Vrijheid in exegese?

[StAndrews]

In het nieuwste nummer van de Daniël staat een artikel over Witsius over eenheid (ik zag dat het artikel ook al in een ander topic geciteerd is).
Er worden, om eenheid te zoeken en te bevorderen, een aantal tips uit Witsius' preken, boeken en brieven opgesomd. Eén daarvan is:"Exegese is vrij, beschuldig de ander niet gemakkelijk van ketterij."
De vrijheid van exegese vind ik een lastig onderwerp, want in hoeverre zijn we vrij in het verklaren van teksten? Enerzijds acht ik het zeer waarschijnlijk dat de Heilige Geest elk Bijbelgedeelte slechts één betekenis gegeven heeft, anderzijds zijn er toch ook delen waar meerdere verklaringen 'mogelijk' zijn. Waar liggen de grenzen?

[Tiberius]

Een eerste reactie: ik denk dat de exegese nooit tegen een ander deel van Gods Woord in mag gaan, dat is een absolute grens. Anderzijds hoor je bij gelijkenissen soms wel eens een wonderlijke exegese, waarbij je je afvraagt: haalt hij dat er nou uit of stopt hij het er nou in?

Als je een uitgebreide, vlot leesbare reactie wil, kan ik je het boekje van ds. Moerkerken aanbevelen: "Zin en mening".

[StAndrews]

Een eerste reactie: ik denk dat de exegese nooit tegen een ander deel van Gods Woord in mag gaan, dat is een absolute grens. Anderzijds hoor je bij gelijkenissen soms wel eens een wonderlijke exegese, waarbij je je afvraagt: haalt hij dat er nou uit of stopt hij het er nou in?

Als je een uitgebreide, vlot leesbare reactie wil, kan ik je het boekje van ds. Moerkerken aanbevelen: "Zin en mening".

Niet onvriendelijk bedoeld en hartelijk bedankt voor de suggestie, maar na 'Bethel en Pniël' had ik de boekjes van ds. Moerkerken even uit. De betekenis die hij aan die geschiedenissen toedicht ben ik nog nooit tegengekomen bij Calvijn en de oudvaders.
Is er nog andere literatuur over?

[Tiberius]

Een eerste reactie: ik denk dat de exegese nooit tegen een ander deel van Gods Woord in mag gaan, dat is een absolute grens. Anderzijds hoor je bij gelijkenissen soms wel eens een wonderlijke exegese, waarbij je je afvraagt: haalt hij dat er nou uit of stopt hij het er nou in?

Als je een uitgebreide, vlot leesbare reactie wil, kan ik je het boekje van ds. Moerkerken aanbevelen: "Zin en mening".

Niet onvriendelijk bedoeld en hartelijk bedankt voor de suggestie, maar na 'Bethel en Pniël' had ik de boekjes van ds. Moerkerken even uit.

Dat is dom, dan heb je precies het verkeerde boekje gepakt.

De betekenis die hij aan die geschiedenissen toedicht ben ik nog nooit tegengekomen bij Calvijn en de oudvaders.

Ben je bij Calvijn wel die exegese van de vellen van de geitenbokjes tegengekomen, die Rebekka over Jakobs armen legde?

Is er nog andere literatuur over?

Ongetwijfeld.

[StAndrews]

Een eerste reactie: ik denk dat de exegese nooit tegen een ander deel van Gods Woord in mag gaan, dat is een absolute grens. Anderzijds hoor je bij gelijkenissen soms wel eens een wonderlijke exegese, waarbij je je afvraagt: haalt hij dat er nou uit of stopt hij het er nou in?

Als je een uitgebreide, vlot leesbare reactie wil, kan ik je het boekje van ds. Moerkerken aanbevelen: "Zin en mening".

Niet onvriendelijk bedoeld en hartelijk bedankt voor de suggestie, maar na 'Bethel en Pniël' had ik de boekjes van ds. Moerkerken even uit.

Dat is dom, dan heb je precies het verkeerde boekje gepakt.

De betekenis die hij aan die geschiedenissen toedicht ben ik nog nooit tegengekomen bij Calvijn en de oudvaders.

Ben je bij Calvijn wel die exegese van de vellen van de geitenbokjes tegengekomen, die Rebekka over Jakobs armen legde?

Wat je hiermee bedoelt weet ik niet, maar het gaat mij niet om Calvijn alleen. Het is meer in den brede, dat ik de uitleg en toepassing van Moerkerken op Bethel en Pniël nooit ergens gelezen heb bij de (Nadere) Reformatie. Maar dat kan aan mij liggen... Als iemand mij een citaat kan geven van de oudvaders, overeenkomend met ds. Moerkerken, dan wil ik mijn standpunt graag bijstellen.

Laten we nu maar weer terugkeren naar het onderwerp.
Je noemde de absolute grens, dat de uitleg nooit tegen een ander gedeelte van Gods Woord in mag gaan. Helemaal mee eens, maar zouden we het nog preciezer kunnen formuleren?

[Tiberius]

Je noemde de absolute grens, dat de uitleg nooit tegen een ander gedeelte van Gods Woord in mag gaan. Helemaal mee eens, maar zouden we het nog preciezer kunnen formuleren?

Jawel, maar dat wordt vrij uitgebreid in een forumdiscussie.
Voor een goede exegese zal je eerst de grondtekst moeten bestuderen en een werkvertaling maken. Vervolgens dien je de hele perikoop in beschouwing te nemen, het hele hoofdstuk en het hele bijbelboek.
Om welk bijbelboek gaat het? Is het een profetisch boek, een poëtisch boek, een vertellend (narratief) boek, een zendbrief, etc.

[Erasmiaan]

Een eerste reactie: ik denk dat de exegese nooit tegen een ander deel van Gods Woord in mag gaan, dat is een absolute grens. Anderzijds hoor je bij gelijkenissen soms wel eens een wonderlijke exegese, waarbij je je afvraagt: haalt hij dat er nou uit of stopt hij het er nou in?

Als je een uitgebreide, vlot leesbare reactie wil, kan ik je het boekje van ds. Moerkerken aanbevelen: "Zin en mening".

Niet onvriendelijk bedoeld en hartelijk bedankt voor de suggestie, maar na 'Bethel en Pniël' had ik de boekjes van ds. Moerkerken even uit.

Dat is dom, dan heb je precies het verkeerde boekje gepakt.

De betekenis die hij aan die geschiedenissen toedicht ben ik nog nooit tegengekomen bij Calvijn en de oudvaders.

Ben je bij Calvijn wel die exegese van de vellen van de geitenbokjes tegengekomen, die Rebekka over Jakobs armen legde?

Wat je hiermee bedoelt weet ik niet, maar het gaat mij niet om Calvijn alleen. Het is meer in den brede, dat ik de uitleg en toepassing van Moerkerken op Bethel en Pniël nooit ergens gelezen heb bij de (Nadere) Reformatie.

Wat wil je daarmee zeggen? Als het niet overeenkomstig "de oudvaders" is, heeft het geen dageraad? En ben jij de exegese van Calvijn over de vellen van de geitenbokjes, die Rebekka over Jakobs armen legde, ook bij anders oudvaders tegengekomen? Ik niet. Maar moeten we daarom ook gelijk Calvijn maar afschrijven?[/quote]

[StAndrews]

Je noemde de absolute grens, dat de uitleg nooit tegen een ander gedeelte van Gods Woord in mag gaan. Helemaal mee eens, maar zouden we het nog preciezer kunnen formuleren?

Jawel, maar dat wordt vrij uitgebreid in een forumdiscussie.
Voor een goede exegese zal je eerst de grondtekst moeten bestuderen en een werkvertaling maken. Vervolgens dien je de hele perikoop in beschouwing te nemen, het hele hoofdstuk en het hele bijbelboek.
Om welk bijbelboek gaat het? Is het een profetisch boek, een poëtisch boek, een vertellend (narratief) boek, een zendbrief, etc.

Je hebt gelijk. Ik zal er maar eens wat over moeten lezen.

[StAndrews]

Wat wil je daarmee zeggen? Als het niet overeenkomstig "de oudvaders" is, heeft het geen dageraad? En ben jij de exegese van Calvijn over de vellen van de geitenbokjes, die Rebekka over Jakobs armen legde, ook bij anders oudvaders tegengekomen? Ik niet. Maar moeten we daarom ook gelijk Calvijn maar afschrijven?

De beeldspraak die Calvijn van Ambrosius overneemt, waarbij Jakob de Kerk afbeeldt en de geur van de vellen Christus is mij inderdaad nooit opgevallen bij de oudvaders. Echter, de zaken die Calvijn hierin legt zijn echter ook veelvuldig uit andere delen van Gods Woord te gronden. Uit het Hooglied bijvoorbeeld.
Ds. Moerkerken tracht uit de geschiedenissen van Bethel en Pniël te bewijzen dat er eerst bedekte schuld, dan vergeven schuld is. Hij noemt deze dingen 'normatief voor het spreken over de orde des heils.' Deze geschiedenis en de vergeestelijking daarvan is zo essentieel in het bewijzen van de stelling van Moerkerken, dat die er mee staat of valt.
Ds. Moerkerken doet zijn uiterste best om met een vergeestelijking van een geschiedenis een stelling bewijzen, die de norm zouden zijn voor de bevinding van Gods kinderen, maar die we in de hele Schrift en zeker de leerbrieven van Paulus niet terugvinden. Wel, als deze zaken echt normatief zouden zijn, dan zouden we daar ruimschoots bewijs voor vinden in de Schrift en zeker geen vergeestelijking nodig hebben.
Wat ik hiermee wil zeggen is, dat je het niet kunt vergelijken met de beeldspraak van Calvijn. Dat is een heel ander geval. Die gebruikt dat gedeelte niet om iets te bewijzen, hij maakt er slechts een toepassing op. Calvijn kan talloze andere duidelijke teksten aanvoeren om zijn toepassing Schriftuurlijk te gronden, daar heeft hij geen vergezochte vergeestelijking voor nodig.
Met alle respect, daar zou ds. Moerkerken in deze wel een voorbeeld aan mogen nemen.

[Erasmiaan]

Wat wil je daarmee zeggen? Als het niet overeenkomstig "de oudvaders" is, heeft het geen dageraad? En ben jij de exegese van Calvijn over de vellen van de geitenbokjes, die Rebekka over Jakobs armen legde, ook bij anders oudvaders tegengekomen? Ik niet. Maar moeten we daarom ook gelijk Calvijn maar afschrijven?

De beeldspraak die Calvijn van Ambrosius overneemt, waarbij Jakob de Kerk afbeeldt en de geur van de vellen Christus is mij inderdaad nooit opgevallen bij de oudvaders. Echter, de zaken die Calvijn hierin legt zijn echter ook veelvuldig uit andere delen van Gods Woord te gronden. Uit het Hooglied bijvoorbeeld.
Ds. Moerkerken tracht uit de geschiedenissen van Bethel en Pniël te bewijzen dat er eerst bedekte schuld, dan vergeven schuld is. Hij noemt deze dingen 'normatief voor het spreken over de orde des heils.' Deze geschiedenis en de vergeestelijking daarvan is zo essentieel in het bewijzen van de stelling van Moerkerken, dat die er mee staat of valt. Ds. Moerkerken doet zijn uiterste best om met een vergeestelijking van een geschiedenis een stelling bewijzen, die de norm zouden zijn voor de bevinding van Gods kinderen, maar die we in de hele Schrift en zeker de leerbrieven van Paulus niet terugvinden. Wel, als deze zaken echt normatief zouden zijn, dan zouden we daar ruimschoots bewijs voor vinden in de Schrift en zeker geen vergeestelijking nodig hebben.

Ik heb het boekje niet gelezen dus ik weet niet of dat wat jij hier schrijft jouw conclusie is uit het geschrevene van ds. Moerkerken of een stelling van ds. Moerkerken zelf. Ik heb wel het boekje: genadeleven en genadeverbond van ds. Moerkerken gelezen, daar kon ik het over het algemeen goed mee eens zijn. Ik lees daar overigens niets over bedekte schuld en vergeven schuld, wel over trappen in de kennis van Christus en dat is volkomen Bijbels. Daar kun je in de leerstellige gedeelten van de Bijbel ook goed mee uit de voeten.

[Arie]

Als ik een voorbeeld mag noemen, dan denk ik aan Hosea, het 1ste hoofdstuk.
Zonder kanttekeningen lezend, zul je denken dat Hosea heel wat in de praktijk heeft moeten brengen. Mét kanttekeningen en met Calvijn wordt het anders, want dan heeft Hosea het alleen 'in de Geest' beleefd.
De ene ds. (en oudvader) neemt de eerste uitleg over, de andere ds. (en oudvader) de tweede.
Dit schijnt dan vrijheid in exegese te zijn..

[keesjanm]

[Ik heb wel het boekje: genadeleven en genadeverbond van ds. Moerkerken gelezen, daar kon ik het over het algemeen goed mee eens zijn. Ik lees daar overigens niets over bedekte schuld en vergeven schuld, wel over trappen in de kennis van Christus en dat is volkomen Bijbels. Daar kun je in de leerstellige gedeelten van de Bijbel ook goed mee uit de voeten.

Ik ben van dat boekje geschrokken. Veel stukjes zouden aan te halen zijn die niet in de lijn liggen met de uitleg van de hoofdstroom van de reformatie.
Neem nu alleen al dit stukje..:

Anderen (zeer velen!) verwarren een openbaring van Christus aan het hart met de rechtvaardigmaking.
Voor mij ligt een vraag, die iemand schriftelijk stelde:
Is het geloof in de Heere Jezus hetzelfde als gerechtvaardigd te zijn in de vierschaar der consciëntie?
Ons antwoord is neen, volstrekt niet.
Velen werpen ons dan tegen, dat wij toch door het geloof gerechtvaardigd worden! Wie het geloof heeft zeggen zij, is toch gerechtvaardigd! Wij moeten daarop antwoorden, dat men nooit verwarren moet het door geloof omhelzen van Christus met het door het geloof omhelzen van de vrijspraak des Vaders. Het instrument, waarmede de zondaar omhelzen mag, is altijd hetzelfde (het geloof); de weldaad echter, die omhelsd wordt, kan verschillen. En hoewel het zéker waar is, dat de zondaar op die plaats, waar hij Christus aan zijn ziel geopenbaard krijgt, de zonde zoeken kan en haar niet vinden, toch is er een groot onderscheid tussen het zien van de Advocaat in Zijn volkomenheid en algenoegzaamheid enerzijds, en het horen van de vrijspraak van de Rechter anderzijds. Men onderscheide daarom scherp (ook in eigen leven, niet slechts in de dogmatiek!) tussen een toevlucht nemen tot Christus of een openbaring van Christus en tussen de rechtvaardigmaking in de vierschaar der consciëntie.

[Erasmiaan]

[Ik heb wel het boekje: genadeleven en genadeverbond van ds. Moerkerken gelezen, daar kon ik het over het algemeen goed mee eens zijn. Ik lees daar overigens niets over bedekte schuld en vergeven schuld, wel over trappen in de kennis van Christus en dat is volkomen Bijbels. Daar kun je in de leerstellige gedeelten van de Bijbel ook goed mee uit de voeten.

Ik ben van dat boekje geschrokken. Veel stukjes zouden aan te halen zijn die niet in de lijn liggen met de uitleg van de hoofdstroom van de reformatie.
Neem nu alleen al dit stukje..:

Anderen (zeer velen!) verwarren een openbaring van Christus aan het hart met de rechtvaardigmaking.
Voor mij ligt een vraag, die iemand schriftelijk stelde:
Is het geloof in de Heere Jezus hetzelfde als gerechtvaardigd te zijn in de vierschaar der consciëntie?
Ons antwoord is neen, volstrekt niet.
Velen werpen ons dan tegen, dat wij toch door het geloof gerechtvaardigd worden! Wie het geloof heeft zeggen zij, is toch gerechtvaardigd! Wij moeten daarop antwoorden, dat men nooit verwarren moet het door geloof omhelzen van Christus met het door het geloof omhelzen van de vrijspraak des Vaders. Het instrument, waarmede de zondaar omhelzen mag, is altijd hetzelfde (het geloof); de weldaad echter, die omhelsd wordt, kan verschillen. En hoewel het zéker waar is, dat de zondaar op die plaats, waar hij Christus aan zijn ziel geopenbaard krijgt, de zonde zoeken kan en haar niet vinden, toch is er een groot onderscheid tussen het zien van de Advocaat in Zijn volkomenheid en algenoegzaamheid enerzijds, en het horen van de vrijspraak van de Rechter anderzijds. Men onderscheide daarom scherp (ook in eigen leven, niet slechts in de dogmatiek!) tussen een toevlucht nemen tot Christus of een openbaring van Christus en tussen de rechtvaardigmaking in de vierschaar der consciëntie.

Tja, dit is toch de praktijk van het geestelijke leven? Wel eens wat gezien in Christus, maar nog steeds dat pak van zonden op de rug, net als Christen in de Christenreis. Dat pak van zonden verloor hij pas bij het kruis. Dat eerste geloof kan zo aangevochten en bestreden zijn. Maar als de Heere het komt te verzekeren, en de zondaar wordt vrijgesproken in de vierschaar der conscientie, dan is de twijfel weg.

[keesjanm]

[Ik heb wel het boekje: genadeleven en genadeverbond van ds. Moerkerken gelezen, daar kon ik het over het algemeen goed mee eens zijn. Ik lees daar overigens niets over bedekte schuld en vergeven schuld, wel over trappen in de kennis van Christus en dat is volkomen Bijbels. Daar kun je in de leerstellige gedeelten van de Bijbel ook goed mee uit de voeten.

Ik ben van dat boekje geschrokken. Veel stukjes zouden aan te halen zijn die niet in de lijn liggen met de uitleg van de hoofdstroom van de reformatie.
Neem nu alleen al dit stukje..:

Anderen (zeer velen!) verwarren een openbaring van Christus aan het hart met de rechtvaardigmaking.
Voor mij ligt een vraag, die iemand schriftelijk stelde:
Is het geloof in de Heere Jezus hetzelfde als gerechtvaardigd te zijn in de vierschaar der consciëntie?
Ons antwoord is neen, volstrekt niet.
Velen werpen ons dan tegen, dat wij toch door het geloof gerechtvaardigd worden! Wie het geloof heeft zeggen zij, is toch gerechtvaardigd! Wij moeten daarop antwoorden, dat men nooit verwarren moet het door geloof omhelzen van Christus met het door het geloof omhelzen van de vrijspraak des Vaders. Het instrument, waarmede de zondaar omhelzen mag, is altijd hetzelfde (het geloof); de weldaad echter, die omhelsd wordt, kan verschillen. En hoewel het zéker waar is, dat de zondaar op die plaats, waar hij Christus aan zijn ziel geopenbaard krijgt, de zonde zoeken kan en haar niet vinden, toch is er een groot onderscheid tussen het zien van de Advocaat in Zijn volkomenheid en algenoegzaamheid enerzijds, en het horen van de vrijspraak van de Rechter anderzijds. Men onderscheide daarom scherp (ook in eigen leven, niet slechts in de dogmatiek!) tussen een toevlucht nemen tot Christus of een openbaring van Christus en tussen de rechtvaardigmaking in de vierschaar der consciëntie.

Tja, dit is toch de praktijk van het geestelijke leven? Wel eens wat gezien in Christus, maar nog steeds dat pak van zonden op de rug, net als Christen in de Christenreis. Dat pak van zonden verloor hij pas bij het kruis. Dat eerste geloof kan zo aangevochten en bestreden zijn. Maar als de Heere het komt te verzekeren, en de zondaar wordt vrijgesproken in de vierschaar der conscientie, dan is de twijfel weg.

Maar daar mag je geen verschil in aanbrengen. Je kunt spreken over een zwak en een sterk geloof, een meer aangevochten of een verzekerd geloof. Maar je mag echt niet stellen dat de openbaring van Chrstus de rechtvaardiging nog niet is. Hoorde pas een GG predikant zeggen dat dit een te filosofische benadering is van de bekering, waarin Comrie helaas te ver in is gegaan.

[Erasmiaan]

[Ik heb wel het boekje: genadeleven en genadeverbond van ds. Moerkerken gelezen, daar kon ik het over het algemeen goed mee eens zijn. Ik lees daar overigens niets over bedekte schuld en vergeven schuld, wel over trappen in de kennis van Christus en dat is volkomen Bijbels. Daar kun je in de leerstellige gedeelten van de Bijbel ook goed mee uit de voeten.

Ik ben van dat boekje geschrokken. Veel stukjes zouden aan te halen zijn die niet in de lijn liggen met de uitleg van de hoofdstroom van de reformatie.
Neem nu alleen al dit stukje..:

Anderen (zeer velen!) verwarren een openbaring van Christus aan het hart met de rechtvaardigmaking.
Voor mij ligt een vraag, die iemand schriftelijk stelde:
Is het geloof in de Heere Jezus hetzelfde als gerechtvaardigd te zijn in de vierschaar der consciëntie?
Ons antwoord is neen, volstrekt niet.
Velen werpen ons dan tegen, dat wij toch door het geloof gerechtvaardigd worden! Wie het geloof heeft zeggen zij, is toch gerechtvaardigd! Wij moeten daarop antwoorden, dat men nooit verwarren moet het door geloof omhelzen van Christus met het door het geloof omhelzen van de vrijspraak des Vaders. Het instrument, waarmede de zondaar omhelzen mag, is altijd hetzelfde (het geloof); de weldaad echter, die omhelsd wordt, kan verschillen. En hoewel het zéker waar is, dat de zondaar op die plaats, waar hij Christus aan zijn ziel geopenbaard krijgt, de zonde zoeken kan en haar niet vinden, toch is er een groot onderscheid tussen het zien van de Advocaat in Zijn volkomenheid en algenoegzaamheid enerzijds, en het horen van de vrijspraak van de Rechter anderzijds. Men onderscheide daarom scherp (ook in eigen leven, niet slechts in de dogmatiek!) tussen een toevlucht nemen tot Christus of een openbaring van Christus en tussen de rechtvaardigmaking in de vierschaar der consciëntie.

Tja, dit is toch de praktijk van het geestelijke leven? Wel eens wat gezien in Christus, maar nog steeds dat pak van zonden op de rug, net als Christen in de Christenreis. Dat pak van zonden verloor hij pas bij het kruis. Dat eerste geloof kan zo aangevochten en bestreden zijn. Maar als de Heere het komt te verzekeren, en de zondaar wordt vrijgesproken in de vierschaar der conscientie, dan is de twijfel weg.

Maar daar mag je geen verschil in aanbrengen. Je kunt spreken over een zwak en een sterk geloof, een meer aangevochten of een verzekerd geloof. Maar je mag echt niet stellen dat de openbaring van Chrstus de rechtvaardiging nog niet is. Hoorde pas een GG predikant zeggen dat dit een te filosofische benadering is van de bekering, waarin Comrie helaas te ver in is gegaan.

Dat eerste zal men de rechtvaardigmaking nog niet durven noemen. Daarom is het tweede in de praktijk "de rechtvaardigmaking" gaan heten. Anderzijds lees ik zeer duidelijk in dat boekje dat ds. Moerkerken bij het eerste al de rechtvaardigmaking stelt, zo'n persoon is op dat moment al rechtvaardig voor God.