, als kerk zei de Heere Jezus al 'Gij zult in deze wereld verdrukt worden'.

Doordat wij meenden dat de kerk in de plaats van Israël was gekomen, meenden wij ook dat in deze bedeling wij als christenen moesten streven naar een theocratie.
Laten wij maar in Nederland blijven, dat is en zal steeds uitlopen op heilloze compromissen.
Het zou een zegen zijn voor land en volk als wij regeerders zouden hebben die wilden regeren volgens Bijbelse normen, maar dat is ons nooit beloofd. De Theocratie behoort bij Israël.

[freek]

Het is heel goed als wij ons bezinnen op de overheid en art. 36 NGB.

Bert Mulder schreef: Is het natuurlijk zo, als we leren in Openbaring ook, dat de kerk in de wildernis vertoefd. Dat moeten wij goed in de gaten houden, als kerk zei de Heere Jezus al 'Gij zult in deze wereld verdrukt worden'.

Doordat wij meenden dat de kerk in de plaats van Israël was gekomen, meenden wij ook dat in deze bedeling wij als christenen moesten streven naar een theocratie.
Laten wij maar in Nederland blijven, dat is en zal steeds uitlopen op heilloze compromissen.
Het zou een zegen zijn voor land en volk als wij regeerders zouden hebben die wilden regeren volgens Bijbelse normen, maar dat is ons nooit beloofd. De Theocratie behoort bij Israël.

Ja oke, theocratie behoorde bij Israël. Maar goed, wij wonen in Nederland, en we mogen ons niet terugtrekken in eigen stulpje, denk ik. Dus: ook onszelf beschikbaar stellen voor de maatschappij. En dan de vraag: hoe geef je dit vorm. Niet door theocratie, zeg jij, maar hoe dan?

[Toeschouwer]

freek,
Daniël was ook geroepen tot een hoog ambt in een door en door heidense omgeving, wij weten hoe hij getrouw bleef aan zijn God. Daar was natuurlijk geen democratie, maar toch op een of andere manier heeft hij zijn land en koning gediend met alles wat op zijn weg kwam maar toch bleef hij persoonlijk getrouw aan de Thora, terwijl hij met de Thora als regeerder weinig kon, hij kon echt niet de afgoden uitroeien. Hoe dat geweest is eten wij niet.

Zo kunnen wij ook tot een hoog ambt worden geroepen of bestuurder van een grote ondernemening. Je zult rechter zijn of geneesheer-directeer van een groot ziekenhuis, burgemeester of noem maar op. Dan zul je niet alles naar je hand kunnen zetten, maar wel in je functioneren als een Daniël kunnen zijn, die zijn persoonlijke band met God iedere dag nodig had.

Toch ons hoogste doel in deze bedeling is niet om hier het Koninkrijk van God manifest te maken, maar ons burgerschap zal in de hemel moeten zijn.