Het nut van levensbeschrijvingen of: hoe om te gaan met populariteit

[helma]

De oorlogsjaren waren niet echt zijn 'eertijds' te noemen. De brieven die hij in de oorlog schreef en waarvan gepubliceerd zijn in het boek gaan met name over geestelijke dingen.

[MGG]

Dit maakt het wel allemaal wat breder en inzichtelijker dan louter het verschil tussen ds. Kok en ds. Kersten. Interessante studie.

Ik schrok van de casus Herkingen. Dat een ouderling na zijn terechte internering ‘gewoon’ weer aan de slag kon.
Wat ik goed zou vinden is dat de fam. Blok opening van zaken zou geven. Ik bedoel daarmee of zij ooit iets van schuld en boete hebben gehoord van ds. P. Blok over deze duistere periode in zijn leven. Bij de familie van zijn vrouw was de collaboratie trouwens nog een stuk heftiger. Zij en haar familie waren overtuigd en fanatiek NSB-lid. Schokkend wat van deze familie bekend is.

Als het om mij familie ging zou ik het liever met elkaar bespreken en niet met de pers delen. Veel mensen kijken met de kennis en blik van nu naar het verleden. De vraag is wat je met die wetenschap als familie te winnen heb bij aandacht in de media.

Niets, het zou dan puur nog zijn om een soort "zuivering" van zijn naam ofzo. Maar dat lijkt me geen goede reden om dat maar in de openbaarheid te brengen. De persoon en naam van Ds. Blok is niet zo belangrijk, toch?
Als iemand ambtsdrager was ten tijde van de oorlog wordt het een ander verhaal, dan wordt ook het gezag van het ambt aangetast, ambten door de Heere ingesteld, dus verdergaand dan de persoon.

Mooi verwoord. Christus heeft zijn naam al gezuiverd en dat is het belangrijkste.

[TSD]

Dit maakt het wel allemaal wat breder en inzichtelijker dan louter het verschil tussen ds. Kok en ds. Kersten. Interessante studie.

Ik schrok van de casus Herkingen. Dat een ouderling na zijn terechte internering ‘gewoon’ weer aan de slag kon.
Wat ik goed zou vinden is dat de fam. Blok opening van zaken zou geven. Ik bedoel daarmee of zij ooit iets van schuld en boete hebben gehoord van ds. P. Blok over deze duistere periode in zijn leven. Bij de familie van zijn vrouw was de collaboratie trouwens nog een stuk heftiger. Zij en haar familie waren overtuigd en fanatiek NSB-lid. Schokkend wat van deze familie bekend is.

Is het het van belang, vraag ik me af? Het was overduidelijk in zijn eertijds, voor zijn bekering. Dat de Heere weet van zijn schuldbesef en boete, moet dat niet genoeg wezen, als óns persoonlijk onrecht is aangedaan, dan vind ik de vraag nog wel relevant, maar anderszins niet echt.

Ik vind de casussen van predikanten en ambtsdragers die collaboreerden eigenlijk veel schokkender (zoals Ds. Koster / casus Herkingen) en mag ons allemaal wel waakzaam maken.

Ja dat vind ik relevant. Schuld belijden van openbare zonden doe je voor God en de mensen. Als ik lees hoe John Bunyan over zijn eertijds spreekt houdt hij niets achter. Om nog maar te zwijgen over Paulus die zijn eertijds meermaals benoemd en niets achterhoudt.

Maar zijn schuldbelijdenis ís niet openbaar, door hemzelf niet openbaar gemaakt, dus wat voegen bespiegelingen van nabestaanden daarop nog toe?

Ik kan me ook heel goed voorstellen dat een bepaalde bladzijde in je leven zó duister is dat je nooit zover hebt kunnen komen om daar jan en alleman een boekje over open te doen. We zijn allemaal geen Paulus.

En wat je schrijft over God en de mensen: in mijn bescheiden mening gaat het dan om de mensen die je rechtstreeks onrecht hebt aangedaan.

[Ad Anker]

De oorlogsjaren waren niet echt zijn 'eertijds' te noemen. De brieven die hij in de oorlog schreef en waarvan gepubliceerd zijn in het boek gaan met name over geestelijke dingen.

Ds. Blok is in 1944 tot bekering gekomen. Dat is wel in de nadagen van de oorlog. Ik vind de bevindelijke brief van zijn latere schoonvader en latere echtgenote ook wel heftig. Je ziet dat de auteur van het artikel ook specifiek aandacht heeft voor deze schokkende ontdekking.

Maar het is hier al gezegd: we kijken met onze huidige bril naar wat toen gebeurde.

[DDD]

Ik ben het met de kanttekeningen van de standplaatsgebondenheid wel eens. Maar dit laat precies zien waarom zo'n autobiografie mijns inziens niet klakkeloos moet worden uitgegeven.

In een echte biografie ga je in op dit soort verbanden. Dan licht je toe waarom een voorganger op 4 mei 's avonds preekt, of juist niet. Wat de impact van culturele ontwikkelingen is bij dat soort keuzes en hoe persoonlijkheidsstructuren daarbij een rol kunnen spelen.

En bijvoorbeeld ook hoe diegene dacht over openbare schuldbelijdenis bij zonden met publieke gevolgen. Daar zal ds. Blok toch over moeten hebben gepreekt, gezien de catechismus en zoveel bijbelplaatsen die daarover gaan. Misschien heeft hij zelfs wel eens een openbare schuldbelijdenis afgenomen.

Het artikel is nog heel oppervlakkig natuurlijk. Dat heb je bij een inleidend artikel. Ik zou in ieder geval ook een toelichting hebben gevraagd van de uitgever. En ik zou dan ingaan op het verhaal dat hierboven genoemd is als zou hij in het verzet hebben deelgenomen. Hoe kan zoiets nu de wereld in komen, vraag ik mij dan af. Dat zou tussen de papieren hebben gezeten na zijn overlijden. Nou goed, alle reden voor een échte biografie.

En wat betreft de persoon die wel of niet belangrijk is: ds. Blok vond het in ieder geval belangrijk genoeg om een auto-biografie te laten verschijnen. Dus alle reden om ook een echte biografie te laten verschijnen, mijns inziens.

[Herman]

Ik schrok van de casus Herkingen. Dat een ouderling na zijn terechte internering ‘gewoon’ weer aan de slag kon.

Die casus vind ik te summier om veel over te zeggen. Blijkens het artikel gaat het over een meer algemeen dorpsconflict, waarbij dan bepaalde zaken in het extreme zijn getrokken en deze man dus aan de verkeerde politieke kant van de streep stond. Het feitelijk onderliggende probleem zou dan bijvoorbeeld de gemeentelijke plantsoenendienst kunnen betreffen.

Ook Hedel was een dorp met uitermate veel Hervormde NSB'ers. Daar lees ik dit over in de krant (30-4-2020):

Ook in Hedel nemen hervormden die in de oorlog fout zijn na de bevrijding als vanouds hun plek in de kerk in. Dat levert volgens gemeentelid Van Driel nauwelijks ongemakkelijke situaties op. ‘Van beide kanten zwegen families. Ze wilden verder en keken het liefst vooruit. Ik heb nooit gemerkt dat families in de kerk of in het dorp elkaar na de oorlog niet meer aankeken. Ze waren verzoeningsgezind,’ aldus Van Driel, die in zijn dertig jaar kerkenraadslidmaatschap talloze huisbezoeken aflegt. ‘Ongetwijfeld was het in het begin spitsroeden lopen.’ Later worden gewezen NSB’ers ook gekozen tot kerkenraadslid.

In dat artikel staat ook dat de dorpsdominee, die tamelijk anti-nazi is, door eigen dorpelingen is verraden en in Amersfoort terecht is gekomen. Deze dorpelingen hebben na de oorlog vergiffenis gevraagd, en hebben ook vergeving gekregen. Dat is dus óók mogelijk

[Herman]

De oorlogsjaren waren niet echt zijn 'eertijds' te noemen. De brieven die hij in de oorlog schreef en waarvan gepubliceerd zijn in het boek gaan met name over geestelijke dingen.

In een kritische biografie zou je deze elementen naast zijn maatschappelijk leven leggen en daar lijntjes tussen trekken.

[TSD]

En wat betreft de persoon die wel of niet belangrijk is: ds. Blok vond het in ieder geval belangrijk genoeg om een auto-biografie te laten verschijnen. Dus alle reden om ook een echte biografie te laten verschijnen, mijns inziens.

Ik heb dat verschijnen van die auto-biografie ook nooit begrepen, eerlijk gezegd, ik denk dat je daar als predikant, zeker als je toch al op een voetstuk staat, ontzettend mee moet oppassen. Ik zou deze auto-biografie dan ook niet aan iemand aanraden om te lezen, in tegenstelling tot die van Bunyan of Warburton.

Maar het gaat er nu niet om wat Ds. Blok belangrijk vond, maar of het voor óns belangrijk is.

[DDD]

Ik vind dat inderdaad belangrijk. Ik ben bijvoorbeeld heel benieuwd waarom ds. Blok voorzitter was van het schoolbestuur in Herkingen.

En zo nog veel meer.

[TSD]

Ik vind dat inderdaad belangrijk. Ik ben bijvoorbeeld heel benieuwd waarom ds. Blok voorzitter was van het schoolbestuur in Herkingen.

Kun je dat nader toelichten?

[Job]

En wat betreft de persoon die wel of niet belangrijk is: ds. Blok vond het in ieder geval belangrijk genoeg om een auto-biografie te laten verschijnen. Dus alle reden om ook een echte biografie te laten verschijnen, mijns inziens.

Ik heb dat verschijnen van die auto-biografie ook nooit begrepen, eerlijk gezegd, ik denk dat je daar als predikant, zeker als je toch al op een voetstuk staat, ontzettend mee moet oppassen. Ik zou deze auto-biografie dan ook niet aan iemand aanraden om te lezen, in tegenstelling tot die van Bunyan of Warburton.

Maar het gaat er nu niet om wat Ds. Blok belangrijk vond, maar of het voor óns belangrijk is.

Met de kennis van nu denk ik meer: zou de autobiografie (of hoe het boek ook te typeren valt) er op deze wijze zijn gekomen om te voorkomen dat er in het deel 40-45 serieus gegraven zou worden? De regie lag duidelijk bij wijlen de dominee zelf.

Ik zou het vooral erg vinden door wat er nu bekend is het beeld ontstaat dat schuldbelijden een afgang is of gezichtsverlies. Dat is het juist niet. Werkelijk in de schuld komen voor God en mensen, eindelijk niets meer te hoeven zijn, dat is een aangename plaats. Want in het verlengde daarvan (daar gaat het om) kan er ruimte komen voor een milde Schuldvergever.

Zelf zie ik het boek, naast de eigen bijdragen van ds. Blok, vooral als een vriendenbundel. Ook de vormgeving heeft iets van een soort album en niet van een regulier boek. Wie er slecht tegen kan dat iemand vooral positief wordt besproken moet het boek inderdaad niet lezen. Ikzelf heb het boek wel, heb er wat in gegrasduind, maar loop er om die reden al sinds ik het heb vooral met een boogje omheen. Hoe hoog ik de samensteller persoonlijk ook heb zitten.

[DDD]

Ik vind dat inderdaad belangrijk. Ik ben bijvoorbeeld heel benieuwd waarom ds. Blok voorzitter was van het schoolbestuur in Herkingen.

Kun je dat nader toelichten?

Heb je het artikel niet gelezen? Ik ben gewoon benieuwd naar deze voorganger, omdat ik in mijn jeugd veel preken van hem heb gehoord. Niet dat ik daar nu veel van begreep, voor zover ik mij kan herinneren. Dat was misschien maar goed ook. Ik heb in ieder geval tot zeker mijn tiende jaar gedacht dat 'dooronwedervoortgedrevenen' één woord was.

[huisman]

De oorlogsjaren waren niet echt zijn 'eertijds' te noemen. De brieven die hij in de oorlog schreef en waarvan gepubliceerd zijn in het boek gaan met name over geestelijke dingen.

Ds. Blok is in 1944 tot bekering gekomen. Dat is wel in de nadagen van de oorlog. Ik vind de bevindelijke brief van zijn latere schoonvader en latere echtgenote ook wel heftig. Je ziet dat de auteur van het artikel ook specifiek aandacht heeft voor deze schokkende ontdekking.

Maar het is hier al gezegd: we kijken met onze huidige bril naar wat toen gebeurde.

Die laatste zin vind ik lastig. Er waren predikanten genoeg die in die tijd radicaal andere keuzes maakten. Ik noemde ds. R. Kok al. Die deden dat met de bril van toen.
Nu ik hoor dat ds. P. Blok in 1944 tot bekering kwam vind ik het nog vreemder dat hij er nooit over gesproken heeft.

Voor meer diepgang is het goed om het interview van Natascha van Weezel te lezen wat vandaag in RDmagazine staat. Vooral het deel over haar bezoek als 16jarig meisje aan Auschwitz.

https://rd.nl/artikel/1092326

[Job]

Overigens, wel groot respect dat het RD dit brengt en de wijze waarop. Gevoelig detail: nazaten kunnen of willen niet praten. Eén van hen zit zelfs in de hoofdredactie, Pieter Ariese, kleinzoon van ds. Blok.

[TSD]

Ik vind dat inderdaad belangrijk. Ik ben bijvoorbeeld heel benieuwd waarom ds. Blok voorzitter was van het schoolbestuur in Herkingen.

Kun je dat nader toelichten?

Heb je het artikel niet gelezen? Ik ben gewoon benieuwd naar deze voorganger, omdat ik in mijn jeugd veel preken van hem heb gehoord. Niet dat ik daar nu veel van begreep, voor zover ik mij kan herinneren. Dat was misschien maar goed ook. Ik heb in ieder geval tot zeker mijn tiende jaar gedacht dat 'dooronwedervoortgedrevenen' één woord was.

Natuurlijk heb ik het artikel gelezen, zie mijn eerdere reacties.

Ik wilde alleen het waarom van deze specifieke nieuwsgierigheid weten, wat denk je, of hoop je of verwacht je te ontdekken in bijv. het voorzitterschap van het schoolbestuur in Herkingen?