Invulling van de erediensten

[Martijn]

Ik zie dat anders.

Het gaat erom dat de normen voor wat professioneel en representatief is, door de tijd heen verschuiven met de mogelijkheden die er zijn.

In een samenleving waarin een full-color tijdschrift de norm is, kun je natuurlijk wel een zwart-wit kerkblad blijven uitgeven. Of een blad met steunkleur. Je ziet dat de Saambinder een vormgeving heeft die aansluit bij de cultuur rond 1955/1965. Dat is vermoedelijk de tijd dat de oudste betrokkenen jong waren.

Maar voor een jongerenblad zou dat ontzettend de plank misslaan. Je kunt wel eenvoud prediken (overigens heel subjectief, want als het gaat om auto's en andere zaken is er van die eenvoud bij de betrokkenen die over zulke dingen het hoogste woord hebben, niets te zien). Maar je zult dat toch moeten doen in rapport met de samenleving en de technische ontwikkelingen.

Het is goed om kritisch te zijn op de cultuur. Maar het is niet goed om steeds de technische mogelijkheden en culturele gewoonten van 50 jaar geleden als norm te nemen. Als je afwijkt van de cultuur, dan moet daar mijns inziens een heel expliciete bijbelse norm aan ten grondslag liggen, die het ook waard is om 'smaad voor te lijden'.

Wat mij betreft, slaagt dit koor daar beter in dan koren die strikt onder toezicht staan van kerkenraden die geen onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken en die gezien hun samenstelling al snel 50 jaar achterlopen op wat als 'normaal' wordt beschouwd.

De vraag over de vernieuwing gaat ook niet alleen over culturele gewoonten. De vraag is of het volgen van moderne trends past bij bijbelse uitgangspunten.

Ik ben redelijk kritisch op de erediensten in onze reformatorische/gereformeerde traditie. Ik ben van mening dat die niet aansluiten bij een actieve participatie van de gemeente. Ik zie daarin graag wat verandering. Maar verandering die alleen entourage betreffen zijn doorgaans nutteloos. Kleurig uitgelichte kerken, allerlei kleurige toga’s, bloemen en kaarsen (als voorbeelden) voegen niks toe dan vooral sfeer en (onbegrepen?) symboliek.

Ik denk dat authenticiteit veel meer toevoegt dan moderniteit. Dat merk ik ook zeker onder de jeugd. Het ultieme bewijs is daarvan de Bijbel zelf. Al eeuwen de zelfde inhoud en nog steeds actueel.

Lijkt me interessant om hier eens verder over van gedachten te wisselen.
Invulling van de erediensten en eventueel ook hoe een gemeente op zondag samenkomt. Moet dat perse 2 of 3 keer zijn in een eredienst?

[Wachter]

Ik zie dat anders.

Het gaat erom dat de normen voor wat professioneel en representatief is, door de tijd heen verschuiven met de mogelijkheden die er zijn.

In een samenleving waarin een full-color tijdschrift de norm is, kun je natuurlijk wel een zwart-wit kerkblad blijven uitgeven. Of een blad met steunkleur. Je ziet dat de Saambinder een vormgeving heeft die aansluit bij de cultuur rond 1955/1965. Dat is vermoedelijk de tijd dat de oudste betrokkenen jong waren.

Maar voor een jongerenblad zou dat ontzettend de plank misslaan. Je kunt wel eenvoud prediken (overigens heel subjectief, want als het gaat om auto's en andere zaken is er van die eenvoud bij de betrokkenen die over zulke dingen het hoogste woord hebben, niets te zien). Maar je zult dat toch moeten doen in rapport met de samenleving en de technische ontwikkelingen.

Het is goed om kritisch te zijn op de cultuur. Maar het is niet goed om steeds de technische mogelijkheden en culturele gewoonten van 50 jaar geleden als norm te nemen. Als je afwijkt van de cultuur, dan moet daar mijns inziens een heel expliciete bijbelse norm aan ten grondslag liggen, die het ook waard is om 'smaad voor te lijden'.

Wat mij betreft, slaagt dit koor daar beter in dan koren die strikt onder toezicht staan van kerkenraden die geen onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken en die gezien hun samenstelling al snel 50 jaar achterlopen op wat als 'normaal' wordt beschouwd.

De vraag over de vernieuwing gaat ook niet alleen over culturele gewoonten. De vraag is of het volgen van moderne trends past bij bijbelse uitgangspunten.

Ik ben redelijk kritisch op de erediensten in onze reformatorische/gereformeerde traditie. Ik ben van mening dat die niet aansluiten bij een actieve participatie van de gemeente. Ik zie daarin graag wat verandering. Maar verandering die alleen entourage betreffen zijn doorgaans nutteloos. Kleurig uitgelichte kerken, allerlei kleurige toga’s, bloemen en kaarsen (als voorbeelden) voegen niks toe dan vooral sfeer en (onbegrepen?) symboliek.

Ik denk dat authenticiteit veel meer toevoegt dan moderniteit. Dat merk ik ook zeker onder de jeugd. Het ultieme bewijs is daarvan de Bijbel zelf. Al eeuwen de zelfde inhoud en nog steeds actueel.

Lijkt me interessant om hier eens verder over van gedachten te wisselen.
Invulling van de erediensten en eventueel ook hoe een gemeente op zondag samenkomt. Moet dat perse 2 of 3 keer zijn in een eredienst?

De vraag is waarom dat minder zou moeten. Als ik denk aan mannen als Calvijn, ds. Immens en ds. Smijtegelt, die hielden ongeveer elke avond samenkomsten. En in die tijd, zeker ook in de tijd dat ds. Immens en ds. Smijtegelt in Middelburg stonden, waren er veel kinderen van God. Daar zijn ook voorbeelden van. Vergeet ook niet er tijdens de doordeweekse bijeenkomsten onder ds. Immens veel is opgeschreven door Jacoba Petronella Winckelman, wat later leidde tot het bekende boek 'De Godvruchtige Avondmaalganger'.

En in de hemel is er altijd kerk, wordt er wel eens gezegd. Als dat weleens ervaren mag worden in de kerkbank, dan zou ik niet minder willen.

[Martijn]

Ik zie dat anders.

Het gaat erom dat de normen voor wat professioneel en representatief is, door de tijd heen verschuiven met de mogelijkheden die er zijn.

In een samenleving waarin een full-color tijdschrift de norm is, kun je natuurlijk wel een zwart-wit kerkblad blijven uitgeven. Of een blad met steunkleur. Je ziet dat de Saambinder een vormgeving heeft die aansluit bij de cultuur rond 1955/1965. Dat is vermoedelijk de tijd dat de oudste betrokkenen jong waren.

Maar voor een jongerenblad zou dat ontzettend de plank misslaan. Je kunt wel eenvoud prediken (overigens heel subjectief, want als het gaat om auto's en andere zaken is er van die eenvoud bij de betrokkenen die over zulke dingen het hoogste woord hebben, niets te zien). Maar je zult dat toch moeten doen in rapport met de samenleving en de technische ontwikkelingen.

Het is goed om kritisch te zijn op de cultuur. Maar het is niet goed om steeds de technische mogelijkheden en culturele gewoonten van 50 jaar geleden als norm te nemen. Als je afwijkt van de cultuur, dan moet daar mijns inziens een heel expliciete bijbelse norm aan ten grondslag liggen, die het ook waard is om 'smaad voor te lijden'.

Wat mij betreft, slaagt dit koor daar beter in dan koren die strikt onder toezicht staan van kerkenraden die geen onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken en die gezien hun samenstelling al snel 50 jaar achterlopen op wat als 'normaal' wordt beschouwd.

De vraag over de vernieuwing gaat ook niet alleen over culturele gewoonten. De vraag is of het volgen van moderne trends past bij bijbelse uitgangspunten.

Ik ben redelijk kritisch op de erediensten in onze reformatorische/gereformeerde traditie. Ik ben van mening dat die niet aansluiten bij een actieve participatie van de gemeente. Ik zie daarin graag wat verandering. Maar verandering die alleen entourage betreffen zijn doorgaans nutteloos. Kleurig uitgelichte kerken, allerlei kleurige toga’s, bloemen en kaarsen (als voorbeelden) voegen niks toe dan vooral sfeer en (onbegrepen?) symboliek.

Ik denk dat authenticiteit veel meer toevoegt dan moderniteit. Dat merk ik ook zeker onder de jeugd. Het ultieme bewijs is daarvan de Bijbel zelf. Al eeuwen de zelfde inhoud en nog steeds actueel.

Lijkt me interessant om hier eens verder over van gedachten te wisselen.
Invulling van de erediensten en eventueel ook hoe een gemeente op zondag samenkomt. Moet dat perse 2 of 3 keer zijn in een eredienst?

De vraag is waarom dat minder zou moeten. Als ik denk aan mannen als Calvijn, ds. Immens en ds. Smijtegelt, die hielden ongeveer elke avond samenkomsten. En in die tijd, zeker ook in de tijd dat ds. Immens en ds. Smijtegelt in Middelburg stonden, waren er veel kinderen van God. Daar zijn ook voorbeelden van. Vergeet ook niet er tijdens de doordeweekse bijeenkomsten onder ds. Immens veel is opgeschreven door Jacoba Petronella Winckelman, wat later leidde tot het bekende boek 'De Godvruchtige Avondmaalganger'.

En in de hemel is er altijd kerk, wordt er wel eens gezegd. Als dat weleens ervaren mag worden in de kerkbank, dan zou ik niet minder willen.

Je zal niet bedoelen dat er een eeuwigdurende kerkdienst is. Tenminste dat hoop ik niet.
Wel een eeuwig en volmaakt dienen van de Heere nu in de hemel en straks op de nieuwe aarde.

Het is wel iets waar ik over nadenk zo af en toe. Is onze invulling van de zondag en de erediensten tot eer van onze God? En dan bedoel ik 2 of 3 diensten per zondag. Snel tussendoor koffiedrinken, eten en weer naar een volgende dienst. Zoveel woorden en informatie dat het niet voor iedereen te verwerken is (ik ga nu uit van 3 diensten zoals ik dat uit mijn jeugd ken).
En als mensen de keuze maken om minder te gaan, dan wordt daar door anderen weer een conclusie aan verbonden die altijd negatief is. Want dan is het minder rechtzinnig.
Wat zou er vanuit gaan als we bijvoorbeeld de 2de dienst inruilen voor het doen van concrete daden van naastenliefde: eten uit delen, eenzamen bezoeken en vul maar in.

[Johann Gottfried Walther]

De ontkerkeling neemt toe, middagdiensten worden veel minder goed bezocht.
De kennis van Bijbel en Gereformeerde leer neemt veeleer af dan toe.
En dan wilt u voorstellen minder kerkdiensten??

Ik pleit veel meer voor het weer invoeren van Bijbels gefundeerde leerdiensten, vooral de Catechismusprediking zou in zeer veel gemeenten terug moeten komen.
Wel met een duidelijke Bijbeltekst, of een duidelijk Bijbelgedeelte erbij.

Verder zouden sommige predikanten zich echt meer op preekvoorbereiding mogen richten, en niet meer in tal van commissies moeten zitten.
Niet te veel erom heen lezen, maar echt naar de grondtekst kijken en zoeken wat de boodschap is.

En vooral niet van alles erbij halen, want een predikant moet tegenwoordig zoveel, een pakkende inleiding, een actuele gebeurtenis die aangehaald moet worden, de politieke situatie, een voorbeeld voor de kinderen.... en nog veel meer...

[DDD]

Daar ben ik het niet mee eens. Dat laatste moet ook allemaal. Als iedere predikant 20 uur besteedt aan het voorbereiden van zondagse preken, en daarnaast nog een uur per dag aan het lezen van theologische werken, dan zou de gemiddelde preekkwaliteit een stuk beter worden.

In kerken met een predikantentekort zouden kerkelijk werkers de begrafenissen kunnen doen. Ik zag trouwens dat dat in sommige hervormde gemeenten ook gebeurt. Dan kunnen die ook de aandacht krijgen die deze verdienen.

[Konijntje]

De ontkerkeling neemt toe, middagdiensten worden veel minder goed bezocht.
De kennis van Bijbel en Gereformeerde leer neemt veeleer af dan toe.
En dan wilt u voorstellen minder kerkdiensten??

Ik pleit veel meer voor het weer invoeren van Bijbels gefundeerde leerdiensten, vooral de Catechismusprediking zou in zeer veel gemeenten terug moeten komen.
Wel met een duidelijke Bijbeltekst, of een duidelijk Bijbelgedeelte erbij.

Verder zouden sommige predikanten zich echt meer op preekvoorbereiding mogen richten, en niet meer in tal van commissies moeten zitten.
Niet te veel erom heen lezen, maar echt naar de grondtekst kijken en zoeken wat de boodschap is.

En vooral niet van alles erbij halen, want een predikant moet tegenwoordig zoveel, een pakkende inleiding, een actuele gebeurtenis die aangehaald moet worden, de politieke situatie, een voorbeeld voor de kinderen.... en nog veel meer...

In de reformatorische kerken is daar ook sprake van. In ieder geval binnen de Ger. Gem. en de HHK.

[Johann Gottfried Walther]

De ontkerkeling neemt toe, middagdiensten worden veel minder goed bezocht.
De kennis van Bijbel en Gereformeerde leer neemt veeleer af dan toe.
En dan wilt u voorstellen minder kerkdiensten??

Ik pleit veel meer voor het weer invoeren van Bijbels gefundeerde leerdiensten, vooral de Catechismusprediking zou in zeer veel gemeenten terug moeten komen.
Wel met een duidelijke Bijbeltekst, of een duidelijk Bijbelgedeelte erbij.

Verder zouden sommige predikanten zich echt meer op preekvoorbereiding mogen richten, en niet meer in tal van commissies moeten zitten.
Niet te veel erom heen lezen, maar echt naar de grondtekst kijken en zoeken wat de boodschap is.

En vooral niet van alles erbij halen, want een predikant moet tegenwoordig zoveel, een pakkende inleiding, een actuele gebeurtenis die aangehaald moet worden, de politieke situatie, een voorbeeld voor de kinderen.... en nog veel meer...

In de reformatorische kerken is daar ook sprake van. In ieder geval binnen de Ger. Gem. en de HHK.

In de Ger Gem wordt er nog wel eens een systeem over de HC gelegd, en ik pleit voor het behandelen van de HC maar ook van een Bijbelgedeelte.
Niet puur de tekst van de HC.

[Martijn]

De ontkerkeling neemt toe, middagdiensten worden veel minder goed bezocht.
De kennis van Bijbel en Gereformeerde leer neemt veeleer af dan toe.
En dan wilt u voorstellen minder kerkdiensten??

Ik pleit veel meer voor het weer invoeren van Bijbels gefundeerde leerdiensten, vooral de Catechismusprediking zou in zeer veel gemeenten terug moeten komen.
Wel met een duidelijke Bijbeltekst, of een duidelijk Bijbelgedeelte erbij.

Verder zouden sommige predikanten zich echt meer op preekvoorbereiding mogen richten, en niet meer in tal van commissies moeten zitten.
Niet te veel erom heen lezen, maar echt naar de grondtekst kijken en zoeken wat de boodschap is.

En vooral niet van alles erbij halen, want een predikant moet tegenwoordig zoveel, een pakkende inleiding, een actuele gebeurtenis die aangehaald moet worden, de politieke situatie, een voorbeeld voor de kinderen.... en nog veel meer...

Ik vraag me af of de invulling die er nu is 'goed' is.

Ik ben het met je eens dat er Bijbelse gefundeerde (leer)diensten moeten zijn. Liever 1 goede en stevige preek met veel onderwijs, dan 2 of 3 diensten met veel inlegkunde, afgeven op anderen, steken onder water, enz. Is dat tot eer van de God die we dienen en die in de diensten centraal staat?
Wat mij betreft worden de belijdenisgeschriften op andere manieren en momenten gebruikt voor het onderwijs van de gemeente.

[Wachter]

De ontkerkeling neemt toe, middagdiensten worden veel minder goed bezocht.
De kennis van Bijbel en Gereformeerde leer neemt veeleer af dan toe.
En dan wilt u voorstellen minder kerkdiensten??

Ik pleit veel meer voor het weer invoeren van Bijbels gefundeerde leerdiensten, vooral de Catechismusprediking zou in zeer veel gemeenten terug moeten komen.
Wel met een duidelijke Bijbeltekst, of een duidelijk Bijbelgedeelte erbij.

Verder zouden sommige predikanten zich echt meer op preekvoorbereiding mogen richten, en niet meer in tal van commissies moeten zitten.
Niet te veel erom heen lezen, maar echt naar de grondtekst kijken en zoeken wat de boodschap is.

En vooral niet van alles erbij halen, want een predikant moet tegenwoordig zoveel, een pakkende inleiding, een actuele gebeurtenis die aangehaald moet worden, de politieke situatie, een voorbeeld voor de kinderen.... en nog veel meer...

In de reformatorische kerken is daar ook sprake van. In ieder geval binnen de Ger. Gem. en de HHK.

In de Ger Gem wordt er nog wel eens een systeem over de HC gelegd, en ik pleit voor het behandelen van de HC maar ook van een Bijbelgedeelte.
Niet puur de tekst van de HC.

De Catechismusverklaringen van wijlen ds. G. van Reenen en van de huidige predikanten ds. B. Labee en ds. A. Verschuure hebben in ieder geval een Bijbelgedeelte er naast. Vooral de verklaring van ds. Labee is daardoor erg Bijbels gefundeerd, mijns bescheiden inziens.

[Wachter]

De ontkerkeling neemt toe, middagdiensten worden veel minder goed bezocht.
De kennis van Bijbel en Gereformeerde leer neemt veeleer af dan toe.
En dan wilt u voorstellen minder kerkdiensten??

Ik pleit veel meer voor het weer invoeren van Bijbels gefundeerde leerdiensten, vooral de Catechismusprediking zou in zeer veel gemeenten terug moeten komen.
Wel met een duidelijke Bijbeltekst, of een duidelijk Bijbelgedeelte erbij.

Verder zouden sommige predikanten zich echt meer op preekvoorbereiding mogen richten, en niet meer in tal van commissies moeten zitten.
Niet te veel erom heen lezen, maar echt naar de grondtekst kijken en zoeken wat de boodschap is.

En vooral niet van alles erbij halen, want een predikant moet tegenwoordig zoveel, een pakkende inleiding, een actuele gebeurtenis die aangehaald moet worden, de politieke situatie, een voorbeeld voor de kinderen.... en nog veel meer...

Ik vraag me af of de invulling die er nu is 'goed' is.

Ik ben het met je eens dat er Bijbelse gefundeerde (leer)diensten moeten zijn. Liever 1 goede en stevige preek met veel onderwijs, dan 2 of 3 diensten met veel inlegkunde, afgeven op anderen, steken onder water, enz. Is dat tot eer van de God die we dienen en die in de diensten centraal staat?
Wat mij betreft worden de belijdenisgeschriften op andere manieren en momenten gebruikt voor het onderwijs van de gemeente.

Ik vind het wel interessant om dit af te splitsen.

Ik zit elke zondag 2 keer in de kerk, maar hoor zelden of nooit steken onder water of inlegkunde. Ik vraag me ook af of het koppelen van deze zaken aan twee diensten wel juist is. Het komt op mij nogal generaliserend over. Maar goed, misschien zie ik het verkeerd. Maar blijkbaar is jouw ervaring anders. Kun je dat wat nader uitdiepen, wat je daar concreet mee bedoelt?

En volgens mij is op de synode van Dordrecht al reeds besloten dat de leerdienst er moest komen. Vandaag de dag worden veel mensen op hun gevoel ergens heengeleid. Het is belangrijk om dan niet te vergeten en te verliezen hoe de leer van onze vaderen gegrond is op Gods Woord en hoe we dit dienen te zien in allerlei vormen van gevaren in visies die er op onze gezindte afkomen.

Tot slot zou ik willen noemen dat de teloorgang van de tweede kerkdiensten in de daarover bekende kerkverbanden vaak samengaat met een verarming van de prediking van Wet en Evangelie en ook vaak samenging met bepaalde veranderingen in de geloofsleer en dat daar de ontkerkelijking ook erg snel is gegaan.

[Zita]

Ik wil best knippen, maar heb geen idee waar deze discussie over gaat. Het dwaalde anderhalve pagina geleden ergens rond welke auto je mocht rijden. Daarna of de hemelse heerlijkheid te vergelijken is met een eeuwigdurende kerkdienst. Daarna hoeveel kerkdiensten er op zondag moeten zijn. En daarna of catechismuspreken oké zijn. Zegt u maar waar de knip moet en wat het onderwerp van het topic moet worden.

[Wachter]

Ik wil best knippen, maar heb geen idee waar deze discussie over gaat. Het dwaalde anderhalve pagina geleden ergens rond welke auto je mocht rijden. Daarna of de hemelse heerlijkheid te vergelijken is met een eeuwigdurende kerkdienst. Daarna hoeveel kerkdiensten er op zondag moeten zijn. En daarna of catechismuspreken oké zijn. Zegt u maar waar de knip moet en wat het onderwerp van het topic moet worden.

viewtopic.php?p=1175483#p1175483

M.u.v. een bericht van @DDD over 'Nader mijn God, bij U' en iets lieflijk tot virtuoos van @Konijntje.

Het onderwerp kan dan iets zijn van 'Invulling en aantal kerkdiensten op zondag'

[Ad Anker]

In de periode rond en na ds. Kersten is de focus in de rechterflank van de gereformeerde gezindte meer op het bevindelijke aspect dan op een doorwrochte tekstuitleg. Daarnaast is er een wat meer systematische verklaring van de bekeringsweg gegroeid. Meer wordt benadrukt wat beleefd wordt/moet worden als dat het 'niets anders dan Jezus Christus en Dien gekruisigd'. Ik denk dat binnen die gezindte er nu een beweging gaande is naar meer behoefte aan een gedegen en doorwrochte verklaring van de Schriften en de leer. Dat resulteert in uitstroom naar andere kerken waar het preekniveau wat hoger ligt en meer kritische geluiden van hen die blijven.

Ik meen dat ook in dit opzicht onze gezindte schakelaars kent: mensen die de kerk trouw blijven maar veel bijlezen/bijluisteren waardoor ze toch kunnen lezen en horen wat ze graag willen horen, en dan positief bedoeld.

Daarnaast is er een groep die het allemaal niet zo interessant vindt of het moeilijk vindt om er inhoudelijk over na te denken: die horen de vertrouwde klanken en blijven waar ze zijn. En natuurlijk is er een groep die zich helemaal vindt in het Schriftuurlijk-bevindelijke van deze kerken. Interessant dat dit het meest in de GG lijkt te spelen. Mogelijkerwijs omdat in de OGG en GGiN veel meer preken worden gelezen van voor pakweg 1920 en de eeuwen daaraan voorafgaand.

Mij lijkt het goed dat de erediensten blijven wat ze zijn, met meer focus op inhoud en mogelijkheid tot gesprek d.m.v. gespreksgroepen/bijbelkringen.

[Zita]

Wat wordt er gedaan om kinderen te betrekken bij de dienst/preek, en hoe waardeer je deze ideeën?
Als kind (ik ging vanaf mijn derde mee naar de kerk en we zaten toen op de galerij) vond ik de kerkdiensten vaak best wel lang duren. De preek snapte ik niet zo erg en vond ik erg lang duren. Maar ik was een tamelijk zoetig kind, dus ik zat wel stil. Logisch, want je kon lekker wegdromen. Of rijen tellen. Of hoeden tellen. Of in je psalmboek tellen hoeveel psalmversjes je uit je hoofd kende. Of noem maar op.
In mijn eigen gemeente: er ligt een klein boekje klaar waarin kinderen een woordzoeker kunnen maken die te maken heeft met de preek, een opdrachtje over personen die voorkomen in het Bijbelgedeelte, ruimte voor een tekening enz. Het boekje is even hoog als de ruimte waarop je Bijbel kan staan (A6), dus ze kunnen tekenen zonder de voorburen in de nek te prikken. Ik vind het voor kleine kinderen een aardig idee, maar tegelijk is het ook wel weer afleidend van het luisteren. Opdrachtjes maken zou ik als kind waarschijnlijk leuker hebben gevonden dan alleen maar stil zitten en luisteren naar de dominee.
Ik merk in de gemeente ook dat steeds jongere kinderen meegaan naar de dienst, en dan tijdens de psalm voor de preek alsnog naar de crèche worden gebracht. Ze maken dus een deel van de dienst mee, en wennen zo geleidelijk. Het stoort sommige ouderen vreselijk, al dat geloop tijdens de dienst.
Ik ken ook gemeenten waar een officieel kindermoment is. Voorafgaand aan de preek vraagt de predikant de kinderen om naar voren te komen, en daar krijgen ze gelardeerd met voorbeelden die in hun context passen de kern van de preek te horen. (onlangs keek ik mee bij een gemeente waar de dominee de uitnodiging om naar voren te komen meerdere keren herhaalde. Het bleef bij drie kinderen. Dat bleken dus ook alle kinderen te zijn...)
Ik ken ook gemeenten waar een onofficieel kindermoment is. De dominee begint standaard zijn preek met de kinderen aan te spreken enz. zie boven.
Er zijn gemeenten waar de dominee in de loop van zijn preek af en toe kort de kinderen aanspreekt, met een voorbeeld of een waarschuwing die in hun context past.
Bij een dienst voor anders begaafden mogen die anders begaafden helpen met collecteren. Heel leuk. Dat zou ook mooi iets voor kinderen zijn.
Maar hoe kun je kinderen betrekken bij de dienst? Ik bedoel nu niet kindernevendienstachtige zaken, waarbij de kinderen worden afgevoerd en de reguliere dienst niet meemaken.

[Wachter]

Als kind (ik ging vanaf mijn derde mee naar de kerk en we zaten toen op de galerij) vond ik de kerkdiensten vaak best wel lang duren. De preek snapte ik niet zo erg en vond ik erg lang duren. Maar ik was een tamelijk zoetig kind, dus ik zat wel stil. Logisch, want je kon lekker wegdromen. Of rijen tellen. Of hoeden tellen. Of in je psalmboek tellen hoeveel psalmversjes je uit je hoofd kende. Of noem maar op.

Ik keek altijd naar de liturgie en of er dan cijfercombinaties mogelijk waren tussen de 1 en 150 en hoeveel van elk getal er op het bord stond.

Meestal waren de enen in de meerderheid.