Pleidooi voor onaangepast gedrag

Plaats reactie
Houthakker

Pleidooi voor onaangepast gedrag

Bericht door Houthakker »

In het Reformatorisch Dagblad van donderdag 29 september 2005, staat in het katern Kerkplein, op pagina 17, een intervieuw met de Baptistentheoloog dr. H.A. Bakker:
Pleidooi voor onaangepast gedrag.

Zijn hier mensen die dit stuk hebben gelezen en zo ja, wat vindt u ervan?
Herkent u zich in hetgeen door dr. Bakker onder de aandacht wordt gebracht?

Groet,
Houthakker.
Houthakker

Bericht door Houthakker »

Omdat het stuk nog steeds niet digitaal beschikbaar is, plaats ik hier een paar citaten: (die heb ik nu verwijderd, omdat intussen de gehele tekst beschikbaar is)
Laatst gewijzigd door Houthakker op 04 okt 2005, 17:21, 1 keer totaal gewijzigd.
Houthakker

Bericht door Houthakker »

Onderstaand de volledige tekst van het intervieuw:

Datum: 29-09-2005

Baptistentheoloog dr. H. A. Bakker roept op tot terugkeer naar radicaliteit Vroege Kerk
Pleidooi voor onaangepast gedrag

A. de Heer

De christenen in de tweede eeuw, ze vielen op. Ze waren ánders, en daarom werden ze vervolgd. "De christenen voor de leeuwen!", zo klonk het met regelmaat in het overigens zo ruimdenkende Romeinse Rijk. Hoe anders zijn 'christenen' negentien eeuwen later nog? "Ik pleit voor meer onaangepast gedrag."

"Ze hebben lief, maar worden vervolgd", luidt de titel van het boek dat de Edese theoloog dr. H. A. (Henk) Bakker onlangs bij uitgeverij Boekencentrum het licht deed zien. De woorden zijn ontleend aan een anoniem geschrift uit de Vroege Kerk, "Ad Diognetum". Hierin schrijft de opsteller aan een zekere Diognetus over de christenen. Zij waren anders.
"Ze wonen in hun eigen land, maar als vreemdelingen. Ze delen in alles mee als burgers, maar hebben als vreemdelingen alles te lijden. Elk vreemd land is hun vaderland en elk land is hun vreemd. Ze trouwen als ieder ander. Ze krijgen kinderen, maar leggen hun nageslacht niet te vondeling. Ze delen hun tafel, maar niet hun bed. Ze leven "in het vlees", maar niet "naar het vlees". Ze vertoeven op aarde, maar ze zijn thuis in de hemel. Ze gehoorzamen de vastgestelde wetten, maar in hun eigen leven overtreffen ze die wetten. Ze houden van allen, maar worden door allen vervolgd."

In "Ze hebben lief, maar worden vervolgd - Radicaal christendom in de tweede eeuw en nu", vergelijkt dr. Bakker de omstandigheden waarin de christenen toen verkeerden én hoe zij daarop reageerden met de situatie nu. Zijn boek wil "in een leemte voorzien en tegelijk een discussie openen", zo schrijft hij in zijn "Woord vooraf".

Recalcitrant

"Ik heb de indruk dat de tweede eeuw voor de meeste christenen een onbekende periode is", zegt de baptistentheoloog in een kamer van de Christelijke Hogeschool Ede (CHE). "Maar juist van deze periode uit de kerkgeschiedenis kunnen we vandaag de dag zo veel leren. In mijn boek probeer ik dat te laten zien, aan de hand van onder anderen Tertullianus. Ook in de tweede eeuw vormden de christenen een kleine minderheid, die nauwelijks getolereerd werd. En ook toen waren zij onderling verdeeld. Toch wisten zij overeind te blijven. Door hun radicaliteit, door hun onverkort vasthouden aan de exclusiviteit van die éne Naam - met alle gevolgen van dien, tot het martelaarschap toe. Ik denk dat wij, en dan bedoel ik in de eerste plaats de evangelische beweging, weer iets van die radicaliteit, van die recalcitrante houding moeten krijgen. Eigenlijk pleit ik dus voor meer onaangepast gedrag. Ik vind dat kerken, dat christenen zich te vaak te veel aanpassen aan de hedendaagse cultuur."
Ook in andere opzichten zijn er opmerkelijke parallellen tussen toen en nu, signaleert dr. Bakker, die theologie en historische theologie doceert aan de Evangelische Theologische Hogeschool in Ede (in het CHE-gebouw) en het Center of Evangelical and Reformation Theology (CERT) aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Zo krijgen ketters van tóén -Montanus, Marcion, de gnostici- nú steeds meer aanhang. In het tweede deel van zijn boek ("De uitdaging voor de eenentwintigste eeuw") besteedt de auteur dan ook veel aandacht aan het "nieuw montanisme", het "nieuw marcionitisme" en de "nieuwe gnosis."

Godsverduistering

"Ik weet heel goed dat we het verleden niet kunnen kopiëren", zegt de voormalige predikant van de vrije baptistengemeente Katwijk-Rijnsburg. "Maar ik maak mij grote zorgen over hoe veel gemeenten op dit moment kerk willen zijn. Het sociopragmatisme, het gemeentegroeidenken, van Saddleback en Willow Creek, is de gemeenten binnengedrongen. En het is goed om intelligent met deze dingen om te gaan. Maar het kan niet het enige zijn, wat het vaak wel is. En dat bedoelde prof. Graafland, denk ik, met godsverduistering. Want wij hebben niet de beschikking over God. Hoogstens kunnen wij wat randvoorwaarden scheppen. Maar we denken vaak: Als we nu dit of dat model toepassen, en de gemeente begint vervolgens te groeien, dan betekent dit dat de Heere God in ons midden is, dat Hij ons zegent. Maar dat is zeer de vraag."

Is de Heere God nog in ons midden?

"In 1990 verscheen prof. Graaflands boek "Gereformeerden op zoek naar God", waarin hij het thema godsverduistering aan de orde stelde. Evangelischen dachten toen: "Daar hoeven wij ons niet mee bezig te houden, daarvan is alleen sprake in de gevestigde kerken, want die stromen leeg." Maar ik ben ervan overtuigd geraakt dat de vindbaarheid van God nog steeds een issue is, en ook steeds meer wordt, óók in evangelische kring. Daar zullen we goed over na moeten gaan denken - en met dit boek hoop ik daartoe een aanzet te hebben gegeven. Als iemand een keer een goede dienst heeft gehad, wil dat nog niet meteen zeggen dat Hij God gevonden heeft! We zullen ons ook goed moeten realiseren dat de vorm waarin het Evangelie wordt verpakt, kan aftrekken van de inhoud. De vorm kan de inhoud zelfs vermoorden."
In uw boek lijkt iets van heimwee door te klinken naar de tweede eeuw, naar de vervolgingen.

"Ik hoop dat de bezem eens door onze kerken zal gaan. Niet door vervolging, ik zou dat verschrikkelijk vinden. Ik vang ook geen signalen op dat die eraan zitten te komen. We leven nog altijd in een zeer tolerant land, en daar mogen we beslist dankbaar voor zijn. Daarin heeft God nog steeds Zijn hand."

McChurch

In zijn boek schuwt dr. Bakker forse uitspraken niet. Zo schrijft hij -overigens in navolging van anderen- over de "McDonaldisering" van veel gemeenten: "In de McChurch verwachten christenen lekkere en lichte kost -immers, daar betaal je voor- voorgeschoteld te krijgen. Een saai gebrachte preek boeit in onze tijd nauwelijks nog."
Echter, wie er studie van maakt, zal volgens hem "ontdekken dat een McChurch -de kerk van het lekkere gevoel- een heidense tempel is en dat dit heidendom de vrucht is van een langdurig proces dat niet zomaar te keren is."
Van mcdonaldisering lijkt in het behoudende deel van de 'traditionele' kerken vooralsnog geen sprake.
"Tegen hen zeg ik: Er is verschil tussen de McDonald's en de Parkheuvel, het meest exclusieve restaurant van Nederland. Ook Justinus de Martelaar paste zijn terminologie aan aan die van zijn tijd. Want hoe je het ook wendt of keert: veel jonge mensen ervaren de zondagse preken echt als te moeilijk. Doordeweeks bevinden zij zich in de wereld van MTV, van goedkope soap, van bladen als Break Out! en Girlz, en zondags komen zij in een compleet andere wereld. Ik zou daarom elke gemeentepredikant willen aanraden regelmatig ten minste een paar van die bladen te lezen. Om te wéten in welke wereld jongeren leven."

Moeten (ook) kerken zich dan maar voortdurend aanpassen aan wat jongeren willen?

"Nee. Maar helemaal niets doen heeft onvermijdelijk tot gevolg dat het evangelie over hun hoofden heengaat. Juist door ons in hun wereld te begeven, ons aan te passen aan hun taal, krijgen we de mogelijkheid om hen iets van die ándere taal, de bijbelse taal, te leren. Woorden als liefde, geduld. Want zelfs die woorden kennen veel jongeren niet meer."
U roept christenen op anders te zijn. Toch wil dat volgens u niet zeggen dat zij niet in het theater of op een houseparty kunnen verschijnen. U bepleit polemische betrokkenheid: "Je hoort het geschreeuw wel, maar je hart is er niet bij." Hierin lijkt u minder ver te gaan dan de christenen in de tweede eeuw.
"Ik waak ervoor om te zeggen: Je mag daar en daar niet meer heen. Ik wil niet vervallen in casuïstiek of moralisme. Er kunnen soms redenen zijn, een jonger broertje of zusje bijvoorbeeld, om ergens wel heen te gaan. Daarom zeg ik: Ga er maar heen, maar: met Jezus. Ik wil me inleven in de leefwereld van de jongeren. En natuurlijk hoop ik dan op radicaliteit. Maar ik probeer die te bereiken door middel van de discussie, het gesprek. Dus niet: Je mag niet naar de bioscoop. Wel: Kún je dit als christen wel bekijken? Want in het licht van de Bijbel vallen ook veel zogenoemde christelijke films af."
De laatste tijd verschijnen er nogal wat interviews met mensen, ook christenen, die de overgang hebben gemaakt naar de islam. Vaak is hun motivatie de radicaliteit van deze religie en haar aanhangers.
"De islam spreekt een bepáálde categorie mensen aan. Onlangs heb ik in de klas verschillende van zulke interviews besproken. En ik denk inderdaad dat wij ons christelijk geloof veel geprononceerder zouden moeten uitdragen. Om te laten zien dat het ons ernst is - zoals het de vroege christenen ernst was. En dat er geen verschil is tussen wat wij belijden en wat wij doen, bijvoorbeeld."
Het gezegde dat een christen herkenbaar is aan daad, praat en gewaad wordt anno 2005 nogal eens als volslagen achterhaald beschouwd. Voor moslims lijkt het tegenovergestelde te gelden.
"We zijn in Nederland zo enorm vrijgevochten geraakt, schrijf ik in mijn boek. "Videre et videri": zien en gezien worden. Exhibitionisme. Christenen zijn daaraan gewend geraakt, en erin meegegaan. En dat schuiven we niet zo gemakkelijk van ons af. Dat vraagt een grondige bekering, van God gegeven. Ook hier ligt een stuk collectieve schuld, en ook dit maakt deel uit van de godsverduistering."

Heeft uw pleidooi voor een radicaal christendom toch niet iets activistisch?

Hoe kan een mens, ook een kerkmens, die dood ligt in zonden en misdaden, een radicaal christen zijn?

"Dood in zonden en misdaden Ik zou liever, positief, willen zeggen: Wat wij er levend vanaf brengen, is vaak niet zo veel. Als baptisten dopen wij op geloof. En dan geloof ik dat mensen christen kunnen zijn zonder dat zij daarin krachtig of onberispelijk zijn. En hen roep ik op tot hernieuwde toewijding, tot, inderdaad: radicaal christendom. Een doorbraak, een opwekking."

Wie is, of was, voor u een radicaal christen?

"Speratus. Hij was waarschijnlijk gemeenteleider van een Noord-Afrikaanse kerk. Hij werd voorgeleid aan de gouverneur, die hem vroeg: Ben je christen? "Ja." Wil je deze waanzin niet afzweren? Hij weigerde. En dan klinkt het vonnis. Speratus wordt weggeleid en gedood. Maar, ook nu zijn er nog honderden radicale christenen, in China bijvoorbeeld. Of de martelaren uit de twintigste eeuw, zoals Bonhoeffer, in zijn verzet tegen een volstrekt gecompromitteerde kerk. Moeder Teresa: ook zij was een echte volgelinge van Jezus. Wij zijn deze zomer nog in Calcutta geweest, onze kinderen komen uit het huis van Moeder Teresa. Maar ook de christenen achter het IJzeren Gordijn waren radicale christenen."

Uw boek lijkt opnieuw een bewijs te vormen voor de constatering van prof. dr. A. van de Beek, vorig jaar, dat in evangelische kring de bezinning op de wortels -de Reformatie, de geschriften van de kerkvaders- toeneemt.

"Van de Beek Ik hoop dat hij zich eens wat positiever gaat uitlaten over de evangelischen. Maar inderdaad: er heeft in onze kring een duidelijke herbronning plaats, waarvan ik de omvang overigens niet kan inschatten. Neem het CERT: zonder dat we er ook maar enige pr voor hebben gemaakt, hebben we momenteel 25 studenten. Ook een vakblad als Soteria vind ik een voorbeeld van deze herbronning. In de bredere evangelicale wereld is die trouwens al langer aan de gang, zie bijvoorbeeld J. I. Packer, of Alister McGrath. Al vind ik hen soms wel weer te weinig van het continentale hebben."

Studie

Dé antistof voor dwalingen, voor ketterijen, besluit dr. Bakker zijn boek, is studie. "Vooral studie naar de historische Jezus. Hij is de onkreukbare toetssteen voor iedere christelijke geloofsfantasie en leert ons het nodige onderscheid tussen werkelijkheid en illusie maken. () De vraag waarop wij nu worden teruggeworpen, is: zijn wij wel die we denken te zijn? Hoever zijn wij afgeweken van onze wortels? Zijn wij voor God wel zo mooi als wij denken te zijn?"
Houthakker

Bericht door Houthakker »

Er zijn geen reacties gekomen op het thema: Onaangepast gedrag.
En dus ook niet op het thema: Pleidooi voor onaangepast gedrag, want dat gaat nog een stap verder.

Dan zal ik proberen iets in gang te zetten.
Dit artikel heeft me nl. aan het denken gezet.
Persoonlijk heb ik de indruk dat de christenen in Nederland zich juist heel erg hebben aangepast. En dat daarom een pleidooi voor meer onaangepast gedrag zeker geen overbodige luxe is.

Met christenen bedoel ik alle christenen, ongeacht of ze zich evangelisch noemen of reformatorisch.
Tezamen vormen zij de christenen in Nederland, en in die totale groep bevinden zich de naamchristenen, de meelopers, alsook de echte levende christenen. Dit even voor de duidelijkheid.

Mag ik een voorbeeld noemen, waaraan ik denk bij aangepast gedrag onder de christenen?

Abortus.
Christenen zullen Nee zeggen tegen Abortus. Ze doen dat in de spreekkamer van de dokter, of bij de specialist in het ziekenhuis.
Daar mogen we toch vanuit gaan?
Maar er zullen ook wereldse mensen zijn, die respect hebben voor het leven, en die zullen ook in de spreekkamer van de dokter Nee zeggen tegen Abortus.

Maar wat is verder het verschil tussen de wereldling en de christen?
Ze gaan allebei naar bed en wie ligt er wakker van?
Ze lezen allebei hoeveel kinderen er per jaar worden vermoord in ons land, maar wie staat er (behalve Doorenbos van Schreeuw om Leven) op de bressen?
Wie van beiden schrijft brieven naar de regering?
Wie van beiden kan maar niet wennen aan de realiteit van de praktijk van Abortus Provocatus?

Mezelf betrap ik erop dat ik eraan 'gewend' ben geraakt.
En dat zie ik als een vorm van 'aangepast gedrag'.

Benieuwd naar jullie reactie.
Groet,
Houthakker.
lebaoth
Berichten: 583
Lid geworden op: 09 jul 2002, 15:18
Locatie: Utrecht
Contacteer:

Bericht door lebaoth »

Wanneer je als christen en niet-christen dezelfde mening over abortus hebt, zou ik niet weten waarom je je dan zo nodig moet onderscheiden. Die wens is ergens toch gewoon arrogantie??
Houthakker

Bericht door Houthakker »

Dan heb je het waarschijnlijk niet begrepen.
Kaatje

Bericht door Kaatje »

kun je aangepast gedrag ook lauwheid noemen, of gaat dat nog verder?
Houthakker

Bericht door Houthakker »

Ja, ik denk dat aangepast gedrag veel te maken heeft met lauwheid, gemakzucht en slapheid.
Plaats reactie