Interessant stuk in EW
https://www.ewmagazine.nl/buitenland/ne ... ampaign=EW
Kwam corona toch uit het lab? De Duitse geheime dienst denkt van wel.
De feiten: Duitse media onthullen geheim onderzoek dat lab-lektheorie corona ondersteunt
Wie zegt wat: van complottheorie naar realistisch scenario
EW's visie: verdenkingen voor lab-lek nemen toe, maar hard bewijs ontbreekt nog altijd
Verdere verdieping: hoe vind je de oorsprong van een pandemie?
Lees meer over de oorsprong van het virus
De feiten: Duitse media onthullen geheim onderzoek dat lab-lektheorie corona ondersteunt
Bron: Die Zeit, Süddeutsche Zeitung
De Duitse inlichtingendienst BND kreeg al in 202o het sterke vermoeden dat het coronavirus uit een laboratorium in de Chinese stad Wuhan is ontsnapt.
Dat zou het gevolg zijn geweest van onzorgvuldig handelen bij omstreden onderzoek dat erop is gericht om de eigenschappen van virussen in het laboratorium aan te passen om te observeren wat de effecten kunnen zijn, zogeheten gain-of-function onderzoek.
Duitse media onthulden afgelopen week dat de BND al vroeg in de pandemie eigen onderzoek deed naar de herkomst van het coronavirus en toen tot de conclusie kwam dat een lab-lek zeer waarschijnlijk was.
Ze vonden onder meer documenten waaruit zou blijken dat er in Wuhan al in een vroeg stadium veel kennis was over het virus. Hoe kon dat, als het een onbekend virus uit de natuur was?De BND meldde dat aan de regering van de Duitse bondskanselier Angela Merkel, maar de uitkomsten werden niet openbaar gemaakt. Mogelijk omdat het de Duitse evenknie van het RIVM, het Robert Koch Instituut, de theorie niet waarschijnijk achtte.
De BND is niet de enige inlichtingendienst die overtuigd raakte van een lab-lek. Ook in de Verenigde Staten kwamen diverse inlichtingendiensten van verscheidene ministeries tot die conclusie.
Een onderzoekscommissie van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO, onder wie de Nederlandse viroloog Marion Koopmans, deed in 2021 onderzoek in China en kwam toen tot de conclusie dat het virus hoogstwaarschijnlijk van vleermuizen was overgesprongen op dieren die werden verhandeld op een markt, en vervolgens op mensen.
Een lab-lek werd niet uitgesloten, maar wel als hoogst onwaarschijnlijk terzijde geschoven.
Wie zegt wat: van complottheorie naar realistisch scenario
Lothar Wieler, voormalig hoofd van Robert Koch Institut, het Duitse equivalent van het RIVM, zei in een interview met de Frankfurter Allgemeine Zeitung: ‘Gezien de huidige stand van kennis acht ik de laboratoriumtheorie waarschijnlijker.’
Viroloog Marion Koopmans op X: ‘”Het staat in de krant”, is niet het soort info waar ik mee werk. Als die data inderdaad credible zijn ben ik de eerste om een andere inschatting te maken.’
Richard Ebright, Amerikaans microbioloog en fel tegenstander van zogeheten gain-of-function-onderzoek: ‘Alle betrokken personen – niemand uitgezonderd – wisten begin 2020 dat SARS-CoV-2 waarschijnlijk via een incident in het kader van onderzoek bij mensen terecht is gekomen… Maar de meesten kozen ervoor om te liegen of te zwijgen.’
EW's visie: verdenkingen voor lab-lek nemen toe, maar hard bewijs ontbreekt nog altijd
Door: Redacteur Kennis Bram Hahn
De theorie dat het coronavirus uit een laboratorium in de Chinese stad Wuhan moet zijn ontsnapt, ligt op het eerste gezicht enorm voor de hand. Het laboratorium hield zich speciaal bezig met zeer gelijkende coronavirussen, die uitgerekend een paar kilometer verderop op een markt voor een uitbraak zorgden.
Ook deden Chinese overheden er vanaf het begin alles aan om de ernst van de situatie te bagatelliseren. Chinese wetenschappers waren volgens hun westerse collega’s wel snel met het delen van allerlei data over het virus, maar veel onderzoeksdata van oude en lopende onderzoeken werd tijdelijk off-line gehaald, wat deed vermoeden dat men iets te verbergen had.
Ook bleek dat medewerkers van het laboratorium het niet altijd even nauw namen met de veiligheidsvoorschriften. En er waren de geruchten dat nog voor de uitbraak op de markt van Wuhan al enkele medewerkers van het laboratorium ziek waren geworden.
Allemaal elementen die inlichtingendiensten en journalisten ertoe brachten de mogelijkheid dat het virus uit het lab was ontsnapt serieus te nemen.
Visie van China
China heeft die mogelijkheid altijd naar het rijk der fabelen verwezen, de Wereldgezondheidsorganisatie kwam na een moeizaam verlopen onderzoek ter plekke tot de conclusie dat een natuurlijke oorsprong verreweg de meest plausibele verklaring was.
Probleem was wel dat die onderzoekscommissie geheel afhankelijk was van de welwillendheid van Chinese collega’s en de Chinese overheid. Wat China niet wilde tonen, bleef dan ook onzichtbaar.
China vertroebelde de waarheidsvinding bovendien door een nog veel onwaarschijnlijker theorie naar voren te schuiven, namelijk dat het virus juist uit het buitenland via geïmporteerde diepvriesproducten het land was binnengekomen.
Tot op de dag van vandaag is de Chinese schimmigheid een grote belemmering om tot de kern van de zaak te komen.
Ook wijzen critici erop dat leden van de onderzoeksdelegatie te weinig afstand tot het onderzoek hadden. De wetenschappelijke wereld is klein en er waren veel contacten en samenwerkingen tussen westerse en Chinese universiteiten en wetenschappers. Persoonlijke en wetenschappelijke belangen zouden een echt onbevoordeeld onderzoek daarom in de weg hebben gestaan.
Dat neemt niet weg dat het gros van de virologen wereldwijd op basis van de beschikbare gegevens nog altijd denkt dat het coronavirus uit de natuur kwam. Ze doen dat vooral op basis van het genetische paspoort en de aard van het virus. Dat heeft alle kenmerken van een natuurlijk gemuteerd virus, niet van een door mensenhanden geknutselde variant.
Oorsprong van het virus
Maar er zijn wetenschappers die er anders over denken: zij wijzen onder meer op de zogeheten furin cleavage site (FCS), een belangrijke schakel in de werking van verschillende virussen, waaronder SARS-CoV-2. Door de FCS kan het virus efficiënter cellen infecteren, wat mogelijk heeft bijgedragen aan de snelle verspreiding van COVID-19. En uitgerekend die FCS draagt volgens hen de sporen van mensenwerk.
Het debat over de oorsprong van het virus is in de afgelopen vijf jaar hevig gepolitiseerd. In de Verenigde Staten werd de lab-lek theorie een stokpaardje van Republikeinse hardliners, terwijl vooral Democraten vatshielden aan een natuurlijke oorsprong.
De Duitse inschatting is niet nieuw, zij komt alleen nu boven water. Wél nieuw is dat ook iemand als Lothar Wieler, als microbioloog en als bestuurder die verantwoordelijkheid droeg ten tijden van de pandemie, nu overtuigd is van de lab-lektheorie.
De bewijslast voor zowel de lab-lektheorie als de natuurlijke oorsprong bestaat tot op heden nog altijd uit aanwijzingen en ondersteunenden bewijs, maar de smoking gun ontbreekt in beide gevallen.
Ook het Duitse geheime onderzoek brengt geen overtuigende feiten aan het licht. Een lab-lek zou aan te tonen moeten zijn, als China zich transparanter gaat opstellen en alle mogelijke data deelt. Of als wetenschappers uit Wuhan ooit toch gaan praten.
Verdere verdieping: hoe vind je de oorsprong van een pandemie?
Ruim vijf jaar na het uitbreken van de corona-pandemie, zijn al heel wat mogelijke ontstaanstheorieën en mogelijke routes van bron naar mens de revue gepasseerd.
Bij de eerdere SARS-uitbraken (SARS-CoV-1 in 2002-2003 en MERS-CoV in 2012) werd de bron van de infectie relatief snel gevonden.
SARS-CoV-1 (2002-2003)
De eerste gevallen van Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) werden in november 2002 gemeld in de provincie Guangdong, China. In april 2003 (ongeveer 5 maanden later) werd het SARS-coronavirus geïdentificeerd als de veroorzaker van de ziekte. In maart 2003 ontstonden sterke vermoedens dat civetkatten de directe tussengastheer waren, na onderzoek in wildmarkten.
Later genetisch onderzoek bevestigde dat het SARS-CoV1-virus oorspronkelijk afkomstig was van hoefijzerneusvleermuizen in Zuid-China. Civetkatten speelden een rol als tussengastheer en brachten het virus over op mensen. Veel wetenschappers denken dat SARS-CoV2 in 2019 dezelfde route heeft gevolgd.
MERS-CoV (2012)
De eerste gevallen van Middle East Respiratory Syndrome (MERS) werden in september 2012 in Saudi-Arabië ontdekt. In september 2013 (1 jaar later) werd vastgesteld dat dromedarissen de belangrijkste tussengastheer waren die het virus op mensen overdroegen.
In latere studies (2014-2017) werd het MERS-virus teruggevonden in vleermuizen, wat suggereert dat het virus oorspronkelijk uit vleermuizen kwam en via dromedarissen op mensen werd overgedragen.
